تحولات سوریه پس از سه سال درگیری تمام عیار، وارد روند تازه ای شده است که می‌رود، به تدریج چهره واقعی و ثمره اصلی خود را نشان دهد، در طی این مدت، تمامی آن‌چه برای براندازی حکومت سوریه، نیاز بود به کار برده شده است. جنگی تمام عیار با محوریت، عربی، غربی حال همانطور که پیش بینی می شد. فرزندی جز تندروی لجام گسیخته نزاییده است.
اختلاف وسیعی بین گروههای مختلف تروریستی، به وجود آمده و درگیری بین نیروهای مخالف دولت، بیشترین عرصه میدانی سوریه را به خود اختصاص داده است. در عرصه سیاسی نیز، اختلافات فاحش بین گروههای مختلف سیاسی قدرت اتخاذ موضعی واحد را از آنان گرفته و این موضوع بر میزان حمایت غرب تأثیر به سزایی داشته است.

از سوی دیگر پیشروی ارتش سوریه و در دست گرفتن مناطق استراتژیک، دست بالا را به ارتش داده و مجموع مسائل یاد شده سرخوردگی بسیاری در بین گروههای تندروی سلفی به وجود آورده است. بسیاری از آن‌ها به این می‌اندیشند که شاید سوریه آن ارض جهادی نبوده که علمای مفتی، تبلیغ می کردند. اقدامات غیرانسانی گروههای تندرو و اعمال وحشیانه آن ها از جمله سر بریدن ها و مسائلی چون «جهاد النکاح» باعث شده برخی از علمای سلفی نیز تحت این فشارها، از گروههای تندرو اعلام برائت کنند. تمامی این‌ها ، دهها هزار نفری که به امید جهاد به سوریه آمده بودند، سرخورده از محقق نشدن اهداف اولیه و دیدن جنگ قدرت بین گروههای مخالف، راهی کشور کرده است. اما این افراد دیگر آن افراد سابق نیستند.

موضوع فراخوان گروههای سلفی برای جهاد در سوریه و بازگشت آن ها پس از سه سال جنگ و درگیری به کشور خویش، اشغال افغانستان توسط شوروی و سرازیر شدن گروههای سلفی، برای جهاد را در ذهن تداعی می‌کند.

گروههایی که به امید جهاد وارد افغانستان شدند و خیل کمک های غربی را برای مبارزه با شوروی در اختیار گرفتند، اما پس از آن که شوروی از خاک افغانستان مجبور به عقب نشینی شد، همین گروهها منبع صدور خشونت و تندروی در منطقه شدند.

حال بحران سوریه به خط پایان خود نزدیک شده است و منطقه باید منتظر فوج فوج بازگشت گروههای سلفی باشد که منبع نه بالقوه بلکه بالفعل تروریست و خشونت طلبی هستند. این خطر به خوبی از سوی منابع اطلاعاتی غربی حس شده و از مدت ها پیش تمام تلاش خود را برای مهار افراد اروپایی حاضر در سوریه به کار گرفته اند تا به هنگام بازگشت به کشور مبدأ، خطری نداشته باشند.

در این میان اما کشورهای عربی منطقه، دیرتر به خطر در کمین پی برده و در حال حاضر کشورهایی همچون عربستان و ترکیه نیز برای جلوگیری از نفوذ این گروهها به داخل کشور خود، تدابیر شدیدی اندیشیده اند. موضوعی که ایران از ابتدای شروع کمک های عربی غربی به تندروها، بارها به آن اشاره کرده بودند.

عربستان: حمایت عربستان سعودی از گروههای مسلح مخالف با دولت سوریه بر کسی پوشیده نیست. این موضوع همراه با کمرنگ شدن نقش قطر در تحولات سوریه، شدت بیشتری یافته است. نقش فتواهای سعودی نیز در تشویق به جهاد درسوریه، بسیار حائز اهمیت است.

اما در بیش از دو هفته است که عربستان سعودی قانون مبارزه با تروریسم را در کشور خود به اجرا در آورده است که در این قانون، کسانی که برای جهاد به کشورهای دیگر می روند مشمول مجازات 5 سال زندان خواهند شد. در ادامه باید گفت القاعده حکومت ال سعود را کافر قلمداد می کند و جهاد با آن را واجب می پندارد. با توجه همه این ها سران آل سعود به شدت نگران بازگشت اتباع خود در سوریه است.

کشور عربستان، در این باره از سرازیر شدن تندروها از طریق کشور اردن به خاک خود بسیار نگران هستند.

ترکیه: دولتمردان ترکیه در طی بحران سوریه، به شدت از مخالفین حمایت کردند. در ابتدای شروع بحران، دولت آنکارا، رسما استان علوی نشین هاتای را در اختیار ارتش آزاد سوریه در جهت پشتیبانی علمیاتی قرار داد. در ادامه دولت اردوغان، با شدت بیشتری خود را در بحران سوریه درگیر کرد و حمایت دولت وی از گروههای تندروی سلفی حتی دیده بان حقوق بشر را مجبور ساخت تا از دولت ترکیه بخواهد در عبور و مرور گروههای تروریستی تندرو، از مرز خویش دقت عمل بیشتری داشته باشد.

ترکیه برای حمایت از گروههای تندرو دنباله رو اهدافی بود که ذکر آن در این مجال نمی گنجد ولی حال پس از سه سال حمایت بی نتیجه، مجبور شده است تدابیر شدیدی برای جلوگیری از نفوذ همین گروههای تندرو به خاک خویش بیاندیشد. گروه تروریستی «داعش» در حال حاضر بخش های مرزی استان «الرقة» سوریه را که با ترکیه همجوار است را در دست دارند و خطر نفوذ این گروهها به ترکیه هر آن افزایش می یابد. در تاریخ 2 بهمن 92 گروه داعش رسما دولت ترکیه را به بمب گذاری در شهرهای آنکارا، استانبول و استان هاتای تهدید کرد که دولت آنکارا را مجبور به اعلام آماده باش کلی در کشور ساخت.

در تاریخ 9 بهمن 92 جنگنده‌های ارتش ترکیه مواضع گروهک تروریستی “داعش” در داخل اراضی سوریه را هدف قرار دادند.

کشور ترکیه با سوریه 900 کیلومتر مرز خاکی دارد که بیشترین تهدید را از جانب نفوذ گروههای تندرو حس می کند.

اردن: «محمد الشلبی»، ملقب به “ابوسیاف” یکی از رهبران سلفی‌های تندرو در اردن در مهر 92 اعلام کرد که تعداد سلفی‌های اردنی که داخل سوریه و در کنار “جبهه النصره” و “دولت اسلامی عراق و شام”، به 1000 تن رسیده است.

از سوی دیگر مقامات اردنی، از بازگشت این گروهها، به کشور خویش، ابراز نگرانی شدید کرده و منابع سیاسی عالی رتبه در اردن از نگرانی این کشور از تبدیل شدن سوریه به پایگاه تندروهای سلفی و جهادی خبر می دهند. در آذرماه 92 سازمان اطلاعاتی اردن 11 سلفی اردنی را دستگیر کرد که یک گروه تروریستی در سوریه تشکیل داده بودند و برنامه هایی برای بمب گذاری و اجرای عملیات تروریستی در چند مرکز تجاری در اردن و سفارت‌خانه‌های کشورهای خارجی در امان داشته‌اند.

اردن همچنین از سوی مقامات سعودی برای کنترل مرزهای خود تحت فشار است تا تندروهای سلفی عربستانی نتوانند وارد کشور خود شوند.

کویت: در هفته های اخیر سازمان اطلاعات کویت به مسئولین این کشور از خطر نفوذ گروههای تندرو، به خصوص «داعش» به این کشور هشدار داده است.

«صالح عاشور» نماینده پارلمان کویت نیز درباره تصمیم دست‌کم 20 هزار تروریست فعال در سوریه برای انتقال به کویت در سایه فشارهای موجود مبنی بر خروج خارجی‌ها از عرصه نبرد سوریه هشدار داده است.

این موضوع، نمی تواند صرفا محدود به کویت باشد. بلکه تمامی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به نوعی به یکدیگر مرتبط هستند. در این باره «شافی العجمی» مفتی کویتی گفته است: «نگرانی درباره نقشه های جهنمی و حملات انتحاری داعش به کویت محدود نیست و شامل همه کشورهای حاشیه خلیج فارس می شود.»

نفوذ گروههای تندروی سلفی، تنها به کشورهای ذکر شده محدود نمی شود. بالغ بر 15 هزار چچنی در سوریه حضور دارند که پس از اتمام بحران سوریه به کشور خود باز خواهند گشت. دهها هزار لیبیایی، تونسی و مصری در زمین تمرین سوریه برای آتش افروزی و خشونت طلبی در شمال آفریقا خود را آماده می کنند و لبنان نیز درگیر بمب گذاری ها شده است.

اعتراضی که برای اصلاح، شروع شده بود حال تبدیل به جنگ خانمان سوزی با بیش از 100 هزار کشته شده است. کشورهای حامی تروریست، جنگ افغانستان و اشاعه گروههای تندرو را از یاد بردند و حال خود و کل منطقه را درگیر تبعات آن کرده‌اند.