کتاب ارزشمند گناهان کبیره در زمانی نگاشته شده که شطرنج در سطح جهانی به عنوان آلت قمار شناخته می شد و همه فقها حکم به حرمت بازی با آن می کردند؛ زیرا بازی با آلت قمار هر چند بدون برد و باخت باشد، حرام است. ولی فتوای اخیر حضرت امام (ره) و برخی دیگر از مراجع بر جواز بازی با شطرنج ( البته در صورتی که به عنوان آلت قمار شناخته نشود ) در زمانی صادر شد که در سطح جهانی بازی با شطرنج به عنوان یک ورزش فکری به حساب می آید و در واقع از عنوان آلت قمار بودن خارج گردیده است. چنین مواردی نظایر متعددی در فقه دارد و اصطلاحاً «تبدل موضوع» نامیده می شود. این امور به معنای تغییر در حکم الهی نیست؛ زیرا حکم الهی تابع موضوع است و با تبدل آن، حکم نیز دگرگون می شود.