کلمه «رغائب» جمع «رغیبه» به معنای چیزی که مورد رغبت و میل است و نیز به معنای عطا و بخشش فراوان می باشد. بنابر معنای اول، «لیله الرغائب» یعنی شبی که میل و توجه به عبادت و بندگی در آن فراوان است و بندگان خوب و شایسته خداوند در این شب تمایل زیادی به رفتن به در خانه خداوند و ارتباط و انس با معبود خویش دارند.

بنابر معنای دوم «لیله الرغاب» یعنی شبی که در آن عطاء و بخشش خدوند فراوان است و بندگان مخلص خداوند با رو آوردن به بارگاه قدس ربوبی و خاکساری در برابر عظمت حق، شایسته دریافت انعام و عطا و بخشش بی کرانه حق می گردند. درباره فضیلت و ارزش و عظمت آن می توان دو جهت زیر را بیان کرد:

1. از این جهت که اصولا شب جمعه، خود دارای ویژگی و ارزش خاصی است و اعمال عبادی فراوانی در آن وارد شده و زمان عبادت و مناجات و عرض حاجات با قاضی الحاجات است.

2. ماه رجب اولین ماه از ماه های حرام (ماه های حرام عبارتند از: رجب، ذی القعده، ذی الحجه، محرم) و ماه خدا و هنگام عبادت و دعا و استغفار است و رحمت الهی در این ماه در حال ریزش و نزول است به همین جهت این ماه را رجب الاصب گویند، چون «صب» به معنای ریختن است. پس لیله الرغائب، شرافت و ارزش شب جمعه و ماه رجب هر دو را در خود جمع نموده و ارزشی دو چندان دارد.

عارف کامل و استاد واصل مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی در این باره در کتاب المراقبات خویش می نویسد: اولین شب جمعه ماه رجب را لیله الرغائب نامند. در این شب فرشتگان بر زمین نزول می کنند. اگر شب اول ماه رجب مصادف با شب جمعه بود، سزاوار است عمل «لیله الرغائب» را نیز انجام دهد.

از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است که فرمودند: از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید؛ زیرا شبی است هیچ فرشته ای در آسمانها و زمین نمی ماند مگر این که در کعبه و اطراف آن جمع می شوند و به خداوند عرضه می دارند حاجت ما این است که از روزه داران رجب درگذری. خداوند می فرماید: این کار را انجام دادم.

بعید است که فردی هیچ حاجت وخواسته ای ولو معنوی نداشته باشد ،شاید به نیازهایش توجهی ندارد ،در مجموع دعا نوعی عبادت است بلکه مهمترین عبادت محسوب می شود.در خواست حاجت در درجه دوم قرار دارد ،بنابر این باید مراقب شب های سر نوشت بود ،وبرای خود ودیگران دعا کرد.

 

اعمال لیله الرغائب

روز پنجشنبه اول آن ماه(رجب) را روزه مى دارى چون شب جمعه داخل شود ما بین نماز مغرب و عشاء دوازده رکعت نماز مى گزارى هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعت از آن یک مرتبه حمد و سه مرتبه إنا أنزلناه و دوازده مرتبه قل هو الله أحد مى خوانى و چون فارغ شدى از نماز هفتاد مرتبه مى گویى: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِى الْأُمِّى وَ عَلَى آلِهِ وَ آلِ مُحَمَّدٍ. پس به سجده مى روى و هفتاد مرتبه مى گویى: سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ. پس سر از سجده بر مى دارى و هفتاد مرتبه مى گویى: رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِى الْأَعْظَمُ. پس باز به سجده مى روى و هفتاد مرتبه مى گویى: سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ. پس حاجت خود را مى طلبى که إن شاء الله برآورده خواهد شد.(مفاتیح الجنان، اعمال مشترک ماه رجب، اعمال شب جمعه ماه رجب)