اشکالاتی از این قبیل که گاه به رفراندم وارد می شود شاید زمانی موجه بود که امام خمینی ره موظف و مکلف بودند تا پس از پیروزی انقلاب، برای تعیین نوع نظام جدید از مراجعه به آراء عمومی مردم استفاده نمایند و مثلا از آنها بخواهند از میان گزینه های مد نظر یکی را برگزینند و حال آنکه تجربه تمام انقلاب های جهان حاکی از این است که در هیچ انقلابی برای تعیین رژیم سیاسی جدید پس از انقلاب سراغ رفراندم و همه پرسی نرفته و با پیروزی انقلاب در هر کشوری ، تکلیف نظام بعدی خود به خود مشخص بوده است و کار حتی به رفراندم تک گزینه ای نیز کشیده نشده است، علت منطقی این امر نیز این است که انقلاب همواره از سه رکن مردم ، ایدئولوژی و رهبری تشکیل می شود و در شرایطی که انقلابی به رهبری یک فرد و با اتکا به ایدئولوژی انقلابی در قالب هایی همچون جنبش و … شروع به جوانه زدن می کند، خود به خود آینده و شرایط پس از انقلاب نیز در جریان تحولات مرتبط با انقلاب توسط رهبران انقلاب و نیروهای انقلابی به مردم معرفی می شود و آنگاه که مردم از این حرکت اجتماعی استقبال کرده و به آن پیوستند و در نهایت انقلاب را به پیروزی رساندند طبیعتا نظام آینده را بر اساس ایدئولوژی طراحی می کنند که نقش اصلی را در انقلاب ایفا کرده و توسط رهبران انقلاب به مردم معرفی شده است به عنوان مثال در جریان انقلاب کمونیستی ، انقلابیون نظام مبتنی بر کمونیسم و سوسیالیسم را طراحی کردند و یا در انقلاب فرانسه انقلابیون نظام مبتنی بر لیبرال دموکراسی غربی را برپا نمودند بدون اینکه در هیچ یک از این انقلابها رفراندم و نظر خواهی از مردم برای تعیین نوع نظام وجود داشته باشد ، همین قاعده در انقلاب اسلامی ملت ایران نیز جاری بود و امام خمینی ره به عنوان رهبرانقلاب، در حالی که هنوز انقلاب به پیروزی نرسیده بود به صورت آشکار ونهان قالب نظامی که پس از واژگونی رژیم شاهنشاهی باید در کشور جایگزین شود بیان کرده بودند و تئوریسین های انقلابی طرفدار ایشان نیز این موضوع را برای مردم تشریح کرده بودند ، به عنوان مثال امام خمینی ره در آبان سال 1357 و درشرایطی که در تبعید فرانسه به سر می برد با صراحت تمام اعلام می کرد که « ما خواهان استقرار یک جمهورى اسلامى هستیم »(صحیفه امام ، ج4، ص248) و به تناسب شرایط در مورد ویژگی های این نظام نیز توضیحاتی ارائه می کردند (رک : صحیفه امام ، ج4و5)بر این اساس نوع نظامی که امام خمینی ره برای آینده پس از پیروزی انقلاب اسلامی تحت رهبری خود ترسیم کرده بودند مشخص بود و مردم نیز با علم و آشنایی با این نظام از انقلابی که توسط امام خمینی ره هدایت می شد حمایت کرده و باعث پیروزی انقلاب اسلامی شدند و به این ترتیب زمینه برای تحقق شعاری که مردم دلبسته آن بودند یعنی استقرار نظام جمهوری اسلامی فراهم شده بود و در نتیجه هیچ نیازی به برگزاری مجدد رفراندم نبود ، اما امام خمینی ره با وجود واضح و روشن بودن رای و نظر مردم، به منظور سلب هر گونه بهانه ای فرمان برگزاری رفراندم را صادر کردند که نتیجه آن تاکید مجدد بر نظام جمهوری اسلامی بود ، در واقع مردم در سال های 57 و 58 دو بار نظر مثبت خود نسبت به نظام جمهوری اسلامی را اعلام کردند ، نخست با رفراندم غیر رسمی در جریان حمایت از انقلاب اسلامی تحت رهبری ایشان (برخلاف انقلاب های غیر اسلامی تحت رهبری گروه های چپ گرا که علیرغم تلفاتی که از این گروهها داشت هرگز مورد حمایت عموم مردم قرار نداشت) و کمک برای به پیروزی رساندن این انقلاب و دوم با رفراندم رسمی که در روزهای دهم ویازدهم فروردین سال 58 برگزار شد و نتیجه آن رای اکثریت قریب به اتفاق مردم به نظام جمهوری اسلامی ایران بود .
به عبارت دیگر امام خمینی ره به منظور سلب بهانه ها از دست بدخواهان و مخالفان و به منظور تاکید هر چه بیشتر بر این که آنچه مردم به دنبال آن هستند و وی آن را رهبری می کند همان استقرار نظام جمهوری اسلامی می باشد اقدام به برگزاری رفراندم جمهوری اسلامی کردند و طبیعتا وقتی رفراندمی با چنین ماهیتی برگزار می شود نیازی به طرح گزینه های چندگانه وجود ندارد بلکه تنها یک گزینه مطرح و مردم به آن رای دلخواه مثبت یا منفی خود را می دهند، در چنین شرایطی اگر مردم به این نظام رای مثبت دادند که مطلوب حاصل شده و اگر رای منفی دهند در آن صورت است که مشخص می شود آنچه مردم دنبال می کنند با آنچه رهبر انقلاب در پی آن است یکی نبوده و در چنین صورتی است که طرح گزینه های مختلف دیگر برای تعیین نوع نظام آینده موجه می شود.