اجرای دقیق Scan Disk: وجود اشکال در فایل‌های ذخیره شده بر روی هارد دیسک ممکن است کاهش کارآئی سیستم و بروز اشکالات فیزیکی هارد دیسک را بدنبال داشته باشد. با اجرای برنامه Scan disk می‌توان تعداد زیادی از خطاهای موجود بر روی هارد دیسک را برطرف نمود. برنامه فوق بررسی لازم در خصوص وجود اشکالات فیزیکی بر روی هارد دیسک را نیز انجام خواهد داد. بخاطر داشته باشید که با توجه به ظرفیت هارد دیسک نصب‌شده بر روی کامپیوتر، فرآیند بررسی وضعیت هارد دیسک می‌تواند مدت زمان زیادی بطول انجامد و نمی بایست در این فاصله عملیات خاصی را انجام داد.

حذف فایل‌های موقت موجود بر روی هارد دیسک: فایل‌های موقت به آندسته از فایل‌ها اطلاق می‌گردد که معمولاًً پس از نصب یک برنامه همچنان بر روی هارد دیسک باقی می مانند و می‌توان بدون نگرانی اقدام به حذف آنان نمود.

حذف اطلاعات موجود در Cache برنامه مرورگر: فایل‌های Cache شده، به آندسته از فایل‌هائی اطلاق می‌گردد که در زمان استفاده از اینترنت بر روی سیستم شما باقی مانده و اغلب شامل تصاویری می باشند که به منظور نمایش صحیح صفحات وب، برنامه مرورگر مجبور به دریافت آنان از اینترنت شده است.

Defrag نمودن فایل‌های موجود بر روی هارد دیسک: Defrag، سازماندهی فایل‌های موجود بر روی هارد دیسک را (ترفندستان) بگونه ای انجام خواهد داد که امکان بازیابی آنان با سرعت بیش‌تری میسر می‌گردد.

اجرای یک برنامه ویروس‌یاب: اغلب ویروس‌های کامپیوتری درصد بالائی از منابع سیستم را استفاده می نمایند. همین موضوع می‌تواند کاهش کارآئی سیستم را بدنبال داشته باشد. برخی از ویروس ها حتی می‌توانند باعث از کارافتادن کامل سیستم گردند. به منظور برخورد موثر با ویروس‌های موجود همواره سعی نمائید که از یک برنامه آنتی‌ویروس بهنگام شده استفاده کرده و عملیات پویش به منظور یافتن ویروس را در فواصل زمانی خاصی تکرار نمائید.

بررسی سیستم به منظور وجود Spyware: تعداد زیادی از وب سایـت ها بدون آگاهی شما اقدام به نصب Spyware بر روی سیستم شما می نمایند. یک spyware می‌تواند صرفاً در حد و اندازه یک کوکی ساده باشد که وب سایت‌های ملاقات شده توسط شما را در خود ثبت می نماید و یا برنامه هائی باشند که امکان دستیابی سایر افراد به کامپیوتر شما را فراهم می نمایند. در این رابطه می‌توان از برنامه‌های متعدد Anti Spyware به منظور پویش و برخورد با این نوع برنامه ها استفاده نمود.

غیرفعال نمودن برنامه‌های نصب‌شده غیرضروری: یکی دیگر از دلایلی که می‌تواند کاهش سرعت کامپیوتر را بدنبال داشته باشد، تعداد و تنوع برنامه هائی است که در زمان راه‌اندازی سیستم اجراء می گردند. در ویندوز XP می‌توان با استفاده از برنامه کاربردی MsConfig برنامه هائی را که در زمان راه انداری سیستم فعال می گردند مشاهده و در رابطه با آنان تعیین تکلیف نمود. با استفاده از برنامه MsConfig صرفاً می‌توان لیست برنامه هائی را که در زمان راه‌اندازی سیستم اجراء می گردند مشاهده نمود و نمی‌توان از این طریق آنان را حذف نمود. پیشنهاد می‌گردد که حتی المقدور از نصب برنامه‌های غیر ضروری بر روی کامپیوتر اجتناب گردد، چراکه هر برنامه پس از نصب درصدی از منابع سیستم را استفاده خواهد کرد و بدیهی است که در اینچنین مواردی می بایست در انتظار کاهش کارآئی سیستم بود. بخاطر داشته باشید که برای حذف یک برنامه از روی کامپیوتر از برنامه هائی موسوم به Uninstall می بایست استفاده گردد. حذف فولدرهای حاوی برنامه به تنهائی در این رابطه کافی نبوده و اطلاعات مربوط به آنان همچنان در ریجستری باقی خواهد ماند.

پاک کردن رجیستری: رجیستری تنظیمات و اطلاعات مورد نیاز ویندوز و سایر برنامه‌های نصب‌شده را در خود نگه‌داری می نماید. به موازات افزایش فرآیندهای نصب و یا Uninstall ممکن است اطلاعات غیرضروری متعددی در رجیستری باقی بماند. در چنین مواردی می‌توان برای حذف اطلاعات غیرضروری موجود در رجیستری از برنامه‌های کاربردی متعددی استفاده نمود.

ایجاد یک فایل Swap با ظرفیت ثابت: هر یک از نسخه‌های ویندوز تابع یک رویکرد خاص برای Paging و فایل Swap ذخیره شده بر روی هارد دیسک می باشند. پس از اشغال تمامی فضای حافظه اصلی از فایل Swap به منظور ذخیره اطلاعات استفاده خواهد شد. اندازه فایل فوق ثابت نبوده و می‌تواند با توجه به شرایط موجود تغییر نماید. پس از استفاده از تمامی فضای حافظه و ظرفیت اختصتاص یافته برای فایل Swap، ویندوز اقدام به افزایش ظرفیت آن می نماید. در صورت تحقق چنین شرایطی سرعت و کارآئی سیستم کاهش پیدا خواهد کرد. برای مشخص نمودن ظرفیت فایل Swap می‌توان از گزینه System موجود در Control Panel استفاده نمود (System > Advanced > Performance Settings > Advanced > Virtual memory). مثلاً می‌توان حدأقل و حدأکثر ظرفیت فایل Swap را مشابه و معادل سیصد مگابایت در نظر گرفت.

به روز نمودن درایورهای سیستم: پیشنهاد می‌گردد همواره درایورهای مربوط به کارت ویدئو و کنترل کننده IDE بهنگام شده و از جدید‌ترین درایورهای ارائه شده مرتبط با آنان استفاده گردد.

استفاده از حافظه RAM بیش‌تر و هارد درایوهائی با 7200 دور در دقیقه (RPM): حافظه اصلی و هارد درایو دو قطعه اصلی در کامپیوتر می باشند که نسبت به پردازنده دارای سرعت بمراتب کمتری می باشند. افزایش حافظه RAM می‌تواند اثرات مثبتی را در ارتباط با سرعت اجرای برنامه‌های کامپیوتری بدنبال داشته باشد. سعی گردد از هارد درایوهائی استفاده گردد که RPM (دور در دقیقه) بالائی داشته باشند (نظیر 7200 دور در دقیقه).

تبدیل سیستم فایل: در صورتی که بر روی سیستم شما ویندوز 95 نصب‌شده است، ویندوز از سیستم فایل FAT 16 استفاده می نماید. در صورت تبدیل سیستم فایل فوق به FAT 32، سرعت سیستم افزایش نخواهد یافت ولی حجم و تعداد فایل‌هائی را که می‌توان بر روی هارد دیسک ذخیره نمود، افزایش می یابد. در صورت استفاده از ویندوز XP و یا 2000، ارتقاء FAT16/32 به NTFS بهبود کارآئی و امنیت سیستم را بدنبال خواهد داشت. توجه داشته باشید که پس از تبدیل سیستم فایل، امکان برگشت به وضعیت قبلی وجود نخواهد داشت. نسخه‌های ویندوز 95، 98، SE و ME قادر به خواندن اطلاعات از سیستم فایل NTFS نمی باشند. بنابراین در صورتی که قصد استفاده از سیستم به صورت Dual-Booting (نصب بیش از یک سیستم عامل و انتخاب یکی از آنان در زمان راه‌اندازی سیستم) را داشته باشید و یا تمایل به اشتراک درایوهای موجود بین چندین سیستم عامل را دارید، بهتر است که از FAT32 استفاده نمائید.

در صورتی که تمامی موارد اشاره شده منجر به حل مشکل کاهش سرعت نگردد، می‌توان هارد دیسک را مجدداً فرمت و اقدام به نصب سیستم عامل و سایر نرم‌افزارهای دلخواه نمود و یا در صورت ضرورت سخت‌افزار سیستم را ارتقاء داد.