اگر کسی در یک بعد مثل علم یا تقوی برتر باشد و ازآن لذت ببرد، آیا کبر محسوب می شود؟

اگر واقعاً کسی در مرتبه و مرحله ای از ابعاد معنوی و الهی تفوّق و برتری داشته باشد، اظهار این برتری در جایی که نیاز به آن نیست امر نادرستی است، مگر در جایی که احقاق حقّ یا ردّ سوءظن و اتهامی، یا شبه های علمی مطرح باشد که در اینجا احراز برتری از طریق استدلال کردن و به صورت علمی و عملی با موضوع مواجه شدن لازم و ضروری است. مثلاً در جائی که انسان می بایست از موازین شرع، دین یا مواضع نظام اسلامی دفاع کند، در اینجا انجام هر کار علمی و عملی در جهت تثبیت حق پسندیده است. اما اینکه شخص در اندیشه خود تصور کند که برتری نسبت به دیگران در ابعاد علمی و عملی دارد (و واقعاً هم این برتری هست) تکبّر محسوب نمی شود. از طرفی در این حالت که فرد در اندیشه خود چنین حالتی را احساس می کند باید مواظب باشد که علم و عمل و فضیلت و برتری خود را از خداوند منّان بداند و اگر نعمت های معنوی الهی را با قطع ارتباط با معطی (اعطا کننده که خداوند متعال است) بزرگ بشمارد و به آن ها تکیه کند و خدواند را فراموش کند این عُجب محسوب شده و از رذایل اخلاقی محسوب می شود.
تقوا نیز مشمول همین قاعده می شود، زمانی که شخص آن را عطیّه و ودیعه الهی می داند، این احساس خوب است، اما توجه صِرف به تقوا و فراموش کردن خداوند معطی، عجب و خودبینی محسوب می شود.
تکبّر از اقسام عجب می باشد، امّا در ارتباط با دیگران مطرح می شود، عجب به خود فرد بازمی گردد و تکبر در ارتباط فرد با دیگران و شخص دوم رذیله محسوب می شود. مثلاً شخص خودش را در موضوعی از دیگری بزرگ می نماید و بیهوده نشان می دهد که برتری دارد، در حالی که واقعیت خلاف این است.