۱۳۹۴/۱۱/۱۹
–
۴۶۲ بازدید
به نظر من با توجه به اوضاع و احوال دانشگاه ها تأثیرگذاری امر به معروف خیلی مشکله! تکلیف ما چیست؟
اول: شناخت موانع تأثیرگذاری و برطرف نمودن آنها
یکی از مهمترین موضوعاتی که زمینه های تأثیر را فراهم می نماید شناخت موانع تأثیرگذاری و برطرف نمودن آنها است که در اینجا به اختصار به برخی از آنها اشاره می نماییم:
رعایت مراتب
رعایت مراتب، اصل مهمی است که از جنبه های اخلاقی و روانی خاصی برخوردار است. بی توجهی به این اصل، امر و نهی را کم رنگ یا دشوار می سازد. به کارگیری مراتب و مراحل بالاتر در صورت کافی بودن مراتب پایین، امر و نهی دینی را با فشار بیشتر و در نتیجه لج بازی با عکس العمل منفی گنه کار روبهرو می سازد و حداقل، آن را بدون تأثیر می کند. وقتی با یک اخم کردن گناه ترک می شود ضرورتی بر به کارگیری مراتب بالاتر نیست و اگر کسی با موعظه یا درخواست و امثال آن انجام واجب یا ترک گناه را می پذیرد ضرورتی بر خشونت در کلام و رفتار مشابه آن وجود ندارد.
برخوردهای سلیقه ای
آنچه باید در امر و نهی دینی مورد توجه قرار گیرد بایدها و نبایدهای شرعی و عقلی است. اما اگر با اعمال سلیقه ها و حب و بغض های شخصی درآمیزد قداست امر و نهی دینی از بین می رود و اثرگذاری آن به دشواری می گراید. در حالی که باید به مسائل جزیی و جانبی حساسیت نورزد که چه بسا این حساسیت ها سبب ترک واجب یا انجام گناه گردد.
بی توجهی به زمان و مکان
برخی از امر و نهی های غیرموفق ریشه در انتخاب مکان یا زمان آنها دارد. انتخاب زمان یا مکان نامناسب لجاجت و پرخاش گری گنه کار را به همراه دارد. گاهی نهی از منکر دربین دوستانش غرور و مخالفت او را ظاهر می کند اما همین تذکر اگر در خلوت صورت پذیرد عکس العمل منفی او را به همراه ندارد ضمن اینکه تأثیرات مطلوبی را به همراه دارد.[ محمدرضا اکبری، تحلیلی نو و عملی از امر به معروف و نهی از منکر در عصر حاضر، پیام عترت، 1378ش، ششم، ص117- 121.]
دوم: شناخت روش های تأثیرگذار و به کارگیری آنها
امام خمینی با تصریح به اینکه برای تأثیر باید از راه های مختلف استفاده کرد، به ذکر نمونه های ذیل پرداخته اند:
1. اگر می داند که تنها با موعظه و تقاضا می تواند به این هدف برسد باید از این روش استفاده کند.
2. اگر احتمال می دهد یا می داند که با تکرار امر و نهی تأثیر خواهد داشت باید امر و نهی را تکرار کند.
3. اگر می داند که با اجازه به گناه کوچک تری می تواند جلوی یک گناه بزرگ را بگیرد مثل اینکه دست نامحرم را بگیرد برای اینکه جان او را حفظ کند، باید از این روش استفاده کند و اجازه این تخلف و معصیت کوچک تر را بدهد.
4. اگر بداند امر و نهی هر چند در حال حاضر اثری ندارد ولی برای آینده اثر خواهد داشت باید انجام دهد.
5. اگر می داند که امر و نهی نسبت به دیگران مؤثر واقع می شود هر چند بر مخاطب اثر نمی بخشد امر و نهی واجب است.
6. اگر امر و نهی را تنها موجب کم شدن معصیت و نه ریشه کن شدن آن بداند باید انجام دهد.
7. اگر می داند نهی از منکر نه تنها موجب ترک منکر نمی شود بلکه موجب اصرار بیشتر گناه می شود و بداند اگر او را امر به منکر کند آن را ترک می کند درصورتی که محذور دیگر نباشد لازم است به جای نهی از منکر امر به منکر کند!! [چه بسا در مواردی است که طرف لج بازی می کند و با ارتکاب منکر سرش به سنگ می خورد و موجب جلوگیری از تکرار خطا و گناه می شود].[ سید روح الله خمینی، تحریرالوسیله، ترجمه فارسی، ج1، ص533.]
8. ممکن است که اگر کاری به تنهایی انجام پذیرد، تأثیری از خود بر جای نگذارد، اما اگر به صورت جمعی و تشکیلاتی صورت پذیرد، تأثیر خود را خواهد داشت. در این صورت نمی توان شانه از بار مسئولیت خالی کرد و کنار نشست.[ همان، مسئله 3، ص398.]