اندیشه ی سیاسی شیخ طوسی در باره ی حکومت، ابعاد مختلفی دارد:
1. اهداف حکومت اسلامی: شیخ بر این باور است که اهداف نهایی حکومت اسلامی شامل موارد زیر است:
الف- نظم و امنیت در جامعه که با نبود آن هرج و مرج حاکم می شود.
ب- گسترش عدالت اجتماعی که اگر حکومت و حاکمی مبسوط الید و مقبول مردم بر سر کار آید، داد ستمدیدگان را از ستمگران گرفته و به عدالت می پردازد.
ج- استقلال و عزت مسلمانان؛ با توجه به قاعده ی “نفی سبیل” که فقها گفته اند، شیخ نیز این قاعده را فراگیر دانسته و در ابواب مختلف فقهی جاری می داند و از این مسیر استقلال و عزت مسلمانان را مطرح می نماید.
2. قلمرو حکومت اسلامی: از نظر شیخ در مواردی حکومت اسلامی دارای قلمرو است، این موارد شامل امور زیر می شود:
الف- بیان احکام و آموزه های دینی.
ب- توجه به قضاوت در جامعه.
ج- سیاست گذاری و تدبیر امور مردم.
شیخ طوسی در کتاب هایش نسبت به موارد فوق نظر مثبت داشته و آنها را تأیید می نماید.
3. مردم و حکومت. در این باره نیز شیخ روابط متقابل مردم و حکومت را در نظر گرفته و نقش مردم و نظارت دو جانبه ی مردم و رهبری را مورد توجه قرار داده است.