اگر انسان آپاندیس نداشت، چه می‌شد؟

آپاندیس معمولا به‌عنوان بقایای بی‌فایده‌ای از تکامل درنظر گرفته می‌شود، دقیقا مانند بقایای استخوان‌های پاهای عقبی که در نهنگ‌ها دیده می‌شود. درواقع، براساس گزارشی که در مجله‌ی Case Reports in Surgery منتشر شده است، از هر ۱۰۰ هزار نفر، یک نفر بدون آپاندیس متولد می‌شود. اگر همه‌ی مردم فاقد آپاندیس بودند، زندگی چگونه بود؟

آپاندیس کیسه‌ی کرم‌مانندی با انتهایی بسته است که از سکوم (کور روده) یعنی ابتدای روده بزرگ خارج می‌شود. بنا به گزارش مؤسسه ملی سلامت، کمی بیش از یک نفر در هر ۲۰ نفر، دچار آپاندیسیت یعنی التهاب بالقوه کشنده‌ی آپاندیس می‌شود.

حدس چارلز داروین این بود که آپاندیس ارگان بازمانده‌ی اجدادی است که از برگ گیاهان تغذیه می‌کردند و احتمالا به آن‌ها در هضم غذا کمک می‌کرد. همان‌طور که این اجداد در جهتی تکامل پیدا کردند که بر رژیم غذایی مبتنی‌بر میوه متکی باشند که هضم آن ساده‌تر بود، آپاندیس دیگر عملکردی نداشت، درست مانند استخوان مثلثی کوچک دنبالچه که در پایه‌ی ستون فقرات انسان قرار گرفته است و بقایای استخوان‌های دم است که در اجداد دور ما وجود داشت.

ویلیام پارکر، دانشیار جراحی در دانشکده پزشکی دانشگاه دوک در دورهام در گفت‌وگو با لایو ساینس گفت اگر داروین در آن زمان آنچه را که امروز دانشمندان درمورد آپاندیس می‌دانند، می‌دانست، هرگز نمی‌گفت بقایای بی‌فایده‌ای از تکامل است. پارکر و همکارانش در سال ۲۰۰۷ متوجه شدند که آپاندیس ممکن است به‌عنوان مخزن باکتری‌های مفید روده که به هضم غذا کمک می‌کنند، عمل کند. وقتی بیماری‌ها میکروب‌های مفید و مضر را از روده می‌شویند، باکتری‌های مفید می‌توانند از پناهگاه امن آپاندیس خارج شوند تا به بازگردان وضعیت سالم روده کمک کنند.

هدر اف اسمیت، زیست‌شناس دانشگاه میدوسترن در آریزونا گفت علاوه‌براین، آپاندیس دارای غلظت بالایی از بافت لنفاوی است. این بافت سلول‌های سفید خونی را تولید می‌کند که لنفوسیت نام دارند که به ایجاد پاسخ ایمنی دربرابر میکروب‌های مهاجم کمک می‌کند. این امر نشان می‌دهد که آپاندیس ممکن است به ساخت، هدایت و آموزش این سلول‌های ایمنی کمک کند.

وقتی اسمیت، پارکر و همکارانشان در مطالعه‌ای بررسی کردند که آپاندیس چه زمانی در سلسله‌ی جانوران تکامل پیدا کرده است، دریافتند که آپاندیس حداقل به مدت ۸۰ میلیون سال در تکامل پستانداران وجود داشته است. اگر آپاندیس واقعا عضوی بازمانده از تکامل بود، انتظار نمی‌رفت تا این مدت طولانی بماند. آن‌ها همچنین کشف کردند که آپاندیس حداقل ۳۲ بار به‌طور مستقل در میان پستانداران گونه‌های متنوعی مانند اورانگوتان‌ها، وُمبت‌ها، پلاتی‌پوس‌ها، سگ‌های آبی، کوآلاها، خارپشت‌ها و گاو دریایی تکامل پیدا کرده است. اسمیت افزود:

وقتی گونه‌هایی را که دارای آپاندیس هستند، بررسی کردیم هیچ تشابهی در رژیم غذایی یا اجتماعی بودن یا محل زندگی آن‌ها پیدا نکردیم اما گونه‌هایی که آپاندیس داشتند، دارای غلظتی از بافت ایمنی در این منطقه بودند، بنابراین با توجه به این وجه مشترک ممکن است بتوان عملکرد مشترکی برای آن فرض کرد.

پارکر گفت اگر آپاندیس به‌طور ناگهان ناپدید شود، چه خواهد شد؟ به گفته‌ی وی، پیامد آن ممکن است به زمانی از تاریخ بستگی داشته باشد که در آن حذف آپاندیس رخ می‌دهد. اگر آپاندیس از جامعه شکارچی‌گردآورنده حذف شود و دانشمندی از سفینه‌ای فضایی آن‌چه را که اتفاق می‌افتد، تماشا کند، احتمالا شاهد این خواهد بود که مردم بیشتری نسبت‌به حالت معمول براثر بیماری‌های عفونی می‌میرند. سپس، طی مدت زمان طولانی، طی میلیون‌ها سال، چیزی به آرامی تکامل پیدا می‌کند که همانند آپاندیس عمل کند تا مردم تا این حد نمیرند.

پارکر ادامه داد، اگر آپاندیس در جامعه کشاورزی پس از اینکه مردم در سکونتگاه‌ها مستقر شدند، ناپدید می‌شد، احتمالا تعداد بیشتری از آن‌ها می‌مردند. مردم زندگی در مکان‌های شلوغ را شروع کرده بودند که بهداشت ضعیفی داشت و بیماری گسترش بیشتری پیدا می‌کرد.

اگر آپاندیس در جامعه‌ی مدرن پس از انقلاب صنعتی ناپدید می‌شد، مردم برای کمک به بقای خود به آنتی‌بیوتیک‌ها دسترسی داشتند. اگرچه، بدون آپاندیس، انسان‌ها مخزن باکتری‌های مفید موجود در آپاندیس را برای کمک به بازیابی از عفونت‌های مضر نداشتند. در این شرایط ممکن است به پیوند مدفوع نیاز پیدا می‌شد. در این روش که درحال رایج شدن است، مدفوع افراد سالم ازطریق کپسول یا لوله به روده بیماران دچار مشکلات روده‌ای منتقل می‌شود.

ایده‌ی رویکرد پیوند مدفوع این است که این پیوند باکتری‌های سالم را به روده‌ای می‌آورد که غرق میکروب‌های مضر شده است. با استفاده‌ی بیش‌ازحد از آنتی‌بیوتیک‌ها و ایجاد مقاومت میکروبی دربرابر این داروها، فراوانی میکروب‌های مضر در بدن افزایش پیدا می‌کند. به گفته‌ی پارکر، پیوند مدفوع موجب مقاومت آنتی‌بیوتیکی نمی‌شود.

یکی از مزیت‌های احتمالی جهانی بدون آپاندیس، از بین رفتن آپاندیسیت است. در سطح جهان هر سال بیش از ده میلیون مورد آپاندیسیت رخ می‌دهد و هر سال تا ۵۰ هزار نفر براثر آن از دنیا می‌روند. آپاندکتومی یا برداشت آپاندیس ازطریق جراحی یکی از رایج‌ترین جراحی‌های شکمی است. اگر از اول آپاندیس نداشتیم، مردم براثر آپاندیسیت نمی‌مردند و هزینه‌های جراحی و بستری شدن مرتبط با آن وجود نداشت.

پارکر گفت پژوهش‌های گذشته نشان داده است که آپاندیسیت ممکن است ناشی از تغییرات فرهنگی مرتبط با جامعه‌ی صنعتی و بهبود بهداشت باشد. این تغییرات ممکن است موجب شود سیستم ایمنی ما کار کمتری داشته باشد و بدون آپاندیس فرصتی ایجاد می‌شود که بتواند از کنترل خارج شود. درمجموع، جهانی بدون آپاندیس ممکن است موجب شود انسان بیشتر با میکروب‌ها درگیر باشد.