بسیاری از حیوانات می‌توانند میزبان ویروس عامل کووید ۱۹ باشند

مطالعه‌ی جدیدی نشان می‌دهد ویروس SARS-CoV-2 می‌تواند طیف وسیعی از پستانداران را آلوده کند. این بدان معنا است که اگر فرصت آن پیش بیاید، ویروس می‌تواند به این گونه‌ها سرریز شود. دانشمندان نگران هستند که اگر ویروس کرونای SARS-CoV-2 بتواند جای پایی در گونه‌های دیگر پیدا کند، گونه‌های جدیدی از ویروس ایجاد شوند که قدرت انتقال بالاتری داشته باشند یا مبارزه با آن‌ها دشوارتر باشد. کیانگ دینگ، نویسنده ارشد مطالعه‌ی جدید و استادیار مرکز بیماری‌های عفونی در دانشکده پزشکی دانشگاه چینهوا در چین، می‌گوید: «برای پیشگیری از شیوع آینده باید این گونه‌ها را مورد نظارت قرار دهیم تا از انتقال حیوان به انسان پیشگیری کنیم.»

مطالعه‌ی جدید که در مجله‌ی PNAS منتشر شده است، به شواهد موجود دراین‌باره اضافه می‌کند که ده‌ها گونه از پستانداران ممکن است در برابر کووید ۱۹ حساس باشند. البته به گزارش فوربز، مطالعه فقط حساسیت گیرنده‌های سلولی جانوران مختلف را در برابر ویروس مورد بررسی قرار داد و خود جانوران را مطالعه نکرد؛ اما شواهد موجود در دنیای واقعی از این داده‌ها حمایت می‌کنند.

غیر عادی نیست که ویروسی بتواند چندین گونه را آلوده کند. ویروس SARS-CoV-2 طیف وسیعی از گونه‌ها را آلوده می‌کند؛ اما به‌ گفته‌ی جوآن سانتینی، استاد میکروب‌شناسی کالج دانشگاهی لندن؛ این خصوصیت ویروس‌های کرونا است و ویروس‌های کرونا به‌طور کلی میزبان‌های مختلفی دارند.

ویروس SARS-CoV-2 انسان‌ها و  حیوانات را از طریق پروتئین‌های گیرنده ACE2 عفونی می‌کند. گیرنده ACE2 برای تنظیم فشار خون مهم است.

در مطالعه‌ی جدید، گروهی از دانشمندان تنوع ژنتیکی گیرنده‌های ACE2 را در ۲۹۵ گونه جانوری (بیشتر پستانداران، پرندگان و ماهی‌ها) بررسی کردند تا ببینند که دامنه میزبان‌های این ویروس کرونا تا چه حد وسیع است.

مطالعات مشابه اتصال ویروس SARS-CoV-2 را به گیرنده ACE2 مورد بررسی قرار داده‌اند؛ اما این مطالعه پا را فراتر گذاشت و عملکرد ویروس را از نظر عفونی کردن سلول‌ها نیز بررسی کرد. گروه دینگ توالی‌های پروتئین ACE2 مربوط به ۷۵ گونه پرنده، ۴ گونه تمساح پوزه‌پهن، ۴ گونه لاک‌پشت، ۹ گونه مارمولک، ۱۳۰ گونه پستاندار و ۶۸ گونه ماهی را مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار داد.

پژوهشگران مشاهده کردند که ۸۰ درصد از این جانوران (همه پستانداران)، توالی‌هایی داشتند که به گیرنده ACE2 اجازه می‌دهد به‌عنوان گیرنده‌ای برای ویروس کرونا عمل کند. آن‌ها سپس در ۴۸ گونه از این گونه‌ها بررسی کردند که آیا SARS-CoV-2 می‌تواند از طریق گیرنده‌های ACE2 وارد سلول‌ها شود.

دانشمندان روی گونه‌هایی تمرکز کردند که اغلب در تماس نزدیک با انسان‌ قرار دارند، در پژوهش‌های پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند یا در معرض خطر هستند. آن‌ها با مهندسی سلول‌های ریه انسان برای بیان گیرنده‌های ACE2 هرگونه، توانایی ویروس را برای اتصال به گیرنده‌ها و ورود و عفونی کردن سلول‌ها آزمایش کردند.

پژوهشگران دریافتند که ۴۴ مورد از این ۴۸ گونه از جمله کپی‌های بزرگ، بابون، ماکاک، خرگوش، راسوی اهلی، مینک، خوک، گوسفند، گاو، اسب، سگ، گربه و حتی برخی از پستانداران دریایی می‌توانند در برابر کووید ۱۹ حساس باشند.

اما نتایج حاصل از مطالعه‌ی جدید قطعی نیستند. پژوهشگران فقط یک جنبه از عفونت را بررسی کردند: تعامل ACE2 و پروتئین اسپایک SARS-CoV-۲. دینگ می‌گوید توالی ACE2 مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده ژنتیکی دامنه میزبان‌های ویروس است؛ اما مهم‌ترین چیز به معنای همه چیز نیست و اجزای دیگر ویروس یا سلول‌های میزبان نیز می‌توانند در عفونت نقش داشته باشند.

هنوز قطعی نیست؛ اما به نظر می‌رسد نتایج جدید واقعیت را منعکس کند: راسوی اهلی، مینک، گربه، سگ، گوریل و موارد دیگر قبلا دچار کووید ۱۹ شده‌اند. دینگ و همکارانش در مقاله‌ی خود می‌نویسند که باید فورا مشخص شود کدام حیوانات در برابر کووید ۱۹ حساس هستند؛ زیرا این حیوانات می‌توانند به‌عنوان مخازنی برای ویروس عمل کنند و به شیوع‌های آینده منجر شوند. سانتینی که در مطالعه‌ی دینگ مشارکتی نداشت، می‌گوید: «حیواناتی که می‌توانند به‌عنوان مخزن عمل کنند، در چنان تراکمی زندگی می‌کنند که ویروس بین آن‌ها منتشر می‌شود.»

اگر ویروس خود را درون یک جمعیت حیوانی تثبیت کند، می‌تواند همگام با تکثیر پیدا کردن، تغییر کند. در نتیجه این احتمال ایجاد می‌شود که حیوانات اگر به‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم با انسان‌ در تماس قرار گیرند، گونه‌های جدیدی به انسان‌ها منتقل کنند. چنین گونه‌هایی می‌توانند جهش‌های بی‌ضرری داشته باشند؛ اما نگرانی دانشمندان احتمال ظهور گونه‌هایی است که بتوانند اثربخشی واکسن‌ها را کم کنند.

خوشبختانه این نگرانی هنوز محقق نشده است؛ اگرچه گونه‌ای از ویروس کرونا از مینک‌ها ظاهر شده است.

در بهار سال ۲۰۲۰، مینک‌های پرورشی دانمارک در معرض انسان‌های آلوده قرار گرفتند و از ابتدای ژوئن ۲۰۲۰، نتیجه‌ی آزمایش گونه‌ی مرتبط با مینک در افراد مرتبط با مزارع پرورش مینک مثبت می‌شد. خبر خوب اینکه واریانت مینک‌ها حامل جهش مضری نیست و با توجه به اینکه مینک‌های پرورشی در محیط کنترل‌شده (مزرعه) زندگی می‌کنند، شیوع را می‌توان مهار کرد؛, البته ویروس در جمعیت‌های وحشی می‌تواند بدون کنترل منتشر شود. خوشبختانه اولین جانوری که آزمایش ویروس کرونا در او مثبت بود، یک مینک بود که موجود چندان اجتماعی نیست. سانتینی گفت:

مینک‌ها در طبیعت جانوران منزوی هستند؛ بنابراین بعید است که به‌عنوان مخزن عمل کند. اما حیوانات مستعد به ویروس که در گروه‌های بزرگی زندگی می‌کنند، می‌توانند آن را به یکدیگر منتقل کنند. نظارت هدفمند بر جانورانی که می‌دانید با انسان‌ در تماس هستند، کار عاقلانه‌ای است.

نظارت بر جانوران به دانشمندان کمک می‌کندتغییرات در ویروس را دنبال کنند و مانع از این شوند که گروه‌های حیوانی به مخزن ویروس تبدیل شوند.