۱۳۹۲/۰۸/۰۹
–
۸۵۶ بازدید
۱_ خانه ی پیامبر در جنب مسجد بود، این خانه دارای حجره های متعدد بود و هر کدام از این حجره ها متعلق به یکی از زنان پیامبر بود. پیامبر چندین خانه نداشت، بلکه همین حجره ها بودند که در مجموع خانه ی پیامبر و زنان او بودند. بنابراین پیامبر تنها یک خانه داشته است. در ابتدای آیه تطهیر که مخاطب تک تک زنان پیامبر است، لفظ بیوتکن بکار رفته که اشاره به همان حجره های زنان دارد، اما در نیمه ی دوم آیه تطهیر که مخاطب تمام زنان پیامبر و خود پیامبر است، لفظ «بیت» اشاره به خانه ی پیامبر دارد (که متشکل از همان حجره ها بود و در واقع یک خانه محسوب میشد). پر واضح است که خانه های زنان پیامبر، خانه ی پیامبر هم هست?۲_ضمن آنکه مخالف هر چقدر تلاش کند نمیتواند ارتباطی بین «اهل بیت» با خانواده ی فاطمه و علی برقرار کند. چون وقتی قرآن میگوید اهل بیت، منظور اهل بیت ِ پیامبر است و نه اهل بیت ِ علی!!! میدانیم که علی و فاطمه خانه ای جدا از پیامبر داشتند و با پیامبر در یک خانه زندگی نمیکردند، و وقتی به خانه ی پیامبر و اهالی خانه ی پیامبر اشاره میشود، هیچ عقل سلیمی قبول نمیکند که منظور فاطمه و علی و حسنین باشند که در خانه ی دیگری (خانه ی علی) زندگی میکرده اند.
لطفا به دو شبه بالا جواب دهید جدا گانه مخصوصا اولی؟
مطالب مورد سوال وقتی می تواند مطرح باشد که مقصود از اهل بیت خانه ظاهری پیامبر باشد که در آن زنان حضرت بوده اند در حالی که به حسب قرآن وروایات معنای خاصی از اهل بیت مقصود است که مطابق این معنی ممکن است کسی در خانه ظاهری پیامبر باشد واز اهل بیت حضرت نباشد و از سوی دیگر کسی در خانه ظاهری نباشد و جزو اهل بیت پیامبر باشد چنانکه در مورد حضرت نوح فرزند ظاهری وی که در خانه وی بوده قرآن می فرماید انه لیس من اهلک یعنی فرزندت به سبب کارهای ناشایستش از اهل بیت تو نیست واز سوی دیگر از زبان حضرت نوح قرآن کریم می گوید: رَبِّ اغْفِرْ لی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِنا که مقصود از کسانی که داخل بیت نوح هستند مومنان به آن حضرت هستند هر چند داخل خانه او نباشند، مقصود از خانه پیامبر خانه نبوت است که اهل بیت نبوت تنها ائمه معصومبن هستند جهت توضیح بیشتر دو مقاله ذیل را بخوانید : در کتاب های معتبر اهل سنت و شیعه روایات متعددی وجود دارد که درباره ی این موضوع به صراحت بیان داشته اند که مراد «از اهل بیت» چه کسانی هستند.در روایات اهل سنت در حدود چهل طریق یافت می شود که بر این نکته صحه گذارده اند و از کسانی چون ام سلمه، عایشه، ابن سعید حذری، ابن عباس و عبداللّه بن جعفر ـ که از روایات موثق و معتبرند ـ این روایات را نقل کرده اند.
در روایات شیعه هم از طریق ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ به بیش از سی طریق این روایات نقل شده است و در مجموع باید گفت جای هیچ شک و تردیدی باقی نمی ماند که مراد و منظور از «اهل بیت»، رسول مکرم اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ و علی بن ابی طالب ـ علیه السّلام ـ ، فاطمه زهرا (س) و امام مجتبی ـ علیه السّلام ـ و امام حسین ـ علیه السّلام ـ می باشند.
علامه طباطبایی می فرماید: در این باره آنچه که از اهل سنت نقل شده است بیش از آن است که از شیعه نقل شده است.[1]دکتر تیجانی در کتاب «فسئلوا اهل الذکر» سی منبع از منابع معتبر اهل سنت را نقل می کند که نزول آیه ی تطهیر را درباره ی اهل بیت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ می دانند و در پایان اضافه می کند که علمایی از اهل سنت که این آیه را مربوط به اهل بیت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ می دانند، زیادند و ما به همین مقدار اکتفا می کنیم.[2]تفسیر البرهان، ذیل این آیه شریفه، 64 روایت نقل کرده است که 58 روایت آن مربوط به تعیین شأن نزول و مصداق «اهل بیت» می باشد و جالب این است که روایات نقل شده از طرق مختلف اهل سنت در این رابطه بیش از روایات رسیده از شیعه است و صاحب این تفسیر 30 روایت را به طرق مختلف اهل سنت نقل می کند و 28 روایت را به طرق شیعه. و مطلب دیگر که در این باره جلب توجه می کند این است که در برخی از این روایات، بعضی از اصحاب کساء خود برای اثبات حقانیت خویش به این آیه استدلال نموده و تمسک جسته اند، از این جمله است روایت شماره 24 که امیرالمؤمنین علی ـ علیه السّلام ـ در قضیه جانشینی عمر و در جلسه شورای تعیین خلیفه برای اثبات حقانیت و فضیلت خویش به این آیه استدلال فرموده و خطاب به آنان می فرماید: آیا این آیه درباره کسی جز من و همسرم و فرزندانم نازل شده است؟ که آنان در جواب می گویند: خیر.[3]در تفسیر الکاشف روایتی را در شأن نزول آیه تطهیر از صحیح مسلم (القسم الثانی من الجزء الثانی) ص 116، چاپ 1348 هـ. نقل می کند و پس از نقل حدیث از صحیح مسلم می گوید: همین روایت با همین سند را ترمذی در صحیح خود و احمد بن حنبل در مسندش و دیگران از علمای اهل سنت نقل کرده اند.[4] در کتاب های حدیث و تفسیر به چهار دسته روایت در این باره برخورد می کنیم:
1. روایاتی که برخی از همسران پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل کرده اند و مفاد آن این است که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ آنان را از شمول آیه تطهیر خارج کرده است.[5]2. روایاتی که مربوط به حدیث کساء است.[6]3. روایاتی که می گویند: پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ تا مدتی (شش ماه یا ببیشتر) پس از نزول آیه تطهیر به در خانهعلی ـ علیه السّلام ـ و فاطمه (س) و فرزندانش می رفت و می فرمود: «الصلوه! یا اهل البیت! إنما یرید اللّه لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یُطهّرکم تطهیرا»[7]4. روایاتی که از ابو سعید خدری رسیده است که می گوید: این آیه درباره رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ و علی و فاطمه و حسن و حسین ـ علیهم السّلام ـ نازل شده است. «نزلت فی خمسه؛ فی رسول اللّه ـ صلّی الله علیه و آله ـ و علیٌ و فاطمه و الحسن و الحسین ـ علیهم السّلام ـ »[8]در این بخش به روایتی از عایشه اشاره می کنیم که ضمن تصریح به این مطلب که مراد از اهل بیت، اهل بیت خاص پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ هستند، زنان پیامبر ـ از جمله عایشه ـ را از شمول آیه تطهیر خارج می داند.
ثعلبی در تفسیرش می گوید: هنگامی که از عایشه درباره جنگ جمل و دخالتش در آن جنگ ویران گر سؤال کردند (با تأسف) گفت: این یک تقدیر الهی بود! و هنگامی که درباره ی علی ـ علیه السّلام ـ سؤال کردند چنین گفت: «تسألنی عن أحبّ الناس کان الی رسول اللّه و زوج احبّ الناس کان الی رسول اللّه، لقد رأیت علیاً و فاطمه و حسناً و حسیناً و جمعَ رسول اللّه بثوب علیهم ثم قال: اللّهم هؤلاء اهل بیتی و حامتی فأذهب عنهم الرجس و طهّرکم تطهیر. قالت: فقلتُ یا رسول اللّه أنا من أهلک؟ فقال: تنخیّ فإنکِ إلی خیرٍ»[9] یعنی از من درباره ی کسی سؤال می کنید که محبوب ترین مردم نزد پیامبر بود و همسر محبوب ترین مردم نزد رسول خدا بود. من با چشم خود دیدم علی و فاطمه و حسن و حسین را که پیامبر آنها را در زیر پارچه ای جمع کرده و فرمود: خداوندا! اینان خاندان و اطرافیان من هستند، رجس و پلیدی را از آنها دور کن و از آلودگی ها پاکشان فرما! من گفتم: ای رسول خدا! آیا من نیز از آنها هستم؟ فرمود: تو فاصله بگیر! تو بر خیر و نیکی هستی (اما جزء این جمع نمی باشی)
البته برای تکمیل پاسخ لازم است به دو شبهه پاسخ داده شود:
1. با توجه به این که آیه تطهیر در ضمن آیاتی است که درباره زنان پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ است چگونه می توان خصوص این آیه را مخصوص اهل بیت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ دانست و همسران آن حضرت را خارج دانست؟
در پاسخ باید گفت از روایاتی که در شأن نزول این آیه وارد شده است به دست می آید که این آیه مفرداً و به تنهایی نازل شده است و در ضمن آیات زوجات پیغمبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ نیامده و حتی یک روایت هم وجود ندارد که دلالت کند این آیه در ضمن آیات زنان پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ نازل شده است پس آیه بر حسب نزول جزء آیات زنان پیغمبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ نیست و به آنها اتصالی نداشته و فقط در مقام تنظیم و ترتیب آیات و یا به دستور پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ یا بعد از رحلت آن حضرت در میان آن آیات گذاشته شده است. لذا اگر آیه ی تطهیر را از میان آیات زنان پیغمبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ برداریم، هیچ گونه نقص معنایی در آیات زنان نخواهد بود؛ لذا مراد از «اهل بیت» زنان پیغمبر نخواهند بود و این احتمال و احتمالات دیگر در این باره با معنای «تطهیر» سازگاری ندارد، و تطهیر را چه به معنای اجتناب از محرمات و امتثال به واجبات بدانیم و چه معنای آن را تقوای شدید در ضمن تکلیف شدید بدانیم، درباره ی افراد دیگر غیر از اهل بیت صادق نیست.[10]ناگفته نماند که علامه طباطبایی (قدس سره) در این باره نظرات خاصی دارند که در ذیل آیه ی 3 سوره ی مائده به صورت مستوفی بحث کرده است و در آنجا می فرماید بخشی از این آیه که «الیوم اکملت لکم دینکم… می باشد به عنوان جمله ی معترضه در این آیه آمده است و هیچ گونه ارتباطی با صدر و ذیل آیه ندارد و می توان گفت که وقوع آیه در این جا یا به دستور پیامبر بوده است یا این که کسانی که پس از پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ قرآن را جمع آوری کرده اند، این آیه را این گونه قرار داده اند. و الاً هیچ اتصالی با مطالب پیش و پس از خود ندارد و نزول این بخش ها با همدیگر متفاوت است.[11] در تفسیر المیزان پس از نقل یک روایت که از یزید بن حیان نقل می کند که ما نزد زید بن ارقم بودیم که او گفت: روزی رسولخدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ این گونه فرمود: من دو چیز گرانبها پس از خودم نزد شما باقی می گذارم، کتاب الهی که هرکس از آن پیروی نماید هدایت یافته است و هرکس آن را رها کند بی شک گمراه می شود و اهل بیتم را که من شما را توصیه می کنم که خدای را درباره ی اهل بیتم بیاد داشته باشید (این جمله را سه مرتبه تکرار فرمود). سپس راوی می گوید: ما از زید بن ارقم سؤال کردیم که زنان پیامبر هم جزء اهل بیت اویند؟ زید بن ارقم گفت: نه اهل بیت به گروهی می گویند که صدقه بر آنان حرام است مانند آل علی و آل عباس و آل جعفر و آل عقیل.
علامه طباطبایی (قدس سره) پس از نقل این روایت، در ردّ آن چنین می فرماید: در این روایت «بیت» به معنای «نسب» تفسیر شده است همان گونه که در عرف عرب این گونه بوده است و می گفتند: «بیوتات العرب بمعنی الانساب» ولی باید دانست که روایات در این باره از ام سلمه و غیر او، این معنا را ردّ می کند و از نظر روایات، مصداق «اهل بیت»، علی و فاطمه و امام حسن و امام حسین ـ علیهم السّلام ـ است.[12]طبرسی در مجمع البیان پس از این که می گوید: امت به تمامه بر این که مراد از اهل بیت، اهل بیت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ هستند می گوید: ابن سعید خدری، انس بن مالک، واثله بن اسقع، عایشه و ام سلمه گفته اند که این آیه مخصوص رسولخدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ و علی و فاطمه و حسن و حسین ـ علیهم السّلام ـ است.[13] و نیز همو تصریح کرده است که بودن ابتدای آیه درباره ی زنان پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ دلیل بر این موضوع نخواهد بود که تمام آیه درباره آنان است چه این که فصحای عرب نیز عادتشان بر این بوده است که در یک کلام از مطلبی به مطلب دیگر منتقل می شدند و دوباره به موضوع پیشین بر می گشتند و در قرآن از این گونه خطابات بسیار به چشم می خورد.[14]در این باره می توان به تفسیرنمونه، ج 17 (چاپ دار الکتب الاسلامیه)، چاپ سیزدهم، 1375، صفحه ی 297 به بعد مراجعه کرد.
در این جا به ذکر چند روایت به منظور تکمیل بحث و نیز تبرک و تیمن می پردازیم:
در تفسیر المیزان به نقل از «الدر المنثور» آورده است که طبرانی از ام سلمه نقل می کند که رسولخدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ به فاطمه زهرا (س) فرمود: همسر و فرزندانت را خبر کن تا نزد من بیایند، پس از آمدن امیرالمؤمنین و حسنین ـ علیهم السّلام ـ ، رسولخدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ پارچه ای را بر آنان انداخت و سپس دست خود را بر سر آنان قرار داد و فرمود: «اللّهم إن هؤلاء اهل محمد ـ و فی لفظٍ آل محمد ـ فأجعل صلواتک و برکاتک علی آل محمد کما جعلتها علی آل ابراهیم إنک حمید مجید» خداوندا! اینان خاندان محمد هستند ـ و در یک روایت به جای اهل، آل آمده است ـ بر آنها درود فرست همان گونه که بر خاندان ابراهیم درود فرستادی همانا تو ستوده و بزرگ مرتبه ای.
و نیز در کتاب غایه المرام از عبداللّه بن احمد بن حنبل از پدرش به اسناد خود از ام سلمه نقل می کند که این آیه ـ آیه تطهیر ـ در خانه ی من نازل شد و در خانه هفت نفر بود؛ جبرئیل، میکائیل و علی و فاطمه و حسن و حسین و من هم که در نزدیک درب خانه بودم، خطاب به رسولخدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ گفتم: آیا من هم جزء اهل بیت هستم؟ پیامبر فرمود: تو بر راه درست هدایت شده ای تو از زنان پیامبر هستی.
و نیز علامه طباطبایی نقل می کنند که در غایه المرام، این حدیث از عبداللّه بن احمد بن حنبل به سه طریق از ام سلمه و نیز از تفسیر ثعلبی نقل شده است.[15]و در تفسیر «الدر المنثور» به نقل از ابن مردویه که از ابی سعید خدری نقل کرده است، می گوید: پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ چهل صبحگاه به در خانه علی و فاطمه (س) می آمدند و می فرمود: «السلام علیکم اهل البیت و رحمه اللّه و برکاته. الصلاه. رحمکم اللّه إنما یرید اللّه لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیر أنا حرب لمن حاربتم أنا سلم لمن سالمتم.»[16]و باز همین مطلب بالا را از طبرانی به نقل از ابی حمرا نقل می کند که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ به مدت شش ماه این عمل را انجام داد.[17] در تفسیر مراغی از ابن عباس نقل می کند که پیامبر به مدت نه ماه هر روز پنج مرتبه این عمل را انجام داد.[18]اهل بیت در لغت:
در لغت عرب اهل الرجل را در مورد خاصه ونزدیکان شخص به کار می برند . پس در ابتدا اهل بیت الرجل شامل زن فرزند وحتی بستگان وی هم می شود.
اهل بیت در اصطلاح قرآن:
اما در مورد اصطلاح دینی ،اصطلاح خاصی برای معنی اهل وضع شده است :
در قرآن می بینیم که لفظ اهل برای بعضی خاص از خاندان انبیا استعمال شده است و مقصود تمامی نزدیکان ایشان نیست . زیرا در قرآن حتی پسر نوح نبی علیه السلام هم از اهل ایشان استثنا شده است . تا چه رسد به همسر( مانند همسر نوح ولوط)
قَالَ یَا نُوحُ إنَّهُ لَیسَ مِن أهلِکَ إنَّهُ عَمَلٌ غَیرُ صَالِحٍ (سوره هود آیه 46)
خداوند فرمود ای نوح او از خاندان تو نیست او (صاحب) عمل ناشایست است.
پس برای فهمیدن معنای اهل بیت هر رسولی باید به منبع وحی تمسک جسته از او معنای اهل بیت را پرسید .
و در مورد اهل بیت رسول خدا بهتر است به روایات نبوی مورد اتفاق شیعه وسنی مراجعه کرد.
در مورد شان نزول این آیه سوره احزاب ، اهل تسنن روایت حدیث کساء را نقل می کنند:
عن صَفِیَّةَ بِنْتِ شَیْبَةَ، قَالَتْ قَالَتْ عَائِشَةُ خَرَجَ النَّبِیُّ صلى الله علیه وسلم غَدَاةً وَعَلَیْهِ مِرْطٌ مُرَحَّلٌ مِنْ شَعْرٍ أَسْوَدَ فَجَاءَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ فَأَدْخَلَهُ ثُمَّ جَاءَ الْحُسَیْنُ فَدَخَلَ مَعَهُ ثُمَّ جَاءَتْ فَاطِمَةُ فَأَدْخَلَهَا ثُمَّ جَاءَ عَلِیٌّ فَأَدْخَلَهُ ثُمَّ قَالَ (إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا).
صحیح مسلم: 130/7 ح 6414
عائشه گفت که رسول خدا صبح هنگام بیرون رفتند و بر روی دوش ایشان عبایی طرح دار از موی سیاه بود . پس حسن بن علی آمد پس او را در زیر عبا گرفت . پس حسین آمد و او را نیز وارد کرد . پس علی آمد او را نیز وارد کرد . سپس فرمود : خداوند می خواهد از شما اهل بیت پلیدی ها را دور کند و شما را پاک نماید .
ودعا رسول الله صلى الله علیه وسلم الحسن والحسین وعلیا وفاطمة فمد علیهم ثوبا فقال اللهم هؤلاء أهل بیتی فأذهب عنهم الرجس وطهرهم تطهیرا
سنن النسائی الکبرى ج5/ص113
رسول خدا، حسن حسین علی وفاطمه را خواست پس پارچه ای بر روی ایشان کشید و گفت خداوندا ایشان اهل بیت من هستند پس بدی را از ایشان دور گردان وایشان را پاک نما
3871 حدثنا محمود بن غیلان حدثنا أبو أحمد الزبیری حدثنا سفیان عن زبید عن شهر بن حوشب عن أم سلمة أن النبی صلى الله علیه وسلم جلل على الحسن والحسین وعلی وفاطمة کساء ثم قال اللهم هؤلاء أهل بیتی وخاصتی أذهب عنهم الرجس وطهرهم تطهیرا فقالت أم سلمة وأنا معهم یا رسول الله قال إنک إلى خیر قال هذا حدیث حسن وهو أحسن شیء روی فی هذا وفی الباب عن عمر بن أبی سلمة وأنس بن مالک وأبی الحمراء ومعقل بن یسار وعائشة
سنن الترمذی ج5/ص699
ام سلمه همسر رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود : رسول خدا بر روی حسن ، حسین ، علی وفاطمه عبایی کشید .پس فرمود که حداوندا ایشان اهل بیت من و نزدیکان من هستند . از ایشان پلیدی را ببر و ایشان را پاک گردان . ام سلمه می گوید : از رسول خدا پرسیدم که آیا من همراه ایشان هستم (از اهل بیتم)؟ فرمودند تو بر خوبی هستی (از اهل بیت نیستی اما از نیکانی) .
ترمذی گفته است که این حدیث خوبی است و بهترین روایت در این زمینه است …
البانی در کتاب خود (صحیح سنن الترمذی، الألبانی 3: 306 ح 3205) این روایت را صحیح دانسته است .
همچنین این روایت را حاکم نیشابوری نقل کرده وگفته است:
هذا حدیث صحیح على شرط البخاری ولم یخرجاه.
المستدرک: 416/2، 146/3.
این روایت طبق نظر بخاری ومسلم صحیح است ولی آن را ذکر نکرده اند.
همچنین بعد از ذکر روایتی با همین مضمون می گوید:
هذا حدیث صحیح على شرط مسلم ولم یخرجاه.
المستدرک: 416/2.
این روایت طبق نظر مسلم صحیح است ولی آن را نقل نکرده است.
وحتی طبرانی در ج3/ص52 از حدیث 2662 تا 2673 ده روایت می آورد که در آنها تصریح به همین مضمون شده است که اهل بیت رسول خدا تنها علی فاطمه حسن وحسین هستند و حتی ام سلمه از همسران رسول خدا در آن مجموعه نیست .
نیز احمد بن حنبل و طبرانی در ضمن این روایت نقل کرده اند که ام سلمه گفت :
فرفعت الکساء لأدخل معهم فجذبه من یدی وقال: إنّک على خیر.
مسند أحمد ج 6 ص 323، المعجم الکبیر للطبرانی ج 3 ص 53
پس من عبا را بالا بردم تا همراه ایشان داخل شوم، پس حضرت آن را از دست من کشیده و فرمودند تو بر خیر هستی
جالبتر اینکه ابن تیمیه که رهبر نظری وهابیون است در مورد ایشان چنین می گوید :
والحسن والحسین من أعظم أهل بیته اختصاصا به کما ثبت فی الصحیح أنه دار کساءه على علی وفاطمة وحسن وحسین ثم قال اللهم هؤلاء أهل بیتی فأذهب عنهم الرجس وطهرهم تطهیرا
منهاج السنة النبویة ج4/ص561
معنی این عبارت واضح است که خدایا ایشانند که خاندان من هستند پس از ایشان پلیدی ها را دور کن وپاکشان گردان
در این عبارت هیچ شرطی برای طهارت اهل بیت قرار داده نشده است .یعنی تقوای ایشان فرض شده است .
اما در مورد همسران رسول خدا در قرآن می بینیم که فرموده است :
یَا نِسَاءَ النبی لَستُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ إن اتَّقَیتُنَّ (سوره احزاب آیه 32)
ای زنان رسول خدا مانند بقیه زنان نیستید اگر تقوا داشته باشید.
نیز در بعضی رویات صحیحه اهل تسنن آمده که بعضی از بزرگان صحابه صریحا همسران رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم را جزو اهل بیت نمی دانند:
عَنْ زَیْدِ بْنِ أَرْقَمَ قَالَ دَخَلْنَا عَلَیْهِ فَقُلْنَا لَهُ لَقَدْ رَأَیْتَ خَیْرًا لَقَدْ صَاحَبْتَ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَصَلَّیْتَ خَلْفَهُ وَسَاقَ الْحَدِیثَ بِنَحْوِ حَدِیثِ أَبِی حَیَّانَ غَیْرَ أَنَّهُ قَالَ أَلَا وَإِنِّی تَارِکٌ فِیکُمْ ثَقَلَیْنِ أَحَدُهُمَا کِتَابُ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ هُوَ حَبْلُ اللَّهِ مَنْ اتَّبَعَهُ کَانَ عَلَى الْهُدَى وَمَنْ تَرَکَهُ کَانَ عَلَى ضَلَالَةٍ وَفِیهِ فَقُلْنَا مَنْ أَهْلُ بَیْتِهِ نِسَاؤُهُ قَالَ لَا وَایْمُ اللَّهِ إِنَّ الْمَرْأَةَ تَکُونُ مَعَ الرَّجُلِ الْعَصْرَ مِنْ الدَّهْرِ ثُمَّ یُطَلِّقُهَا فَتَرْجِعُ إِلَى أَبِیهَا وَقَوْمِهَا أَهْلُ بَیْتِهِ أَصْلُهُ وَعَصَبَتُهُ الَّذِینَ حُرِمُوا الصَّدَقَةَ بَعْدَهُ
صحیح مسلم ج4/ص1874 کتاب فضائل الصحابة باب من فضائل علی بن أبی طالب
پس گفتیم (از زید بن ارقم) که اهل بیت رسول خدا کیانند؟ همسران او؟ پاسخ داد : نه قسم به خدا که زن چند وقتی با شوهرش خواهد بود سپس وی را طلاق داده وبه نزد خانواده اش وبستگانش باز می گردد .
غیر از این روایت روایات دیگری هم آمده است که در مضمون با این روایت مخالف است اما همانطور که گفته شد علت این اختلاف عدم استفاده از قرآن وکلام خود رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم است .
اما ما در ابتدا با استفاده از قرآن مشخص کردیم که در نظر دین اهل بیت هر پیغمبری عده خاصی هستند .
سپس با روایات خود اهل تسنن از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم مصداق آن را مشخص نمودیم.
در روایات شیعه هم از طریق ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ به بیش از سی طریق این روایات نقل شده است و در مجموع باید گفت جای هیچ شک و تردیدی باقی نمی ماند که مراد و منظور از «اهل بیت»، رسول مکرم اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ و علی بن ابی طالب ـ علیه السّلام ـ ، فاطمه زهرا (س) و امام مجتبی ـ علیه السّلام ـ و امام حسین ـ علیه السّلام ـ می باشند.
علامه طباطبایی می فرماید: در این باره آنچه که از اهل سنت نقل شده است بیش از آن است که از شیعه نقل شده است.[1]دکتر تیجانی در کتاب «فسئلوا اهل الذکر» سی منبع از منابع معتبر اهل سنت را نقل می کند که نزول آیه ی تطهیر را درباره ی اهل بیت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ می دانند و در پایان اضافه می کند که علمایی از اهل سنت که این آیه را مربوط به اهل بیت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ می دانند، زیادند و ما به همین مقدار اکتفا می کنیم.[2]تفسیر البرهان، ذیل این آیه شریفه، 64 روایت نقل کرده است که 58 روایت آن مربوط به تعیین شأن نزول و مصداق «اهل بیت» می باشد و جالب این است که روایات نقل شده از طرق مختلف اهل سنت در این رابطه بیش از روایات رسیده از شیعه است و صاحب این تفسیر 30 روایت را به طرق مختلف اهل سنت نقل می کند و 28 روایت را به طرق شیعه. و مطلب دیگر که در این باره جلب توجه می کند این است که در برخی از این روایات، بعضی از اصحاب کساء خود برای اثبات حقانیت خویش به این آیه استدلال نموده و تمسک جسته اند، از این جمله است روایت شماره 24 که امیرالمؤمنین علی ـ علیه السّلام ـ در قضیه جانشینی عمر و در جلسه شورای تعیین خلیفه برای اثبات حقانیت و فضیلت خویش به این آیه استدلال فرموده و خطاب به آنان می فرماید: آیا این آیه درباره کسی جز من و همسرم و فرزندانم نازل شده است؟ که آنان در جواب می گویند: خیر.[3]در تفسیر الکاشف روایتی را در شأن نزول آیه تطهیر از صحیح مسلم (القسم الثانی من الجزء الثانی) ص 116، چاپ 1348 هـ. نقل می کند و پس از نقل حدیث از صحیح مسلم می گوید: همین روایت با همین سند را ترمذی در صحیح خود و احمد بن حنبل در مسندش و دیگران از علمای اهل سنت نقل کرده اند.[4] در کتاب های حدیث و تفسیر به چهار دسته روایت در این باره برخورد می کنیم:
1. روایاتی که برخی از همسران پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل کرده اند و مفاد آن این است که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ آنان را از شمول آیه تطهیر خارج کرده است.[5]2. روایاتی که مربوط به حدیث کساء است.[6]3. روایاتی که می گویند: پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ تا مدتی (شش ماه یا ببیشتر) پس از نزول آیه تطهیر به در خانهعلی ـ علیه السّلام ـ و فاطمه (س) و فرزندانش می رفت و می فرمود: «الصلوه! یا اهل البیت! إنما یرید اللّه لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یُطهّرکم تطهیرا»[7]4. روایاتی که از ابو سعید خدری رسیده است که می گوید: این آیه درباره رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ و علی و فاطمه و حسن و حسین ـ علیهم السّلام ـ نازل شده است. «نزلت فی خمسه؛ فی رسول اللّه ـ صلّی الله علیه و آله ـ و علیٌ و فاطمه و الحسن و الحسین ـ علیهم السّلام ـ »[8]در این بخش به روایتی از عایشه اشاره می کنیم که ضمن تصریح به این مطلب که مراد از اهل بیت، اهل بیت خاص پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ هستند، زنان پیامبر ـ از جمله عایشه ـ را از شمول آیه تطهیر خارج می داند.
ثعلبی در تفسیرش می گوید: هنگامی که از عایشه درباره جنگ جمل و دخالتش در آن جنگ ویران گر سؤال کردند (با تأسف) گفت: این یک تقدیر الهی بود! و هنگامی که درباره ی علی ـ علیه السّلام ـ سؤال کردند چنین گفت: «تسألنی عن أحبّ الناس کان الی رسول اللّه و زوج احبّ الناس کان الی رسول اللّه، لقد رأیت علیاً و فاطمه و حسناً و حسیناً و جمعَ رسول اللّه بثوب علیهم ثم قال: اللّهم هؤلاء اهل بیتی و حامتی فأذهب عنهم الرجس و طهّرکم تطهیر. قالت: فقلتُ یا رسول اللّه أنا من أهلک؟ فقال: تنخیّ فإنکِ إلی خیرٍ»[9] یعنی از من درباره ی کسی سؤال می کنید که محبوب ترین مردم نزد پیامبر بود و همسر محبوب ترین مردم نزد رسول خدا بود. من با چشم خود دیدم علی و فاطمه و حسن و حسین را که پیامبر آنها را در زیر پارچه ای جمع کرده و فرمود: خداوندا! اینان خاندان و اطرافیان من هستند، رجس و پلیدی را از آنها دور کن و از آلودگی ها پاکشان فرما! من گفتم: ای رسول خدا! آیا من نیز از آنها هستم؟ فرمود: تو فاصله بگیر! تو بر خیر و نیکی هستی (اما جزء این جمع نمی باشی)
البته برای تکمیل پاسخ لازم است به دو شبهه پاسخ داده شود:
1. با توجه به این که آیه تطهیر در ضمن آیاتی است که درباره زنان پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ است چگونه می توان خصوص این آیه را مخصوص اهل بیت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ دانست و همسران آن حضرت را خارج دانست؟
در پاسخ باید گفت از روایاتی که در شأن نزول این آیه وارد شده است به دست می آید که این آیه مفرداً و به تنهایی نازل شده است و در ضمن آیات زوجات پیغمبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ نیامده و حتی یک روایت هم وجود ندارد که دلالت کند این آیه در ضمن آیات زنان پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ نازل شده است پس آیه بر حسب نزول جزء آیات زنان پیغمبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ نیست و به آنها اتصالی نداشته و فقط در مقام تنظیم و ترتیب آیات و یا به دستور پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ یا بعد از رحلت آن حضرت در میان آن آیات گذاشته شده است. لذا اگر آیه ی تطهیر را از میان آیات زنان پیغمبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ برداریم، هیچ گونه نقص معنایی در آیات زنان نخواهد بود؛ لذا مراد از «اهل بیت» زنان پیغمبر نخواهند بود و این احتمال و احتمالات دیگر در این باره با معنای «تطهیر» سازگاری ندارد، و تطهیر را چه به معنای اجتناب از محرمات و امتثال به واجبات بدانیم و چه معنای آن را تقوای شدید در ضمن تکلیف شدید بدانیم، درباره ی افراد دیگر غیر از اهل بیت صادق نیست.[10]ناگفته نماند که علامه طباطبایی (قدس سره) در این باره نظرات خاصی دارند که در ذیل آیه ی 3 سوره ی مائده به صورت مستوفی بحث کرده است و در آنجا می فرماید بخشی از این آیه که «الیوم اکملت لکم دینکم… می باشد به عنوان جمله ی معترضه در این آیه آمده است و هیچ گونه ارتباطی با صدر و ذیل آیه ندارد و می توان گفت که وقوع آیه در این جا یا به دستور پیامبر بوده است یا این که کسانی که پس از پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ قرآن را جمع آوری کرده اند، این آیه را این گونه قرار داده اند. و الاً هیچ اتصالی با مطالب پیش و پس از خود ندارد و نزول این بخش ها با همدیگر متفاوت است.[11] در تفسیر المیزان پس از نقل یک روایت که از یزید بن حیان نقل می کند که ما نزد زید بن ارقم بودیم که او گفت: روزی رسولخدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ این گونه فرمود: من دو چیز گرانبها پس از خودم نزد شما باقی می گذارم، کتاب الهی که هرکس از آن پیروی نماید هدایت یافته است و هرکس آن را رها کند بی شک گمراه می شود و اهل بیتم را که من شما را توصیه می کنم که خدای را درباره ی اهل بیتم بیاد داشته باشید (این جمله را سه مرتبه تکرار فرمود). سپس راوی می گوید: ما از زید بن ارقم سؤال کردیم که زنان پیامبر هم جزء اهل بیت اویند؟ زید بن ارقم گفت: نه اهل بیت به گروهی می گویند که صدقه بر آنان حرام است مانند آل علی و آل عباس و آل جعفر و آل عقیل.
علامه طباطبایی (قدس سره) پس از نقل این روایت، در ردّ آن چنین می فرماید: در این روایت «بیت» به معنای «نسب» تفسیر شده است همان گونه که در عرف عرب این گونه بوده است و می گفتند: «بیوتات العرب بمعنی الانساب» ولی باید دانست که روایات در این باره از ام سلمه و غیر او، این معنا را ردّ می کند و از نظر روایات، مصداق «اهل بیت»، علی و فاطمه و امام حسن و امام حسین ـ علیهم السّلام ـ است.[12]طبرسی در مجمع البیان پس از این که می گوید: امت به تمامه بر این که مراد از اهل بیت، اهل بیت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ هستند می گوید: ابن سعید خدری، انس بن مالک، واثله بن اسقع، عایشه و ام سلمه گفته اند که این آیه مخصوص رسولخدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ و علی و فاطمه و حسن و حسین ـ علیهم السّلام ـ است.[13] و نیز همو تصریح کرده است که بودن ابتدای آیه درباره ی زنان پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ دلیل بر این موضوع نخواهد بود که تمام آیه درباره آنان است چه این که فصحای عرب نیز عادتشان بر این بوده است که در یک کلام از مطلبی به مطلب دیگر منتقل می شدند و دوباره به موضوع پیشین بر می گشتند و در قرآن از این گونه خطابات بسیار به چشم می خورد.[14]در این باره می توان به تفسیرنمونه، ج 17 (چاپ دار الکتب الاسلامیه)، چاپ سیزدهم، 1375، صفحه ی 297 به بعد مراجعه کرد.
در این جا به ذکر چند روایت به منظور تکمیل بحث و نیز تبرک و تیمن می پردازیم:
در تفسیر المیزان به نقل از «الدر المنثور» آورده است که طبرانی از ام سلمه نقل می کند که رسولخدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ به فاطمه زهرا (س) فرمود: همسر و فرزندانت را خبر کن تا نزد من بیایند، پس از آمدن امیرالمؤمنین و حسنین ـ علیهم السّلام ـ ، رسولخدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ پارچه ای را بر آنان انداخت و سپس دست خود را بر سر آنان قرار داد و فرمود: «اللّهم إن هؤلاء اهل محمد ـ و فی لفظٍ آل محمد ـ فأجعل صلواتک و برکاتک علی آل محمد کما جعلتها علی آل ابراهیم إنک حمید مجید» خداوندا! اینان خاندان محمد هستند ـ و در یک روایت به جای اهل، آل آمده است ـ بر آنها درود فرست همان گونه که بر خاندان ابراهیم درود فرستادی همانا تو ستوده و بزرگ مرتبه ای.
و نیز در کتاب غایه المرام از عبداللّه بن احمد بن حنبل از پدرش به اسناد خود از ام سلمه نقل می کند که این آیه ـ آیه تطهیر ـ در خانه ی من نازل شد و در خانه هفت نفر بود؛ جبرئیل، میکائیل و علی و فاطمه و حسن و حسین و من هم که در نزدیک درب خانه بودم، خطاب به رسولخدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ گفتم: آیا من هم جزء اهل بیت هستم؟ پیامبر فرمود: تو بر راه درست هدایت شده ای تو از زنان پیامبر هستی.
و نیز علامه طباطبایی نقل می کنند که در غایه المرام، این حدیث از عبداللّه بن احمد بن حنبل به سه طریق از ام سلمه و نیز از تفسیر ثعلبی نقل شده است.[15]و در تفسیر «الدر المنثور» به نقل از ابن مردویه که از ابی سعید خدری نقل کرده است، می گوید: پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ چهل صبحگاه به در خانه علی و فاطمه (س) می آمدند و می فرمود: «السلام علیکم اهل البیت و رحمه اللّه و برکاته. الصلاه. رحمکم اللّه إنما یرید اللّه لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیر أنا حرب لمن حاربتم أنا سلم لمن سالمتم.»[16]و باز همین مطلب بالا را از طبرانی به نقل از ابی حمرا نقل می کند که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ به مدت شش ماه این عمل را انجام داد.[17] در تفسیر مراغی از ابن عباس نقل می کند که پیامبر به مدت نه ماه هر روز پنج مرتبه این عمل را انجام داد.[18]اهل بیت در لغت:
در لغت عرب اهل الرجل را در مورد خاصه ونزدیکان شخص به کار می برند . پس در ابتدا اهل بیت الرجل شامل زن فرزند وحتی بستگان وی هم می شود.
اهل بیت در اصطلاح قرآن:
اما در مورد اصطلاح دینی ،اصطلاح خاصی برای معنی اهل وضع شده است :
در قرآن می بینیم که لفظ اهل برای بعضی خاص از خاندان انبیا استعمال شده است و مقصود تمامی نزدیکان ایشان نیست . زیرا در قرآن حتی پسر نوح نبی علیه السلام هم از اهل ایشان استثنا شده است . تا چه رسد به همسر( مانند همسر نوح ولوط)
قَالَ یَا نُوحُ إنَّهُ لَیسَ مِن أهلِکَ إنَّهُ عَمَلٌ غَیرُ صَالِحٍ (سوره هود آیه 46)
خداوند فرمود ای نوح او از خاندان تو نیست او (صاحب) عمل ناشایست است.
پس برای فهمیدن معنای اهل بیت هر رسولی باید به منبع وحی تمسک جسته از او معنای اهل بیت را پرسید .
و در مورد اهل بیت رسول خدا بهتر است به روایات نبوی مورد اتفاق شیعه وسنی مراجعه کرد.
در مورد شان نزول این آیه سوره احزاب ، اهل تسنن روایت حدیث کساء را نقل می کنند:
عن صَفِیَّةَ بِنْتِ شَیْبَةَ، قَالَتْ قَالَتْ عَائِشَةُ خَرَجَ النَّبِیُّ صلى الله علیه وسلم غَدَاةً وَعَلَیْهِ مِرْطٌ مُرَحَّلٌ مِنْ شَعْرٍ أَسْوَدَ فَجَاءَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ فَأَدْخَلَهُ ثُمَّ جَاءَ الْحُسَیْنُ فَدَخَلَ مَعَهُ ثُمَّ جَاءَتْ فَاطِمَةُ فَأَدْخَلَهَا ثُمَّ جَاءَ عَلِیٌّ فَأَدْخَلَهُ ثُمَّ قَالَ (إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا).
صحیح مسلم: 130/7 ح 6414
عائشه گفت که رسول خدا صبح هنگام بیرون رفتند و بر روی دوش ایشان عبایی طرح دار از موی سیاه بود . پس حسن بن علی آمد پس او را در زیر عبا گرفت . پس حسین آمد و او را نیز وارد کرد . پس علی آمد او را نیز وارد کرد . سپس فرمود : خداوند می خواهد از شما اهل بیت پلیدی ها را دور کند و شما را پاک نماید .
ودعا رسول الله صلى الله علیه وسلم الحسن والحسین وعلیا وفاطمة فمد علیهم ثوبا فقال اللهم هؤلاء أهل بیتی فأذهب عنهم الرجس وطهرهم تطهیرا
سنن النسائی الکبرى ج5/ص113
رسول خدا، حسن حسین علی وفاطمه را خواست پس پارچه ای بر روی ایشان کشید و گفت خداوندا ایشان اهل بیت من هستند پس بدی را از ایشان دور گردان وایشان را پاک نما
3871 حدثنا محمود بن غیلان حدثنا أبو أحمد الزبیری حدثنا سفیان عن زبید عن شهر بن حوشب عن أم سلمة أن النبی صلى الله علیه وسلم جلل على الحسن والحسین وعلی وفاطمة کساء ثم قال اللهم هؤلاء أهل بیتی وخاصتی أذهب عنهم الرجس وطهرهم تطهیرا فقالت أم سلمة وأنا معهم یا رسول الله قال إنک إلى خیر قال هذا حدیث حسن وهو أحسن شیء روی فی هذا وفی الباب عن عمر بن أبی سلمة وأنس بن مالک وأبی الحمراء ومعقل بن یسار وعائشة
سنن الترمذی ج5/ص699
ام سلمه همسر رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود : رسول خدا بر روی حسن ، حسین ، علی وفاطمه عبایی کشید .پس فرمود که حداوندا ایشان اهل بیت من و نزدیکان من هستند . از ایشان پلیدی را ببر و ایشان را پاک گردان . ام سلمه می گوید : از رسول خدا پرسیدم که آیا من همراه ایشان هستم (از اهل بیتم)؟ فرمودند تو بر خوبی هستی (از اهل بیت نیستی اما از نیکانی) .
ترمذی گفته است که این حدیث خوبی است و بهترین روایت در این زمینه است …
البانی در کتاب خود (صحیح سنن الترمذی، الألبانی 3: 306 ح 3205) این روایت را صحیح دانسته است .
همچنین این روایت را حاکم نیشابوری نقل کرده وگفته است:
هذا حدیث صحیح على شرط البخاری ولم یخرجاه.
المستدرک: 416/2، 146/3.
این روایت طبق نظر بخاری ومسلم صحیح است ولی آن را ذکر نکرده اند.
همچنین بعد از ذکر روایتی با همین مضمون می گوید:
هذا حدیث صحیح على شرط مسلم ولم یخرجاه.
المستدرک: 416/2.
این روایت طبق نظر مسلم صحیح است ولی آن را نقل نکرده است.
وحتی طبرانی در ج3/ص52 از حدیث 2662 تا 2673 ده روایت می آورد که در آنها تصریح به همین مضمون شده است که اهل بیت رسول خدا تنها علی فاطمه حسن وحسین هستند و حتی ام سلمه از همسران رسول خدا در آن مجموعه نیست .
نیز احمد بن حنبل و طبرانی در ضمن این روایت نقل کرده اند که ام سلمه گفت :
فرفعت الکساء لأدخل معهم فجذبه من یدی وقال: إنّک على خیر.
مسند أحمد ج 6 ص 323، المعجم الکبیر للطبرانی ج 3 ص 53
پس من عبا را بالا بردم تا همراه ایشان داخل شوم، پس حضرت آن را از دست من کشیده و فرمودند تو بر خیر هستی
جالبتر اینکه ابن تیمیه که رهبر نظری وهابیون است در مورد ایشان چنین می گوید :
والحسن والحسین من أعظم أهل بیته اختصاصا به کما ثبت فی الصحیح أنه دار کساءه على علی وفاطمة وحسن وحسین ثم قال اللهم هؤلاء أهل بیتی فأذهب عنهم الرجس وطهرهم تطهیرا
منهاج السنة النبویة ج4/ص561
معنی این عبارت واضح است که خدایا ایشانند که خاندان من هستند پس از ایشان پلیدی ها را دور کن وپاکشان گردان
در این عبارت هیچ شرطی برای طهارت اهل بیت قرار داده نشده است .یعنی تقوای ایشان فرض شده است .
اما در مورد همسران رسول خدا در قرآن می بینیم که فرموده است :
یَا نِسَاءَ النبی لَستُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ إن اتَّقَیتُنَّ (سوره احزاب آیه 32)
ای زنان رسول خدا مانند بقیه زنان نیستید اگر تقوا داشته باشید.
نیز در بعضی رویات صحیحه اهل تسنن آمده که بعضی از بزرگان صحابه صریحا همسران رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم را جزو اهل بیت نمی دانند:
عَنْ زَیْدِ بْنِ أَرْقَمَ قَالَ دَخَلْنَا عَلَیْهِ فَقُلْنَا لَهُ لَقَدْ رَأَیْتَ خَیْرًا لَقَدْ صَاحَبْتَ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَصَلَّیْتَ خَلْفَهُ وَسَاقَ الْحَدِیثَ بِنَحْوِ حَدِیثِ أَبِی حَیَّانَ غَیْرَ أَنَّهُ قَالَ أَلَا وَإِنِّی تَارِکٌ فِیکُمْ ثَقَلَیْنِ أَحَدُهُمَا کِتَابُ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ هُوَ حَبْلُ اللَّهِ مَنْ اتَّبَعَهُ کَانَ عَلَى الْهُدَى وَمَنْ تَرَکَهُ کَانَ عَلَى ضَلَالَةٍ وَفِیهِ فَقُلْنَا مَنْ أَهْلُ بَیْتِهِ نِسَاؤُهُ قَالَ لَا وَایْمُ اللَّهِ إِنَّ الْمَرْأَةَ تَکُونُ مَعَ الرَّجُلِ الْعَصْرَ مِنْ الدَّهْرِ ثُمَّ یُطَلِّقُهَا فَتَرْجِعُ إِلَى أَبِیهَا وَقَوْمِهَا أَهْلُ بَیْتِهِ أَصْلُهُ وَعَصَبَتُهُ الَّذِینَ حُرِمُوا الصَّدَقَةَ بَعْدَهُ
صحیح مسلم ج4/ص1874 کتاب فضائل الصحابة باب من فضائل علی بن أبی طالب
پس گفتیم (از زید بن ارقم) که اهل بیت رسول خدا کیانند؟ همسران او؟ پاسخ داد : نه قسم به خدا که زن چند وقتی با شوهرش خواهد بود سپس وی را طلاق داده وبه نزد خانواده اش وبستگانش باز می گردد .
غیر از این روایت روایات دیگری هم آمده است که در مضمون با این روایت مخالف است اما همانطور که گفته شد علت این اختلاف عدم استفاده از قرآن وکلام خود رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم است .
اما ما در ابتدا با استفاده از قرآن مشخص کردیم که در نظر دین اهل بیت هر پیغمبری عده خاصی هستند .
سپس با روایات خود اهل تسنن از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم مصداق آن را مشخص نمودیم.