بارقه هایی از امید برای توافق هسته ای/ ایران در حال ارسال سیگنال برای احیای توافق است

سخنان کمال خرازی رئیس شورای راهبردی سیاست خارجی مبنی براین که تنها اختلاف باقی مانده در حوزه پادمان است در کنار دیدار روز گذشته امیرعبداللهیان وزیرخارجه کشورمان و علی باقری مذاکره کننده ارشد ایران با جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و انریکه مورا مذاکره کننده ارشد اروپا در اردن بارقه هایی از امید را برای خروج از بن بست احیای برجام نشان می داد . بن بستی حداقل سه ماهه که خیلی ها را از رسیدن به توافق ناامید کرده بود، اما با وجود توئیت مهم ظهر روز گذشته بورل که با اشاره به گفت‌وگوی خود با وزیر خارجه ایران، نوشته بود «توافق کردیم که باید ارتباطات را باز نگه داریم و برجام را بر اساس مذاکرات وین احیا کنیم»، رابرت مالی مذاکره کننده ارشد آمریکا در پرونده هسته ای ایران ساعاتی پس از این اظهار نظر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ، در توئیتی ناامید کننده درواکنش به خبر اعلام آمادگی ایران برای از سرگیری مذاکرات مدعی شد : اولین باری نبود که رهبران ایران به توافقی که روی میز بود و مورد تأیید همه بود، پشت کردند، اما این آخرین مورد امید جمعی ما را برای بازگشت سریع و متقابل به اجرای کامل برجام از بین برد.حتی جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا نیز در اظهاراتی مدعی شد که توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران «مرده» است هرچند در پاسخ به این پرسش که آیا می‌تواند مرگ برجام را اعلام کند؟ گفت: نه. بایدن در جواب عده‌ای از افراد که به او اصرار می کردند توافقی با ایران نداشته باشد و این‌که به چه علت نمی‌تواند مرگ برجام را اعلام کند، تصریح کرد: دلایل زیادی دارد. برجام مرده است اما ما نمی‌توانیم این را اعلام کنیم. داستانش طولانی است.

با این حال شامگاه یک شنبه در شورای امنیت سازمان ملل در نیویورک هم نشست مهمی برای بررسی نحوه اجرای قطعنامه 2231 توسط همه طرف های درگیر در برجام برگزار شد ، نشستی که در آن تهران بار دیگر بر ادامه مذاکرات تاکید کرد و آمریکا و اروپا با اتهامات واهی سعی کردند ناقض اصلی برجام یعنی آمریکا را در به وجود آمدن فضای پیچیده کنونی بی تقصیر نشان دهند. این فضای غبارآلود و پیچیده نشان از بیم و امیدها برای احیای برجام است و به نظر می رسد نمی توان در کوتاه مدت شاهد از سر گیری مذاکراتی بود که ماه هاست خبری از آن بیرون نیامده و اتفاقات مختلف در ایران و کشورهای دیگر باعث به حاشیه رفتن آن شده است .در هر حال، احیای توافق هسته ای درگرو تن دادن آمریکا به بدیهیات و پرهیز از دخیل ساختن موضوعات فرامتنی و غیرحقوقی در سیر احیای توافق هسته ای است.

در چنین شرایطی زیاده خواهی آمریکا یا تروئیکای اروپایی و سیاسی کاری آژانس ، قطعا تغییری در مواضع جمهوری اسلامی ایران در صیانت از خطوط قرمز خود در مذاکرات به وجود نمی آورد!بدیهی است که حفظ گارد بسته جمهوری اسلامی ایران در این مرحله و تأکید مکرر دستگاه سیاست خارجی کشورمان بر «توافق خوب» که در سایه «آینده‌پژوهی برجامی» و «‌عبور نکردن از خطوط قرمز و پیش‌شرط‌های اصلی احیای توافق هسته ای» شکل می‌گیرد، نقش مهمی در به سرانجام رساندن مطلوب این پرونده دارد. المانیتور نیز چند روز پیش در گزارشی نوشته بود: «تماس‌ها و مقامات منطقه‌ای نیز به ما می‌گویند که ایران واقعاً در حال ارسال سیگنالی از علاقه مجدد به احیای توافق هسته‌ای است. ممکن است راجع به نیات ایران شک و تردید وجود داشته باشد، اما خطرات احیا نشدن برجام آن قدر زیاد است که نمی توان به تغییرات احتمالی در موضع تهران توجه نکرد.»به هر حال متن پیش نویس توافق ماه اوت از نظر فنی هنوز پابرجاست، اگر تهران دوباره به مذاکره تمایل داشته باشد، به نظر می رسد دولت بایدن نیز مجدد برجام را در «کارهای اولویت دار خود» قرار دهد. در مجموع باید منتظر ماند و دید روزنه های امید برای خروج برجام از کما تا چه حد قابلیت تبدیل شدن به کانالی برای تحقق این موضوع را دارد.

2323