اوریون چیست؟

اوریون یک بیماری مسری است که توسط یک ویروس ایجاد شده و می‌تواند از طریق بزاق، ترشحات بینی و تماس نزدیک فرد به فرد منتقل شود و عمدتا بر غدد بزاقی که در نزدیکی گوش شما قرار دارد و بنام غدد پاروتید شناخته می‌شوند، تاثیر می‌گذارد. اوریون می‌تواند یک یا هر دو این غده را متورم کند.

تا زمانی که واکسیناسیون اوریون رایج شود، این بیماری به طور معمول دیده می‌شد. اما از آن زمان، تعداد موارد به طور چشمگیری کاهش یافته است. عوارض اوریون، مانند افت شنوایی، به طور بالقوه جدی اما نادر است. درمان خاصی برای اوریون وجود ندارد.1
 

علائم بیماری اوریون چیست؟

علائم بیماری معمولا ۲ تا ۳ هفته بعد از عفونی‌شدن در بیمار رخ می‌دهند. با‌این‌حال، حدود ۲۰ درصد از افراد اصلا هیچ نشانه‌ای از ابتلا به بیماری از خود نشان نمی‌دهند. در ابتدا، نشانه‌هایی مانند آنفولانزا در فرد رخ می‌دهد:

بدن‌درد؛

سردرد؛

بی اشتهایی یا حالت تهوع؛

خستگی عمومی؛

تب (درجه کم).

در طول چند روز، نشانه‌های معمول اوریون پیشرفت می‌کنند. علامت اصلی، دردناک شدن و تورم غدد پارتوئید است که یکی از مجموعه‌های غدد بزاقی به‌حساب می‌آید و باعث می‌شود که صورت و گونه‌های فرد متورم بشود. تورم معمولا در هر دو سمت صورت رخ می‌دهد. سایر نشانه‌های این بیماری به قرار زیر است:

وجود درد در ناحیه‌‌ی متورم صورت؛

احساس درد هنگام بلع؛

ایجاد مشکل هنگام بلع؛

تب (تا ۱۰۳ درجه فارنهایت و معادل تقریبا ۴۰ سانتی گراد)؛

خشکی دهان؛

درد مفاصل.

بزرگ‌سالان به‌ندرت به اوریون مبتلا می‌شوند، اما در صورت دچار شدن، علائم و عوارض سختی را حس خواهند کرد.2

دلایل ابتلا به اوریون چیست؟

ویروس اوریون باعث بروز این بیماری می‌شود. اوریون می‌تواند ازطریق ترشحات بزاق شخصی مبتلا به فردی دیگر سرایت کند. ویروس اوریون ازطریق مجاری تنفسی به غدد بزاقی منتقل می‌شوند و بازتولید شده و باعث تورم غدد می‌شوند. راه‌های انتقال بیماری اوریون از قرار زیر است:

سرفه و عطسه کردن؛

استفاده از ظرف و ظروف مشترک با فردی که به اوریون مبتلا است؛

استفاده از غذا و نوشیدنی فرد مبتلا به اوریون؛

روبوسی با فرد مبتلا؛

اگر فردی که مبتلا به این ویروس است، دست به دهان و بینی خود زده و سپس سطوحی را لمس کند که شما نیز با آن در ارتباط هستید، امکان انتقال ویروس هست.

فردی که مبتلا به ویروس اوریون است تا ۱۵ روز (۶ روز قبل از بروز علائم و تا ۹ روز بعد از شروع بیماری) می‌تواند ناقل ویروس هم باشد. ویروس اوریون از خانواده پارامیکسوویریده (Paramyxoviridae) است. این ویروس علت اصلی عفونت به‌ویژه در کودکان است.1
 

بیماری اوریون چه عوارضی به دنبال می‌تواند داشته باشد؟

تورم بیضه‌ها (ارکیدیت)

این عارضه شایع‌ترین عارضه بیماری در مبتلایان بعد از بلوغ می‌باشد که تا حدود یک سوم افراد بالغ مبتلا به بیماری دچار آن می‌شوند. این عارضه که با تب بالا، درد شدید بیضه‌ها و تورم و قرمزی کیسه بیضه‌ها همراه است در حدود 10 درصد افراد مبتلا باعث مشکلات نازایی می‌گردد. البته این تصور عامه که فرد مبتلا به بیماری اوریون نباید حرکت کند زیرا ممکن است بیضه‌ها متورم شوند از آنجا منشاء می‌گیرد که این عارضه معمولا حدود 10 روز پس از تورم غدد بزاقی ایجاد می‌شود و لذا آن را به حرکت کردن بیمار نسبت می‌دهند که البته مورد قبول نمی‌باشد.
 

مننژیت

این عارضه شایع‌ترین عارضه اوریون در کودکان می‌باشد به طوری که باعث سردرد، تب شدید و سفتی گردن و استفراغ‌ های مقاوم می‌گردد. البته در این کودکان معمولا به محض گرفتن مایع نخاع علائم بیمار کاهش می‌یابد. این عارضه معمولا خوش‌خیم بوده و بدون هیچ عارضه ماندگاری بهبود می‌یابد.
 

کری

یکی از عوارض مهم اوریون کری عصبی می‌باشد که عمدتا یکطرفه بوده و می‌تواند گذرا و یا دائمی باقی بماند.
 

تورم غده لوزالمعده (پانکراتیت)

این عارضه خوش‌خیم و گذرا گاهی باعث درد شدید شکمی همراه با تب، تهوع و استفراغ شدید می‌گردد که البته معمولا علائم بیمار در عرض 2 تا 3 روز فروکش می‌کند.3

پرهیز و جلوگیری از ابتلا به بیماری چطور است؟

واکسن اوریون بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا است. این واکسن را می‌توان جداگانه و یا در قالب واکسن اوریون-سرخک-سرخجه تزریق کرد. این واکسن می‌تواند از بدن در برابر بیماری سرخک و سرخچه هم دفاع کند. این واکسن زمانی برای کودکان تزریق می‌شود که ۱ سالگی را رد کرده باشند و بار دیگر هم برای تقویت اثر آن، قبل از ورود به مدرسه برای آنها تزریق می‌شود.

واکسن اوریون برای کودکان بیش از ۸۲ کشور تزریق شده است. در بسیاری از این کشورها، آنسفالیت و ناشنوایی ناشی از اوریون تقریبا ناپدید شده است.

استفاده از واکسن اوریون، سن و سال خاصی نمی‌خواهد. قبل از سفر به برخی از کشورها، تزریق این واکسن توصیه می‌شود:

هند؛

برخی از بخش‌های آفریقا؛

جنوب‌شرقی آسیا؛

ژاپن؛

پاکستان.

به‌جز سفر، دلایل دیگری که برای تزریق این واکسن مطرح می‌شود، از این قرار است:

کار کردن در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی؛

حضور و کار کردن در محیط‌هایی که افراد جوانی در آنجا حضور دارند، مثل دانشگاه و دبیرستان؛

کار کردن در محیطی مثل مدرسه که کودکان زیادی در آن حضور دارند.

اگر به سرطان یا بیماری دیگری دچار شوید که به‌خاطرش، سیستم ایمنی بدن‌تان تضعیف بشود، احتمال دارد که پزشک، استفاده از واکسن اوریون را به شما توصیه کند. باوجوداین، بزرگ‌سالان در موارد زیر بهتر است از این واکسن استفاده نکنند:

اگر سیستم ایمنی بدن فرد به‌شدت تضعیف شده باشد؛

اگر فرد به نئوماسین (neomycin) که نوعی آنتی‌بیوتیک است یا ژلاتین، حساسیت نشان بدهد؛

اگر فرد باردار باشد یا قصد دارد به‌زودی باردار شود. ( در ۴ هفته‌ی آتی).2
 

درمان اوریون چیست؟

درمان تورم غدد بزاقی در این بیماران محدود به اقدامات علامت درمانی و نگهدارنده می‌باشد که شامل داروی ضد تب و درد مانند استامینوفن یا بروفن و یا استفاده موضعی از کیسه آبگرم و یا سرد بر روی غدد متورم است.

بهتر است غذاهای سفت که نیاز به جویدن زیاد دارند و یا غذاهای ترش که باعث ترشح زیاد بزاق می‌شوند، استفاده نشود. داروی ضدویروس خاصی در این بیماران کاربرد ندارد؛ زیرا بیماری خود به خود بهبود یابنده است و آن چنانکه واضح است مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان این بیماری هیچ جایگاهی نداشته و عملی غیرمنطقی می‌باشد.3

چه موقع برای درمان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما یا فرزندتان دارای علائم و نشانه‌های اوریون هستید، بایستی به دکتر عفونی و گرمسیری مراجعه کنید. اوریون در حدود ۹ روز پس از ظهور علایم همچنان بسیار مسری است.

بنابراین تا حد امکان استراحت کنید و همچنین سعی کنید علائم را با استفاده از کمپرس سرد و مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن و استامینوفن کم کنید. اوریون دیگر به صورت رایج دیده نمی شود. بنابراین ممکن است بیماری‌های دیگری این علایم و نشانه ها را در شما ایجاد کنند.

غدد بزاقی متورم و تب می‌تواند نشان دهنده غده بزاق مسدود شده باشد یا به دنبال عفونت‌های ویروسی متفاوت دیده شود. اگر فرزند شما مبتلا به اوریون شده، و هر کدام از عوارض زیر در حال پیشروی است با پزشک خود تماس بگیرید:

تب بیشتر از ۳۹ درجه

اشکال در خوردن یا نوشیدن

سردرگمی و گیجی

درد شکم

درد و تورم بیضه‌ها در پسران.1

پینوشتها
1.www.doctoreto.com
2.www.chetor.com
3.www.beytoote.com