اگر فرزندان والدين خود را اذيت كنند و والدين از آنها ناراضي باشند چه آينده اي براي فرزندان خواهد بود؟

در دين ما سفارش هاي بسيار عجيبي در مورد احترام و مهرباني به پدر و مادر شده است. از ما خواسته­اند كه در برابر زحمت­هاي شبانه­روزي آنان نسبت به ايشان مهربان باشيم و از رفتار و گفتاري كه سبب رنجش خاطر آنها مي شود دوري كنيم. خداوند آن­قدر به زحمت­هاي پدر و مادر اهميت مي­دهد كه در قرآن پس از اينكه فرموده مرا عبادت كنيد ما را به نيكي، محبت و دعاي به والدين تشويق و ترغيب نموده است. در جايي ديگر فرموده كه: «بسيار مراقب رفتارتان با والدينتان باشيد مخصوصاً وقتي كه آنها پير مي­شوند نياز به توجه و احترام بيشتري دارند».[1]مثال: تصور كنيد وارد كلاس درس مي­شويد و جاي خودتان مي­نشنيد دوست تان شما را مي­بيند، لبخندي مي­زند، نزديك شما مي­آيد و هديه­اي را مقابل شما مي­گذارد و مي­گويد: «دوست­ خوبم قابل شما را ندارد». چه احساسي به شما دست مي­دهد؟ در مورد دوست تان چه فكري مي­كنيد؟ آيا در نظر خواهيد داشت كه محبت او را جبران كنيد؟ و… اكنون به لحظه لحظه­اي كه پدر و مادر به شما نيكي كرده­اند توجه­كن (تهيه غذا، تهيه لباس، تربيت شما، محافظت از شما به خصوص در كودكي، بيداري، پخت و پز، شستن لباس پرداخت هزينه مدرسه و…) راستي آيا ما مي توانيم اين همه محبت را جبران كنيم؟ اگر نمي توانيم، بهتر است كاري كنيم كه از دست ما ناراحت نشوند. پدر و مادر در قبال كارهايي كه در حق ما كرده­اند انتظار دارند كه ما برايشان فرزند خوبي باشيم، و باعث سربلندي آنها در بين اقوام و جامعه خود باشيم، آنها به موفقيت ما فكر مي كنند و دوست دارند در تربيت ديني موفق باشند.
بازي گوشي: فرزندان به دليل سن كم، نشاط و شادابي دوست دارند بازي­كنند، وسايل دلخواه خود را به موقع بخرند، با دوستان مورد علاقة خود رفت و آمد كنند و…؛ امّا والدين به سبب تجربه اي كه دارند ممكن است آنان را نسبت به برخي از دوستي­ها نهي­كنند و يا در اثر شرايط مالي نامناسب خود نتوانند امكانات تفريحي و رفاهي بيشتري براي فرزند خود تهيه كنند؛ اين جاست كه فرزند بايد هوشيار باشد و بهانه بي جا نگيرد. تا آنها هم در سختي قرار نگيرند گاهي فرزندان نقش اساسي و محبت­هاي پدر و مادر را فراموش مي­كنند و دست به كارهايي مي­زنند كه باعث نارضايتي آنها مي­شود اين­جا فرزند بايد سريع از پدر و مادرش معذرت بخواهد و دل آنها را به دست آورد؛ پدر و مادر نيز چنين فرزنداني را دوست دارند و زود از آنها راضي مي شوند.
عاقّ والدين: گاهي فرزندان كارهايي مي كنند كه دل  وحرمت پدر و مادر را مي شكنند؛ مثلاً به آنها بي احترامي مي­كنند، سر آنها داد مي‌زنند و… كه اين باعث نارضايتي والدين از فرزندشان مي­شوند از اين امر در فرهنگ اسلامي به عاق والدين تعبير شده است. نارضايتي پدر و مادر پيامدهايي دارد كه در زير به آنها اشاره مي‌شود.
1. نارضايتي خداوند:[2] چون در روايت داريم: «پدر و مادر را راضي كنيد تا خداوند نسبت به شما خشنود باشد».
2. بي بهره شدن از عمر طولاني:[3] امام صادق ـ عليه‎ السلام ـ در ضمن حديثي مي فرمايند: «به پدر و مادر خود احترام كنيد تا عمري طولاني داشته باشيد».
3. قبول نشدن نماز.
4. عدم قبولي دعا: ما انسان­ها در كوچك­ترين نيازهاي خود محتاج لطف خداوند هستيم؛ به همين دليل هميشه در كارهاي خود متوجه خدا مي شويم. چه بهتر است با راضي كردن پدر و مادر زمينه استجابت دعاهاي خود را نيز فراهم كنيم.
5. محروم شدن از دعاي والدين: از جمله افرادي كه دعايشان در حق ما كارساز است پدر و مادرمان مي باشند؛ چرا كه آنها محبوب خداوند هستند و خداوند دعاي آنها را مستجاب مي­كند؛ پس ما نبايد كاري كنيم كه از دعاي آنها محروم شويم.
6. تيره بختي:[4] كسي كه پدر و مادر خودش را ناراضي كند از زندگي خود خوشي­اي نمي بيند و دچار فقر، دغدغه و تشويش و اضطراب دارد.
7. انتقام:[5] در احاديث مي­خوانيم كه هرگونه كه با پدر و مادرتان رفتار كنيد فرزندان شما نيز همان­گونه با شما رفتار خواهند كرد يعني اگر كاري كنيد كه پدر و مادرتان از شما نارضي شوند فرزندان شما نيز در آينده كارهايي مي كنند كه باعث اذيت و آزار شما مي­گردند.
8. بوي بهشت: كسي كه از زحمات پدر و مادرش تشكر نكند مطمئناً از خدا نيز تشكر نمي­كند؛ اين فرد بوي بهشت را استشمام نمي كند.
9. مرگ سخت:[6] اذيت و آزار پدر و مادر، لحظات مرگ را براي انسان بسيار سخت مي­كند؛ ولي كسي كه به والدين خود محبت و احترام مي­كند لحظه مرگ شاهد مهرباني ملائكه خداوند و لطف خود خدا خواهد بود.
نكته پاياني: روشن است كه انسان­ها گاهي در زندگي روزمره باعث اذيت ديگران مي­شوند؛ زيرا ما انسان­ها جائزالخطا هستيم؛ امّا مهم اين است كه ما نبايد عملاً به اذيت ديگران مخصوصاً پدر و مادر بپردازيم، بايد كاري كنيم كه محبوب آنها باشيم يعني به آنها احترام كنيم، از آنها در كارها مشورت بخواهيم، با احترام و مهرباني خواسته خود را مطرح كنيم، سر آنها داد و فرياد نزنيم، نزد ديگران از زحماتشان قدرداني كنيم و هرگاه اشتباه كرديم سريع نسبت به اشتباه خود از آنها پوزش بطلبيم؛ اگر چنين كنيم به نتائج خوبي مي رسيم مثل 1. رضايت خدا 2. قبولي دعا و نماز 3. زندگي اي سرشار از نشاط و بركت 4. روابط خوب با فرزندان خود 5. عمر طولاني 6. رسيدن به بهشت.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
ـ آداب معاشرت با خويشاوندان، محمود ارگاني بهبهاني حائري، انتشارات پيام مهدي.
– آداب معاشرت در اسلام، محمدحسين، الجلالي، ترجمه جواد بيات و…، سازمان تبليغات اسلامي، چاپ اول، 1372.

پي نوشت ها:
[1] . اسراء/ 24، احقاف/ 15.
[2] . الجلالي، محمدحسين؛ آداب معاشرت در اسلام، ترجمه جواد بيات و…، سازمان تبليغات اسلامي، چاپ اول، 1372، ص 14.
[3] . همان، ص 17.
[4] . همان، ص 18.
[5] . ارگاني بهبهاني، محمود؛ آداب معاشرت با خويشاوندان، نشر پيام مهدي (عج). چاپ اول، 1380، ص 156. علي(ع): «راعِ اباك يُراعِكَ ابنُك»؛ پدرت را رعايت كن تا فرزندت رعايتت كند.
[6] . پيشين، ص 156.