شخصی از امام صادق (ع) سؤال کرد: چرا رسول خدا را ابوالقاسم می گویند؟ فرمود: برای اینکه آن حضرت فرزندی داشت به نام «قاسم» و چون پدر قاسم بود از این جهت به رسول خدا، «ابوالقاسم» می گفتند. راوی عرض کرد: این معنا را من می دانم؛ کمی روشنتر بیان کنید که چرا رسول خدا(ص) را ابوالقاسم می گویند؟ حضرت فرمود: چون علی بن ابی طالب (ع) «قسیم الجنة و النّار» است، «قاسم» است؛ یعنی قسمت کننده بهشت و جهنم است. در قیامت آن حضرت به اذن خدا جهنمی ها را به جهنم و بهشتی ها را به بهشت فرا می خواند. پس علی(ع) قاسم است. و چون خداوند متعال علی بن ابی طالب را در همان دوران کودکی به دامان پیامبر منتقل کرد و از همان طفولیت رسول خدا معلم و علی بن ابی طالب شاگرد پیامبر بود و از آنجا که هر شاگردی فرزند استاد است و استاد حق پدری بر او دارد، پس علی(ع) به منزله فرزند اوست. از این رو پیامبر را «ابوالقاسم» می نامند. (معانی الأخبار، ص 52، حدیث3). آیة الله جوادی آملی، حکمت عبادات