یکی از مسائلی که همواره در مورد انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 مطرح است، بازتاب انقلاب اسلامی در جهان اسلام و تاثیرپذیری ملت های تحت ظلم از آن است. بررسی این موضوع در حال حاضر که نهضت بیداری اسلامی در کشورهای مختلف منطقه مهره های استکبار و صهیونیسم را از قدرت برانداخته است، اهمیت زیادی می یابد.

در مورد این تاثیرات با نویسندگان، فعالان رسانه ای و انقلابیون داخلی تاکنون مصاحبه های زیادی انجام شده است، اما خبرنگار گروه بین الملل بصیرت این موضوع را با چند نفر از کارشناسان جهان عرب به بحث گذاشته و نظرات آنان را در این مورد جویا شود. برای بررسی تاثیر انقلاب ایران بر تحولات اخیر جهان اسلام و همچنین تاثیر این انقلاب بر احیای هویت اسلامی با سه پژوهشگر جهان عرب از کشور مصر و فلسطین و اردن، مصاحبه ای انجام داده ایم که خلاصه ای از آن در ادامه می آید:

الهامیا الملیجی، پژوهشگر موسسه مصری الاهرام است که در بسیاری از روزنامه ها و سایت های مصری و عربی فعالیت دارد از جمله سمت هایی که وی بر عهده داشته است می توان به رئیس سابق دفتر المنار لبنان در مصر، مدیر اجرایی سابق شبکه الضیاء، مدیر انتشارات دارالندیم و… اشاره کرد. وی عضو مقاومت اسلامی فلسطین در بیروت از سال 1978 تا سال اشغال بیروت درسال 1982 بوده و از سال1987 نیز در قاهره فعالیت دارد. ممدوح غالب بری، پژوهشگر فلسطینی است که مدرس و سخنران دانشگاه در حوزه تاریخ و علوم سیاسی است و در زمینه مطالعات جهان عرب و اسلام و مسائل منطقه ای پژوهش می کند. ممدوح بری در سایت ها و روزنامه های محلی و منطقه ای نیز فعالیت دارد. خالد داود، نویسنده اردنی است که در کانال تلویزیونی جوسات فعالیت دارد. وی در مورد مسائل جهان عرب و امور مربوط به مسلمانان فعالیت دارد.

بصیرت: انقلاب اسلامی ایران چه تاثیری بر احیای هویت و ارزش های اسلامی داشت؟

الهامیا الملیجی: انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی مهمترین انقلاب در عصر حاضر بود که با الفبای نور، نمونه ای جدید از انقلاب های مردمی را با رهبری یک انقلابی که از اقبال وسیع مردمی برخوردار بود را ترسیم کرد. انقلاب اسلامی ایران سهم بزرگی در احیای ارزش های اسلامی ایفا کرد و میراث انقلابی امام علی (ع) و حمایت از عدالت و عدالت اجتماعی را زنده کرد.

بصیرت: انقلاب ایران چه تاثیری بر تحولات و قیام های جهان عرب در تونس و بحرین و مصر داشته است؟

الهامیا الملیجی: با تاکید می توان گفت که انقلاب اسلامی بزرگترین نقش را در بیداری ملت های اسلامی ستمدیده در کشورهای عربی ایفا کرد و الهام دهنده نیروهای مقاومت اسلامی در لبنان و فلسطین که در حزب الله و جهاد اسلامی تبلور یافته است را داشت.

وجه تشابه میان انقلاب اسلامی و انقلاب های عربی بسیار است و شاید مهمترین آن ها حرکت و اعتراض ملی گسترده بود و همچنین رسانه های ارتباط جمعی جدید ( اینترنت) بود که در انقلاب ایران نوارهای کاست به عنوان وسایل ارتباطی مورد استفاده قرار می گرفت.

همچنین انقلاب های عربی برضد رژیم های فاسد، طاغوتی و سرسپرده دشمن صهیونیستی صورت گرفت، همان طور که شاه ایران نیز این گونه بود.

بصیرت: انقلاب ایران چه تاثیری بر تحولات و قیام های جهان عرب در تونس و بحرین و مصر داشته است؟

ممدوح بری: کسی که فکر کند انقلاب اسلامی در منظومه اندیشه سیاسی اهل سنت تاثیر نداشته جاهل و متعصب است. به طوری که این تاثیر در شیوه همراهی اهل سنت با رژیم های استبدادی و تبدیل آن به انقلاب و مقاومت در مقابل این رژیم ها تبلور یافت و این اندیشه انقلابی متاثر از مذهب شیعه اثنی عشری و دیگر کسانی است که در طول قرون به خاندان رسول الله عشق ورزیده اند. زیرا اهل سنت همواره به مرکز سلطه نزدیک بوده و اعتقادی به شیوه انقلابی نداشته است و اندیشه انقلابی همواره متعلق به حرکت های علوی در مقابل نظام های اموی و عباسی بوده است.

به نظر من انقلاب ها در سرزمین های عربی با تاخیر آغاز شد، زیرا این انقلاب ها می توانست با قدرت در آغاز دهه 80 میلادی اتفاق بیفتد، ولی رژیم های استبدادی در کشورهای حوزه خلیج فارس توانستند جنبش های جوان را با قدرت نظامی و خطیبان درباری ناکام کنند. آنچه درسال 1981 در مصر روی داد، امتداد طبیعی تاثیرات انقلاب اسلامی در ایران بود که در فلسطین و عربستان نیز تا حدودی تکرارشد.

من معتقدم که اخوان المسلمین کمی اشتباه کردند، زیرا نتوانستند هنگامی که در رأس حکومت قرارگرفتند به خوبی با ایران ارتباط برقرارکنند و به برخی از معادلات منطقه ای و بین المللی برای تحقق اهداف خود دل بسته بودند. به همین خاطر باید صادقانه روابط خود را با جمهوری اسلامی ایران بازسازی کنند و اقدام اخیر ترکیه (سفر اردوغان به تهران) حرکت در مسیر صحیح بود.

بصیرت: ارزیابی شما از انقلاب اسلامی ایران چیست؟

خالد داود: من در ابتدا سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران را تبریک می گویم. انقلاب سال 57 در ایران از دل مردم شروع شد و رهبری مشخصی نیز داشت. در انقلاب اسلامی ایران طبقه فقرا و مظلوم و انقلابیون در یک طرف و طبقه بورژوا و ثروتمند و حامیان امریکا و رژیم صهیونیستی در طرف دیگر بودند. برای من که یک اردنی فلسطینی تبار هستم، انقلاب ایران به عنوان پایگاهی جدید برای حمایت از مبارزات و جهاد ملت فلسطین بوده است. این انقلاب از قیام مردم فلسطین و ملت این کشور به صورت مادی و معنوی حمایت کرده و سفارت اسرائیل را تحویل ملت فلسطین داد.

ایستادگی ملت و رهبری ایران، این کشور را به عنوان حامی قوی برای ملت فلسطین و سایر ملت های مظلوم قرار داده است، اما لابی صهیونیست و برخی از رژیم های ارتجاعی عرب این انقلاب را به عنوان یک فاجعه و تهدید واقعی برای نظام های مستبد خود محسوب می کردند و بنابراین از صدام حسین به عنوان رهبر ملت عرب و نوک پیکان حمله، برای ضربه زدن به انقلاب ایران حمایت کردند.

جنگ ناعادلانه هشت ساله که توسط صدام حسین و حامیان وی به راه انداخته شد تلاشی برای نابود کردن انقلاب ایران در مراحل اولیه اش بود و همچنین تلاشی برای به دست آوردن حامیانی نظیر مجاهدین خلق و دیگر گروه های دیگر برای خود در ایران بود.

دشمنان انقلاب ایران با تبلیغات رسانه ای خود تا حد زیادی توانستند افکار عمومی عرب ها را با این بهانه که فکر و پایه انقلاب اسلامی ایران یک عنصر فارسی است، مشوش کنند و شروع به تحریک علیه ایران همراه با بسیج رسانه ها کردند و صدام را برای جنگ با ایران مسلح کردند و جنگ عراق علیه ایران شروع شد و این جنگ از قومی و ملی به مذهبی کشیده شد و هدف آن نیز جلوگیری از گسترش انقلاب ایران تحت عنوان انقلابی شیعی بود. تا این که ناگهان برخی اعلام کردند که شیعیان حتی از یهودیان نیز دشمنانی متخاصم تر هستند، دلیل این امر پیروزی های درخشان حزب الله لبنان بود، این حزب در کشورهای عربی حامیانی به دست آورده است.

به نظر من ایران باید با توجه به جایگاهی که دارد نسبت به پایان درگیری های فرقه ای در منطقه تلاش کند، زیرا این درگیری ها فقط به سود رژیم صهیونیستی است. ایران هسته ای که دارای نیروی نظامی قدرتمندی است و از دموکراسی کارآمدی نیز برخوردار است و توانسته در همه عرصه ها گام های بلندی بردارد، باید نسبت به گسترش روابط با ملت های عربی اقدام کند و با کانال های رسانه ای از مهار درگیری های فرقه ای به خاطر وحدت جهان اسلام حمایت کند./

با تشکر از آقایان الهامیا الملیجی، ممدوح بری و خالد داود که به سؤالات پایگاه بصیرت پاسخ دادند.

مصاحبه از: یوسف شفیعی

بصیرت ﺳﻪشنبه 15 بهمن 1392