خانه » همه » مذهبی » تاریخچه اهل سنت و شیعه

تاریخچه اهل سنت و شیعه


تاریخچه اهل سنت و شیعه

۱۳۹۳/۰۷/۲۳


۲۶۹۲ بازدید

دو اصطلاح شیعه و اهل سنّت از کجا آمده اند؟(منشاءاختلاف بین آنان)

در اسلام، دو مذهب اصلی بیشتر وجود ندارد؛ که عبارتند از شیعه و سنّی. مذهب شیعه از زمان خود رسول خدا (ع) وجود داشته و خود آن حضرت لفظ شیعه را به پیروان علی (ع) اطلاق نموده اند ؛ و در زمان خود آن حضرت ، افرادی چون سلمان فارسی ، ابوذر غفاری و عمّار و مقدار با عنوان شیعه ی علی شناخته می شدند.ابوحاتم رازی بر آن است که «شیعه نام گروهی بود که در زمان رسول خدا(ص) دوست و همراه صمیمی امیرمؤمنان علیبنابیطالب (ع) بودند و به این نام شناخته میشدند؛ مانند: سلمان فارسی، ابوذر غفاری، مقداد بن اسود، عمار یاسر و دیگران. رسول خدا دربارة اینان که شیعه و یاران علی خوانده میشدند،فرمود: «بهشت مشتاق چهار نفر است: سلمان، ابوذر، مقداد و عمار.» از آن پس تا زمان ما به هر کس که معتقد به برتری علی باشد شیعه اطلاق میشود. این انگاره مورد قبول برخی مستشرقان و عالمان اهل سنت نیز قرار گرفته است. سیوطى از علمای اهل سنّت درتفسیرالدّر المنثور ذیل آیه 7 بیّنه « إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ»، از ابن عساکر عن جابر بن عبد اللّه نقل نموده که:« کنا عند النبى صلى اللّه علیه (و آله) و سلم فأقبل على علیه السلام، فقال النبى صلى اللّه علیه (و آله) و سلم: و الذى نفسى بیده إن هذا و شیعته هم الفائزون یوم القیامة، و نزلت إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ، فکان أصحاب النبى صلى اللّه علیه (و آله) و سلم إذا أقبل علىّ علیه السلام قالوا: جاء خیر البریة. ــــــ ما نزد رسول خدا (ص) بودیم که علی (ع) آمد. پس رسول خدا (ص) فرمودند: سوگند به آنکه جانم به دست اوست! فقط این شخص و شیعیان او رستگاران در روز قیامت هستند ؛ و در این هنگام آیه ی « إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّة» نازل گشت. پس هر گاه علی (ع) می آمد ، اصحاب می گفتند: خیرالبریّة آمد.»این حدیث به انحاء گوناگون در کتب اهل تسنن ذکر شده که در اکثر آنها لفظ شیعه به پیروان علی (ع) اطلاق شده است.احادیث خود رسول خدا (ص) نیز نشان می دهد که خود آن حضرت مؤسس شیعه بوده اند؛ چون خود آن حضرت بودند که مسلمین را به ولایت اهل بیت (ع) فرا می خواندند. حدیث ثقلین و حدیث سفینه ی نوح از جمله ی این احادیثند که اهل سنّت نیز آنها را نقل نموده اند. در این احادیث به صراحت از مسلمین خواسته شده که از اهل بیت (ع) تبعیّت نمایند و شیعه یعنی تابع. پس خود آن حضرت بوده اند که مذهب اهل بیت را بنیان گذاشته اند ؛ که در حقیقت چیزی نیست جز همان اسلام حقیقی و راه خود رسول خدا (ص )ابوحاتم رازی بر آن است که «شیعه نام گروهی بود که در زمان رسول خدا(ص) دوست و همراه صمیمی امیرمؤمنان علیبنابیطالب (ع) بودند و به این نام شناخته میشدند؛ مانند: سلمان فارسی، ابوذر غفاری، مقداد بن اسود، عمار یاسر و دیگران. رسول خدا دربارة اینان که شیعه و یاران علی خوانده میشدند،فرمود: «بهشت مشتاق چهار نفر است: سلمان، ابوذر، مقداد و عمار.» از آن پس تا زمان ما به هر کس که معتقد به برتری علی باشد شیعه اطلاق میشود. این انگاره مورد قبول برخی مستشرقان و عالمان اهل سنت نیز قرار گرفته است.
امّا «اهل سنّت» را در حقیقت خلفای سه گانه با غصب خلافت تأسیس نمودند ؛ و بعدها این حرکت آنها توسّط افرادی چند تئوریزه شد. امّا اصطلاح «اهل السنّة و الجماعة»، که امروزه اهل سنّت یا سنّی، گفته می شود، به گفته ی ابوحاتم سهل بن محمّد سجستانی در کتاب الزینة در عهد خلفای بنی العباس پدید آمده است. وی گفته که شیعه را سابقاً شیعه می گفتند ؛ امّا در عصر معاویه آنها را علویّه نامیدند و در این هنگام گروه مقابل را عثمانیّه می گفتند. آنگاه در عهد عبّاسیان، عثمانیّه را اهل سنّت و علویّه را دوباره شیعه نامیدند.
منشاء اختلاف:
تشیع اصیلترین جریان همراه با ظهور اسلام، مدافع مسلمات دین حنیف، مولود طبیعی آن و مورد تأیید پیامبر اسلام است. علامه طباطبایی مینویسد: «حقیقت این است که شیعه طایفهای از مسلمین است که به واسطة مخالفتهایی که از اکثریت، نسبت به مسلمات کتاب و سنت مشاهده کرده، در مقام اعتراض و انتقاد برآمده و به ملازمت مسلمات کتاب و سنت برخاسته و دعوت کرده است… غرض آنها از این انتقاد، دفاع از یک دسته نصوص مسلمهای بود که به موجب آنها، ولایت عموم مسلمین به دست امیرالمؤمنین علی (ع) سپرده شده بود؛ نصوصی که به موجب آنها اهل بیت پیغمبر، پیشوایان دین و مرجع جمیع شئون علمی و عملی اسلام معرفی شده بودند و همین نصوص هماکنون نیز به نحو تواتر در دست فریقین ـ اهل سنت و شیعه ـ موجود میباشد. از همین جاست که تفرقه میان امّت اسلام آغاز گشت و خلفای اهل سنّت با زیر پا نهادن این همه آیات و روایات ، بنیانگذار این تفرقه ی عظیم گشتند.
بلکه به اعتراف معتبرترین کتب روایی اهل سنّت ، اینان جریان ایجاد تفرقه را پیشتر از این نیز آغاز نموده بودند.
عالم برجسته ای اهل سنّت ، جناب بخاری در معتبرترین کتاب اهل سنّت ، یعنی صحیح بخاری ، آورده است:
« لما حضر رسول الله صلّى الله علیه و سلّم و فی البیت رجال فقال النبی صلّى الله علیه و سلّم: هلموا أکتب لکم کتابا لا تضلوا بعده أبدا فقال بعضهم: إن رسول الله قد غلبه الوجع و عندکم القرآن حسبنا کتاب الله، فاختلف أهل البیت و اختصموا فمنهم من یقول قربوا یکتب لکم کتابا لا تضلوا بعده. و منهم من یقول غیر ذلک. فلما أکثروا اللغو و الاختلاف قال: رسول الله صلّى الله علیه و سلّم قوموا ـــــــ زمانی که رسول خدا (ص) در بستر بیماری بودند ، ــ در حالی که اصحاب دور ایشان را گرفته بودند ــ فرمودند: کاغذ و قلمی بیاورید تا برای شما چیزی بنویسم که بعد از من هرگز گمراه نشوید. در این هنگام بعضی گفتند: بیماری بر او غلبه نموده در حالی که کتاب خدا نزد شماست و کتاب خدا ما را کفایت می کند ؛ و اهل خانه اختلاف نمودند و تخاصم کردند. پس بعضی می گفتند: کاغذ و قلم بیاورید تا چیزی بنویسد که هرگز گمراه نشوید ؛ و برخی دیگر غیر این می گفتند. پس زمانی که بیهوده گویی و اختلاف بالا گرفت ، رسول خدا (ص) فرمودند: بلند شوید (بروید بیرون)» (صحیح بخاری ، ج5، ص138)

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد