التهاب مثانه یا سندرم مثانه دردناک چیست؟

التهاب مثانه یا سندرم مثانه دردناک حالتی که در آن یک احساس درد یا نارحتی عود شونده در مثانه و لگن ایجاد می شود. از خصوصیات این بیماری عود و درمان مشکل آن می باشد. طوریکه عده ای از خانمها سالها از این بیماری در رنج هستند. علائم از فردی به فرد دیگر حتی در خود فرد متغیر است. یعنی گاها علائم تشدید و گاها تخفیف پیدا می کنند.1
 

علائم بیماری التهاب مثانه

علائم ممکن است بصورت احساس فوریت ادرار کردن (با احساس ادرار کردن فرد نمی تواند خود را برای مدتی نگهدارد تا به محل مناسب جهت دفع ادرار برسد، بلافاصله باید مثانه خود را خالی کند)، تکرر ادرار، احساس سوزش حین ادرار کردن، و یا ترکیبی از علائم فوق را داشته باشد.

شدت درد با پر و خالی شدن مثانه تغییر می یابد. معمولا علائم در دوران پریود تشدید می شوند. گاها در حین رابطه زناشوئی درد شدید ایجاد می شود. چون علائم و شدت بیماری التهاب مثانه متغیر هستند، بسیاری از محققین معتقد هستند که این تنها یک بیماری نیست، بلکه ترکیبی از چند بیماری است.
 
در التهاب مثانه جدار مثانه دچار التهاب شدید می شود و با هر بار عود بیماری، این التهاب باعث می شود که جدار مثانه حالت سفتی به خود گرفته و از خاصیت ارتجاعی آن کم شود و رفته رفته به نقطه ای می رسد که دیگر جدار مثانه مثل چرم کلفت، سفت و غیر قابل ارتجاع می گردد. اگر مثانه این خانمها با آندوسکوپ دیده شود، نقاط ریز خونریزی دهنده پراکنده در مخاط مثانه را می توان رویت کرد. آن فقط در 10 درصد بیماران مبتلا به التهاب مثانه دیده می شود.

این بیماری در مردان نیز دیده می شود، ولی در خانمها خیلی شایع است. در آمریکا 3/3 میلیون خانم به این بیماری مبتلا هستند. در حقیقت از هر 100 نفر خانم سه نفر به آن مبتلا می شود.1

علل سیستیت (التهاب مثانه)

نوع سیستیت به علت آن بستگی دارد. علل احتمالی سیستیت شامل موارد زیر است:

عفونت ادراری (UTI)

مصرف داروهای خاص

قرار گرفتن در معرض تابش

استفاده مداوم از سوند

تحریک با محصولات بهداشتی.2
 

چه کسی در معرض ابتلا به سیستیت (التهاب مثانه) است؟

سیستیت به دلیل کوتاه بودن مجرای ادرار در زنان شایع تر است. با این حال، هر دو جنسیت در معرض خطر این بیماری هستند.

اگر زنان:

از نظر جنسی فعال باشند

باردار باشند

از دیافراگم ها با اسپرم کش استفاده می‌کنند

یائسگی را تجربه کرده اند

از محصولات بهداشت شخصی تحریک کننده استفاده می کنند

در صورت داشتن پروستات بزرگ شده به دلیل احتباس ادرار در مثانه، مرداننیز می توانند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا سیستیت قرار داشته باشند.

عوامل خطر مشترک برای زنان و مردان شامل موارد زیر است:

عفونت ادراری فعلی یا اخیر  (UTI)

پرتو درمانی

شیمی درمانی

استفاده از سوند

دیابت

سنگ کلیه

اچ آی وی

صدمات نخاعی

تداخل جریان ادرار.2
 

تشخیص التهاب مثانه

اگر علائم التهاب مثانه را دارید, هر چه زودتر با پزشک خود صحبت کنید. پزشکتان علاوه بر بحث در مورد علائم و نشانه ها و سوابق پزشکی شما, می تواند تست های خاصی را تجویز کند، مانند:
 

آنالیز ادرار

برای تعیین اینکه آیا باکتری, خون و یا عفونت در ادرار شما وجود دارد یا خیر, نمونه ادرار تجویز می شود.
 

سیستوسکوپی

در طول این تست, پزشک یک لوله باریک نورانی، همراه با دوربین را در مثانه قرار می دهد تا مجاری ادراری شما را برای علائم بیماری مشاهده کند.
 

تصویربرداری

آزمایش تصویر برداری معمولاً مورد نیاز نیست, اما در برخی موارد – به خصوص وقتی که هیچ مدرکی دال بر عفونت وجود ندارد – می تواند مفید باشد. برای مثال, اشعه x یا سونوگرافی ممکن است به پزشک شما کمک کند.3

درمان التهاب مثانه یا سندرم مثانه دردناک چیست؟

تاکنون برای این بیماری درمان اختصاصی یافت نشده است و نیز نمی توان پیش بینی کرد که کدام بیماران با درمانهای موجود و به چه میزان خوب خواهند شد. علائم ممکن است با تغییر رژیم غذائی، درمانهای بخصوص و یا خودبخود، تخفیف پیدا کنند.

حتی وقتی علائم بهبود پیدا کردند چند روز، چند هفته، چند ماه و یا چند سال بعد مجدداً عود می کنند. چون علت بیماری مشخص نیست درمان معطوف به تسکین علائم بیمار خواهد بود. بسیاری از بیماران با ترکیبی از درمانها برای مدت طولانی خوب خواهند بود.
 

• متسع کردن مثانه

در این روش زیر بیهوشی مثانه بشدت متسع می شود. اینکار با افزایش حجم مثانه و مداخله در انتقال سیگنالهای درد، سبب بهبود درد بیمار می شود. تا 48 ساعت پس از اتساع مثانه، علائم بیمار بدتر می شوند ولی رفته رفته در عرض 4 هفتة بعدی علائم بهبودی ظاهر می شوند.

• وارد کردن بعضی مواد داروئی به داخل مثانه

در این روش مثانه توسط یک داروی مشخصی پر شده و مدت 15 دقیقه دارو در داخل مثانه نگهداشته شده و سپس خالی می شود. یک داروی بخصوصی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای این موضوع مورد تائید قرار گرفته است.

ابتدا در داخل مثانه یک سوند گذاشته می شود و سپس این دارو از طریق سوند وارد مثانه می شود. این درمان هر هفته به مدت 8-6 هفته انجام می شود ودر صورت نیاز می توان دوره درمان را تکرار کرد. بسیاری از بیمارانیکه از این دارو سود می برند، 4 هفته بعد از خاتمه درمان 8-6 هفته ای شروع به بهبودی می کنند.

• این بیماری درمان خوراکی نیز دارد که آن هم توسط سازمان غذا و داروی آمریکا مورد تائید قرار گرفته است. در 4 ماه اول بیمار ممکن است بهبودی در علائم مشاهده نکند. کاهش تکرر ادرار ممکن است 6 ماه طول بکشد. بیمار باید تشویق شود که حدافل 6 ماه دارو را مصرف نماید. اگر بعد از 6 ماه هنوز بهبودی اتفاق نیفتاد، دارو قطع می شود.1
 

عوارض سیستیت

در صورت درمان سریع و صحیح، عفونت مثانه به ندرت منجر به عوارض می شود. اما بدون درمان، آن ها می توانند به خطر جدی تر تبدیل شوند.

عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
 

عفونت کلیه

یک عفونت مثانه درمان نشده می تواند منجر به عفونت کلیه شود، که به آن پیلونفریت نیز گفته می شود.

کودکان خردسال و سالمندان بیشترین خطر آسیب کلیوی را از عفونت مثانه دارند زیرا علائم آن ها غالباً از نظر شرایط دیگر نادیده گرفته یا اشتباه می شوند.
 

خون در ادرار

با سیستیت ممکن است سلول های خونی در ادرار وجود داشته باشد که فقط با میکروسکوپ (هماچوری میکروسکوپی) دیده می شود و معمولاً با درمان برطرف می شود. اگر سلول های خونی بعد از درمان باقی بمانند، بهتر است به یک متخصص مراجعه کنید.

وجود خون قابل مشاهده در ادرار (هماچوری ناخالص) با سیستیت معمولی و باکتریایی نادر است، اما این علائم بیشتر با شیمی درمانی یا سیستیت ناشی از پرتونگاری شایع است.4

پینوشتها
1.www.beytoote.com
2.www.yadmanteb.com
3.www.namnak.com
4.www.pezeshket.com