بطور کلی حکمت خمس و زکات، تعدیل ثروت و تأمین عدالت اجتماعی در بعد اقتصادی است. قرآن می فرماید: «ما افاء الله علی رسوله من اهل القُری فللّه و للرّسول و لذی القربی و الیتامی و المساکین و ابن السبیل کی لا یکون دولةً بین الاغنیاء منکم». در این آیه، دلیل اختصاص فی ء به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان، برای تعدیل ثروت است تا میان توان گران دست به دست نشود و زمینه عدالت اجتماعی فراهم گردد.اختصاص یک آیه بریک حکم یا چندین آیه برحکم دیگر دلیل برکم اهمیتی آن حکم نسبت به دیگر احکام نیست . به عنوان مثال می توان به احکام حج و روزه اشاره کرد ، علی رغم اهمیت زیاد آن دو ، اما آیات محدودی در باره آنها مطرح شده است.توجه به این مقدمه لازم است که پیامبر اکرم وائمه معصومین که اوصیای آن حضرت هستند ،میتوانند حکم به وجوب ویا حرمت چیزی کنند هر چند در ظاهر قرآن تصریح به آن نشده باشد . بنا بر این لازم نیست در مورد همه واجبات آیه آمده باشد آن هم نه یک آیه بلکه چندین آیه ، برای مثال می توان به نماز میت ، کفن ودفن میت اشاره کرد که واجب است اما در قرآن به آن تصریح نشده است . حال آیا عدم ذکر این مسایل در قرآن می تواند دلیل عدم وجوب آن باشد قطعا پاسخ سوال منفی است ، بنا بر این آمدن یک آیه در خمس در اثبات وجوب آن کفایت میکند. لازم به ذکر است در روایات متعدد از معصومین علیهم السلام به وجوب پرداخت خمس اشاره شده است. برای مطالعه بیشتر می توانید به کتاب خمس پشتوانه استقلال بیت المال ، نوشته آیت الله مکارم شیرازی مراجعه بفرمائید.