غدیر و مهدویت؛

امتداد سبز امامت از امام علی(ع) تا امام مهدی(ع)

خبرگزاری شبستان: پیامبر(ص) پس از معرفی نخستین جانشین ولایت، آخرین جانشین خود را معرفی می کند تا همه بدانند که جانشینان او دوازده نفرند. آخرین آنها کسی است که به عدل قیام می کند و دین حق را بر تمام جهان حکم فرما می گرداند.

خبرگزاری شبستان: اعلام عمومی برای سفر حج در سراسر جهان اسلام؛ بیش از یکصد هزار تن از هر سو عازم مکه شدند.

علی(ع) که از طرف پیامبر(ص) به یمن و نجران رفته بود، همراه دوازده هزارتن احرام بسته وارد مکه شدند.[1]

اعمال حج برگزار شد. در عرفات دستوری نازل گردید.

پیامبر(ص) زمینه را برای اعلام ولایت علی(ع) آماده فرمود.

پس از اتمام حج، بلال منادی پیامبر اعلام کرد: فردا جز ناتوانان کسی باقی نماند و همه باید حرکت کنند تا در وقت معینی در غدیر خم، حاضر شوند.[2]

واقعه غدیر

بی شک، در طول تاریخ، مناسک و مراسمی به عظمت و کیفیت حج محمدی(ص) سال دهم هجرت انجام نپذیرفته است؛ حجی که برای آخرین بار، اشرف مخلوقات و فخر کائنات، خاتم الانبیاء(ص) برپا کننده آن بود و خیل مشتاقان حضرتش که شمار آنان به بیش از یکصد هزار تن می رسید، گرداگرد شمع وجود پیامبرشان از هر دیار و منطقه ای، پس از طواف خانه دوست، قصد مراجعت داشتند… ناگاه جبرئیل آمد، با سه پیام: «ای پیامبر! آنچه به تو دستورداده شده ابلاغ کن»؛

“اگر دستور الهی را ابلاغ نکنی، گویا رسالتت کامل نیست”؛

“خداوند تو را از شر بدخواهان حفظ می کند».[3]

با آنکه محمد(ص) بارها و بارها، قبل از این هم مسأله ولایت و جانشینی پس از خود را مطرح کرده بود، باز دستور داد همگان در وادی «غدیرخم»[4] گرداگرد او جمع شوند؛ سبقت گیران برگردند و عقب ماندگان پیش آیند. از بار شتران برایش منبری سازند و همه آماده شنیدن کلام وحی از زبان آخرین فرستاده خداوند باشند. امر آنچنان مهم و دقیق است که ترس از نپذیرفتن مردم و غوغای سوداگران و نیز گرمای هوا و مشکلات دیگر، در مقابلش هیچ است…

اعلام ولایت علی(ع) و جانشینی او

حضرت محم(ص) شروع کرد؛ مثل همیشه با نام خدا و ستایش و سپاس از او.

حضرت محمد(ص) تمام معارف بیست و سه ساله خویش را گزارش داد و مردم را به عظمت دین و آیینش رهنمون ساخت… ولی اینها همه مقدمه بود برای بیان یک مطلب و آن:

“ای جمعیت انسانها! اینجا آخرین جایگاهی است که در میان شما ایستاده و سخن می گویم. پس سخنان مرا بشنوید و فرمان برید و تسلیم پروردگارتان باشید، همانا خدای عزیز بزرگ، پروردگار شما و سرپرست و معبودتان است و بعد از او، پیامبرش محمد(ص) که میان شما ایستاده و سخن می گوید، سرپرست شماست. و بعد از من علی(ع)سرپرست و امام شما به امر پروردگارتان می باشد. و ]پس از او[ امامت در خاندان من از فرزندان علی(ع) ساری و جاری است تا آن هنگام که در قیامت، خدا و رسولش را ملاقات می کنید…”[5]

البته پیامبر(ص) بارها و بارها، پیش از غدیر هم، جانشینی و ولایت علی(ع) را اعلام کرده بود ولی غدیر تایید همة آنها بود و تمام کننده حجت بر مردم.

مردم دسته دسته می آمدند و با پیامبر(ص) تجدید پیمان و با علی(ع) به عنوان امیرمؤمنان بیعت می کردند و تبریک می گفتند.

جبرئیل نازل شد و گفت: “به خدا قسم روزی مانند امروز ندیدم. چقدر کار پسر عمویش را محکم نمود! برای او پیمانی بست که جز کافر به خدا و رسولش کسی آن را بر هم نمی زند، وای بر کسی که پیمان او را بشکند!”[6]

غدیر، طرحگاه سازمان امامت و هدایت بشر

غدیر، علاوه بر معرفی علی(ع) به عنوان جانشین و وصی بلافصل پیامبر خاتم(ص) ترسیم کننده امتداد سبزی است که دشمنان را نه تنها در آن روزگار بلکه تا قیام قیامت و پایان دوران، از طمع ورزی به اسلام ناامید کرد. در این روز دین کامل گردید، نعمت تمام شد و اسلام دین مورد رضایت حق واقع شد.[7]

این خصوصیات نبود مگر آنکه پیامبر اکرم(ص) همه دینرا در آن روز بیان فرمود، یعنی “امامت و ولایت” را.

دین اسلام کامل گردید، چرا که جانشینی و خلافت تثبیت شد و نه فقط علی(ع) به عنوان امام بعد از پیامبر(ص) بلکه سلسله نورانی “امامت و ولایت” به همه عالمیان معرفی گردید. نعمت تمام شد و با این اتمام حجت، علی علیه السلام امم مؤمنان و متقیان گردید. خداوند به دین اسلام رضایت داد که تا قیام قیامت بماند چرا که با نصب علی(ع) امید دشمنان که فکر می کردند با رحلت پیامب(ص) دین خدا محو خواهد شد، نا امید گردید و از خاموشی و افول حق مأیوس شدند. پیامبر(ص) سلسله امامت را در غدیر معرفی کرد تا دین خدا پابرجا بماند.

او ذریه و نسل خود را از فرزندان علی(ع) بیان کرد که باید به ریسمان محکمشان چنگ زد و رستگار گردید.

پیامبر(ص) بارها و بارها تاکید کرد که: دوستی با علی(ع) و فرزندانش، دوستی با من و دشمنی با آنان دشمنی با من است.

غدیر طرحگاه سازمان امامت است و پیمانی است برای ادامه راه انبیا و اوصیا. عید غدیر، بازخوانی پرونده امامت و ولایت است.

دشمنان غدیر، نه فقط دشمن علی(ع) هستند که دشمن هدایت و سعادت بشرند و آنها نیستند جز کافران و منافقان.

مهدی(عج) در غدیر

پیامبر اکرم(ع) پس از انتصاب و معرفی اولین سر سلسله ولایت و امامت به امر الهی، آخرین جانشین خود را هم در عباراتی چند معرفی می کند تا حق جویان و عدالت طلبان راه را گم نکنند و همگان بدانند که جانشینان او دوازده نفرند و همگی خلیفه اویند. آخرین آنها کسی است که به عدل و قسط قیام می کند و دین حق و مورد رضایت خدا را بر تمام جهان حکمفرما می گرداند:

آگاه باشید! همانا آخرین امامان از ما، مهدی قائم(عج) است.

آگاه باشید! او بر تمام ادیان پیروز می شود.

آگاه باشید! او از ستمگران انتقام می گیرد.

آگاه باشید! او گشاینده دژهای مستحکم شرک و فساد و نابود کننده آنهاست.

آگاه باشید! او نابود کننده شرک است.

آگاه باشید! او انتقام گیرنده خون دوستان خدای عزیز و بزرگ است.

آگاه باشید! او یاری دهنده دین خدای عزیز و بزرگ است.

آگاه باشید! او سیراب کننده تشنگان از دریای حقیقت است.

آگاه باشید! او فضل و برتری دانشمندان، و جهل و بی خردی ناآگاهان را می داند.

آگاه باشید! او برگزیده خداوند و امام انتخاب شده از طرف اوست.

آگاه باشید! او وارث هر دانشی است، و علم او بر همه علوم برتر است.

آگاه باشید! او معرفی کننده خدای عزیز و بزرگ و روشن کننده احکام و راه ایمان است.

آگاه باشید! او شجاع و درستکار است.

آگاه باشید! امور آفریدگان به او واگذار شده است.

آگاه باشید! که پیامبران گذشته به ظهور او بشارت داده اند.

آگاه باشید! او آخرین حجت الهی است و بعد از او حجتی نخواهد آمد، در جهان حقی نیت مگر آنکه با اوست، و دانشی نیست مگر آنکه در نزد اوست.

آگاه باشید! که کسی توان پیروزی بر او را ندارد، و یاری دهنده‌ای جز او نیست.

آگاه باشید! او ولی خدا در زمین و داور او در میان خلق، و امین اسرار الهی در نهان و آشکار است.[8][8]

اگر پیامبر(ص) مهدی(ع) را معرفی نمی فرمود، معلوم نبود نامی از او بماند. چرا که مردم دستور خدا در مورد جانشینی و ولایت علی(ع) را گردن ننهادند و برای بی فروغ کردن چراغ امامت در طول تاریخ کمر همت بستند. برخی را کشتند و گروهی را اسیر و جمعی را آواره نمودند،[9][9] اما غافلند از آنکه ارادة خداوند این است که دینداران بر جهان مسلط شوند گرچه به مذاق کافران و مشرکان خویش نیاید.[10]

مهدی(عج) در نگاه علی(ع)

دین خدا همان است که وعده آن در کتاب الهی آمده است. خداوند به کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام دهند، وعده داده که آنها را در زمین جانشین می گرداند و دین پسندیده‌ای را که پس از ترس، به آنها آرامش بخشد، برایشان مستقر و مستحکم گرداند.[11] بدیهی است دین مورد رضایت خدا، همان است که خداوند آن را اسلام نامید و در روز غدیر به آن رضایت داد. استقرار این دین ممکن نخواهد بود جز آشنایی با برپاکنندگان آن و عمل به دستوراتشان، تاریخ شاهد زمینه سازی جانشینان پیامبر اکرم(ص) یکی پس از دیگری است. تا مقدمات قیام بر پا کننده دین مورد رضایت خدا را فراهم سازد.

علی(ع) که پس از پیامبر(ص) اولین جانشین او بود، مردم را به وجود امامی غایب از فرزندان خود خبر می داد که جهان را پر از عدل و داد کند همانطور که از ظلم و جور آکنده است.

چه زیباست که شادمانی جشن غدیر را با شیرینی معارف امیر مؤمنان(ع) درباره فرزندش مهدی(عج) بیامیزیم و این شور را شعور و این عشق را با عمل همراه سازیم.

1. بخشنده

“بسیار بخشنده است”.[12]

2. پناهگاه

“دژی محکم و پناهگاهی مستحکم است”.[13]

3. الگوی صالحان

“هر کس او را درک کند، او را مشعلی فروزان می یابد که الگوی صالحان است”.[14]

4. نجات بخش بشریت

“بندها را می گسلد و به بردگی و بهره کشی انسان از انسان خاتمه می دهد”.[15]

5. عدالت گستر

“حضرت علی(ع) به فرزندش امام حسین(ع) فرمود: ای حسین! نهمین فرزند تو، قیام کننده به حق است. او دین را آشکار می کند و عدالت را می گستراند”.[16]

6. شادی آفرین

“با آمدن او اهل آسمان و زمین شادمان می گردند”.[17]

7. پاداش ثابت قدمان

“برای قائم ما غیبتی است طولانی، آگاه باشید کسی که در آن روزگار بر دین خود ثابت قدم باشد و قلبش از طولانی شدن غیبت امام سخت نگردد، در روز رستاخیز در بهشت با من و در کنار من خواهد بود”.[18]

8. دعا برای حضرت

“بار خدایا! غیبت او را پایان بخش غمها قرار ده و به وسیله او شکاف‌ها و نفاق‌ها را از میان امت بردار».[19]

غدیر یعنی بیعت با امامت که علی(ع) اولین مصداق آن است و مهدی(عج) آخرین آن.

و یک سوال اساسی پیش روی ما؛

آیا آماده پذیرش امام زمان(عج) هستیم یا منفعت طلبی ها و شهوترانی‌هاما را نیز به بیراهه می برد؟!

آیا ما از کسانی هستیم که با دانش، بصیرت و خودسازی برای تحقق آینده سبز و زیبای ظهور تلاش و کوشش نمایند:

“یُوَطّئونَ اللمَهدی سُلطانَه”؟![20]

پی نوشت:

[2]- امالی صدوق، ص354.

[3]- مائده/67، آیه «ابلاغ».

[4]- «غدیر خم» سرزمینی است که به جهت وجود آب و چند درخت کهنسال، محل استراحت کاروانیانی بود که از آنجا مسیرشان به سمت مدینه، مصر، عراق و نجد جدا می شد.

[5]- احتجاج طبرسی، ج1، ص66، الغدیر علامه امینی؛‌حماسه غدیر، محمد دشتی.

[6]- تفسیر عیاشی، ج1، ص329.

[7]- مائده/3، آیه «کمال دین».

[8]- احتجاج طبرسی. ج1، ص66: خطبه غدیر.

[9]- دعای ندبه.

[10]- صف/9.

[11]- نور/55.

[12]- غیبت نعمانی، باب13، ح1.

[13]- همان.

[14]- همان.

[15]- نهج البلاغه، خطبه150.

[16]- کمال الدین، صدوق، ج1، ص304.

[17]- نهج البلاغه، خطبه150.

[18]- کمال الدین، صدوق، ج1، باب26، ح14.

[19]- غیبت نعمانی، باب13، ص212.

[20]- سنن ابن ماجه، جزء2، باب الفتن.

منبع: ویژه نامه الکترونیکی “غدیر و مهدویت” مرکز تخصصی مهدویت