گاستریت یا ورم معده حالتی است که در اثر افزایش اسید معده، معده دچار التهاب، آزردگی، زخم سطحی یا عفونت در در لایه مخاطی می شود. گاستریت در واقع جزئی از یک طیف بیماری است که شامل زخم سطحی معده نیز می شود.

گاستریت یا ورم معده خود بخود یک بیماری نیست اما موجب التهاب بافت های معده شده و زمانی اتفاق می افتد که بافت درون معده تحریک پذیر می شود، ممکن است ورم معده در کوتاه مدت و یا به تدریج و در مدتی نسبتا طولانی فرد را مبتلا کند که معمولا قابل درمان می باشند. علت ورم معده و التهاب آن اغلب توسط یک باکتری به نام H. pylori ایجاد می شود.

 انواع گاستریت یا ورم معده

گاستریت یا ورم معده ممکن است حاد باشد یا مزمن، گاستریت حاد به صورت یک حمله ناگهانی رخ می دهد، ورم معده مزمن تدریجا در طول زمان پیشرفت می کند. علت ورم معده حاد بیشتر به خاطر مصرف غذاهای تند و پر ادویه است. در برخی موارد، گاستریت می تواند منجر به زخم معده و افزایش خطر سرطان معده شود. با این حال، برای اکثر افراد، گاستریت جدی نیست و به سرعت با درمان بهبود می یابد.

علائم ورم معده

افراد مبتلا به گاستریت اغلب درد شکمی را تجربه می کنند. درد اغلب در قسمت بالای شکم شکم یا قسمت فوقانی چپ معده قرار دارد. علائم و نشانه های شاخص گاستریت عبارتند از:

 سوء هاضمه

تهوع

استفراغ

احساس سیری و پری پس از غذا خوردن

تنفس ضعیف

درد قفسه سینه

حرکات روده کم

استفراغ خون

افزایش میزان بیش از حد استفراغ زرد یا سبز

مدفوع سیاه رنگ یا همراه یا خونریزی

درد شکمی با تب

سرگیجه و غش کردن

ضربان قلب سریع

عرق کردن بیش از حد

تنگی نفس

هم چنین ممکن است گاستریت بدون هیچ علتی ممکنی رخ دهد.

علت ورم معده چیست؟

علت ورم معده، ضعف در پوشش مخاطی معده است که منجر به گاستریت می شود. داشتن پوشش معده نازک یا آسیب دیده که خطر ابتلا به گاستریت را بیشتر می کند. دیگر علت ورم معده، عفونت باکتریایی دستگاه گوارش است که می تواند باعث ایجاد گاستریت شود. عفونت باکتری هلیکو باکتر پیلوری شایع ترین علت ورم معده در سراسر جهان است شایعترین عفونت باکتریایی که علت ورم معده می شود، هلیکو باکتر پیلوری است. این عفونت معمولا از یک نفر به فرد دیگر منتقل می شود، اما می تواند از طریق یک محصول غذایی آلوده نیز منتقل شود.

شرایط و فعالیت های خاصی می تواند خطر ابتلا به گاستریت را افزایش دهد. از دیگر علت ورم معده سیگار کشیدن مداوم است، نیکوتین ترشحات بیکربنات پانکراس را در دوازدهه کاهش می دهد و با افزایش تحریک پاراسمپاتیک فعالیت عضلانی روده را زیاد و باعث تهوع و استفراغ می شود. زیاده روی در خوردن بویژه مصرف مواد غذایی ای که دیرهضم می شوند. نیز یکی دیگر از علت ورم معده است.

آسیب به پوشش معده نیز می تواند علت ورم معده باشد. آسیب به پوشش معده می تواند منجر به التهاب مزمن شود. علل این عبارتند از:

استفاده بیش از حد و یا استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن

استرس مزمن
جراحات و ضربه
قرار گرفتن در معرض اشعه
رفلاکس صفراوی تکرار شده از روده کوچک

از دیگر شرایطی که می توانند علت ورم معده باشد، شرایط خود ایمنی در بدن است. در افراد مبتلا به گاستریت اتو ایمون، سیستم ایمنی بدن  بدون هیچ علتی ظاهرا به معده حمله می کند. گاستریت اتوایمون  autoimmune معمولا یک هدف مزمن غیر فشرده است. در برخی افراد ممکن است گاستریت اتو ایمون autoimmune به عفونت مزمن و شدید H. pylori مرتبط باشد.

از دیگر علل و علت ورم معده مزمن عبارتند از:

بیماری کرون
سندرم روده تحریک پذیر
سارکوئیدوز
آلرژی غذایی
انواع دیگر از عفونتهای قارچی، باکتریایی یا ویروسی 1

عوامل خطر ورم معده یا گاستریت

عواملی که ریسک گاستریت را افزایش می دهند شامل موارد زیر هستند:

عفونت باکتریایی

اگرچه عفونت با هلیکوباکتر پلوری شایع ترین بیماری های انسانی است، اما تنها برخی از افراد مبتلا به این عفونت، گاستریت یا دیگر اختلالات معده و روده را ایجاد می کنند.

پزشکان معتقدند که آسیب پذیری این باکتری می تواند به ارث برده شود و یا ممکن است ناشی از انتخاب های سبک زندگی مانند سیگار کشیدن و رژیم غذایی نامناسب و ضعیف باشد.

مسکن ها و تسکین دهنده های معمول درد

ضد دردهای عادی – مانند آسپرین، ایبوپروفن (ادویل، موترین IB، غیره) و ناپروکسن (الو، آناپروکس) – می تواند باعث گاستریت حاد و مزمن شود.استفاده از این مسکن ها به طور منظم و یا مصرف بیش از حد از این داروها ممکن است ماده اصلی را کاهش دهد، که به حفظ پوشش محافظ شکم شما کمک می کند. 

ورم معده با افزایش سن

افراد مسن تر ریسک ابتلا به گاستریت بیشتری دارند، زیرا لایه پوششی معده با پیری کاهش می یابد و به همین دلیل مسن ترها احتمال بیشتری دارند که عفونت هلیکوباکتر پلوری یا اختلالات خود ایمنی نسبت به افراد جوان تر دریافت کنند.

استرس از عوامل خطر ورم معده

استرس شدید ناشی از عمل جراحی، جراحت، سوختگی یا عفونت های شدید می تواند موجب گاستریت حاد شود.بدن شما به سلول های معده تان حمله می کند.

این نوع گاستریت زمانی رخ می دهد که بدنتان به سلول هایی که باعث ایجاد پوشش شکم شما می شوند، حمله می کند این واکنش می تواند لایه محافظتی معده شما را از بین ببرد.

گاستریت خودایمنی در افرادی که اختلالات خودایمنی دارند، از جمله بیماری هاشیموتو و دیابت نوع 1 رایج تر است. گاستریت خودایمنی نیز می تواند با کمبود ویتامین B12 مرتبط باشد. 

بیماری ها و شرایط دیگر

گاستریت ممکن است با دیگر مشکلات پزشکی از جمله ویروس اچ آی وی / ایدز، بیماری های کذون و عفونت های انگلی مرتبط باشد.

مشکلات و عوارض ناشی از گاستریت یا ورم معده

گاستریت که درمان نشده است، می تواند منجر به زخم معده و خونریزی معده شود.به ندرت، برخی از انواع بیماری های مزمن ممکن است ریسک ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند، به ویژه اگر از پوشش معده و تغییرات در سلول های پوششی استفاده کنید. اگر علائم و نشانه های بیماری شما با وجود درمان بهبود نیافت، به پزشک خود بگویید. 

پیشگیری از ورم معده یا گاستریت

پیش گیری از عفونت هلیکوباکتر پلوری ؛ مشخص نیست که هلیکوباکتر پلوری چگونه گسترش می یابد، اما برخی شواهد نشان می دهد که می تواند از فرد به فرد یا از طریق غذا و آب آلوده منتقل شود.شما می توانید برای محافظت از خود در برابر عفونت ها، مانند هلیکوباکتر پلوری با شستن دست ها با آب و صابون و با خوردن غذاهایی که کاملاً پخته شده اند. 2

ورم معده چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص ورم معده، پزشک پس از بررسی تاریخچه پزشکی شخصی و خانوادگی فرد و ارزیابی جسمی کامل و دقیق، ممکن است هرکدام از آزمایش‌های زیر را توصیه کند:

آندوسکوپی فوقانی: در این آزمایش، آندوسکوپ، که لوله نازکی حاوی یک دوربین ریز است، از طریق دهان وارد معده می‌شود تا از طریق آن معده مورد مشاهده قرار گیرد. پزشک از این طریق التهاب را معاینه می‌کند و ممکن است بیوپسی انجام دهد، یعنی روشی که در آن نمونه‌ای کوچک از بافت برداشته و برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می‌شود.

آزمایش خون: پزشک ممکن است آزمایش‌های خون مختلفی انجام دهد، از جمله بررسی تعداد گلبول‌های قرمز برای تعیین این که آیا فرد کم خونی دارد یا نه. او همچنین ممکن است با آزمایش خون در زمینه بررسی عفونت اچ. پیلوری و کم خونی حاد، غربالگری انجام دهد.

آزمایش خون مخفی مدفوع (آزمایش مدفوع): این آزمایش وجود خون در مدفوع را که علامت احتمالی ورم معده است، بررسی می‌کند.
 

درمان ورم معده چیست؟

راه‌های درمان ورم معده، معمولاً شامل موارد زیر است:

مصرف آنتی‌اسیدها و داروهای دیگر (مانند مهارکننده‌های پمپ پروتون یا مسدودکننده‌های H-2 برای کاهش اسید معده)

اجتناب از غذاهای داغ و تند

در مورد ورم معده ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری، پزشک چندین آنتی‌بیوتیک به علاوه داروی آنتی اسید (که برای سوزش سر دل استفاده می‌شود) تجویز می‌کند. اگر ورم معده، ناشی از کم خونی حاد باشد، ویتامین B12 تجویز می‌شود.

کنارگذاشتن مواد غذایی تحریک‌کننده از رژیم غذایی مانند لاکتوز در لبنیات یا گلوتن در گندم در هنگامی که مشکل اساسی‌تر از بین برود، معمولاً ورم معده را کم می‌کند.

قبل از قطع هر دارویی یا شروع هرگونه درمان برای ورم معده، با پزشک خود مشورت کنید. اکثر مبتلایان به ورم معده پس از شروع درمان به سرعت بهبود می‌یابند. 3

پی نوشت:
1.www.drdr.ir
2.www.namnak.com
3.www.rastineh.com