حضرات معصومان(ع) بارها مومنان و شیعیان را امر به پنهان داشتن نام آن حضرت نمودند. از این رو مومنان به ویژه در عصر غیبت برای اشاره به آن حضرت بیشتر با القاب و کنیه ها استفاده می نمودند.

خبرگزاری شبستان: اسامی، القاب و کنیه هاى شریف حضرت مهدى(عج) که در منابع دینی و کتب رجالی ثبت شده، بسیار است و با توجه به شرایط سخت عصر ائمه‌(ع) و لزوم حفظ وجود نازنین ولی الله الاعظم از شرّ دشمنان، حضرات معصومان(ع) بارها مومنان و شیعیان را امر به پنهان داشتن نام آن حضرت نموده اند. از این رو مومنان به ویژه در عصر غیبت برای اشاره به آن حضرت بیشتر با القاب و کنیه ها استفاده می نمودند که می توان به القابی چون برهان اللّه، تالى، حجة،حجّة اللّه، خاتم الاوصیاء، خلیفة الاتقیاء، داعى، صاحب الغیبة، صاحب العصر، صاحب الدّولة الزهراء، صاحب الامر و غوث الفقرا … اشاره کرد.

خلیفة اللّه

در کتاب کشف الغمه روایت شده است از رسول خدا(ص) آمده است که فرمود: حضرت مهدی‌(عج) ظهور می‌کند و در بالای سر او ابری است و در آن منادیى است که ندا مى کند: این مهدى، خلیفة اللّه است؛ از او پیروى کنید.

خلف و خلف صالح

در هدایه و مناقب قدیمه از القاب شمرده شده و به این لقب، مکرر در السنه ائمه(ع) مذکور شده است.

امام رضا(ع): “خلف صالح” از فرزندان ابى محمّد، حسن بن على است و او صاحب الزمان و او مهدى است.

حضرت صادق(ع) فرمود: خلف صالح از فرزندان من است. او مهدى است؛ اسم او محمّد است؛ کنیه او ابوالقاسم است و در آخرالزمان خروج مى کند.

مراد از “خلف” جانشین است و آن حضرت، خلف جمیع انبیا و اوصیاى گذشته است و جمیع علوم، صفات، حالات و خصایص آنها را دارد و مواریث الهیه، که از آنها به یکدیگر مى رسد و همه آنها، در آن حضرت و در نزد او جمع بود.

بقیة الانبیاء

حافظ بُرسى در مشارق الانوار روایت کرده از حکیمه خاتون عمه بزرگوار حضرت ولی عصر نقل می کند، مولد قائم(ع)شب نیمه شعبان بود. آن جناب را آوردم به نزد برادرم، حسن بن على(ع)، پس مسح فرمود به دست شریف، روى پرنور او را که نور انوار بود و فرمود: سخن گو اى حجة اللّه و بقیّة انبیاء و نور اصفیا و غوث فقرا و خاتم اوصیا و نور اتقیا و صاحب کره بیضاء!

بقیة اللّه

اولین کلام حضرت پس از خروج

فضل بن شاذان در کتاب غیبت روایت نموده از امام صادق(ع) که در ضمن احوال قائم(ع) فرمود: هنگامی که آن حضرت قیام کند به کعبه تکیه می کند و در این حال 313 مرد پیرامون او جمع می شوند و اوّل چیزى که آن حضرت تکلّم مى فرماید، این آیه است: بَقِیَّةُ اللّهِ خَیْرٌ لَکُمْ اِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ… .سوره هود آیه 86 آنگاه مى فرماید: منم بقیة اللّه و حجّت او و خلیفه او بر شما، پس سلام نمى کند بر او سلام کننده اى مگر آنکه مى گوید: السّلام علیک یا بقیة اللّه فى ارضه.

شیخ فرات بن ابراهیم در تفسیر خود، از عمران بن واهر روایت کرده است که: مردى خدمت حضرت صادق(ع) عرض کرد که: ما می توانیم به حضرت قائم(ع) به امرة المؤمنین سلام کنیم، یعنى بگوییم به او یا امیرالمؤمنین!؟

فرمود: نه! این اسمى است که خداوند، امیرالمؤمنین(ع) را به آن نامیده و احدى پیش از او و نه بعد از او به این لقب نامیده نمی شود مگر آنکه کافر باشد.

راوی گفت: چگونه سلام کنیم بر او؟

حضرت فرمود: بگویید: السّلام علیک یا بقیة اللّه .

آنگاه آن حضرت خواندند: بَقِیَّةُ اللّهِ خَیْرٌ لَکُمْ اِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ… .

ابوصالح

در کتاب ذخیرة الالباب ذکر شده که آن جناب، مکنّى به ابوالقاسم و ابوصالح است و این کنیه معروفی برای آن حضرت است و عربها و به ویژه بادیه نشین ها پیوسته در توسّلات و استغاثات خود، آن جناب را به این اسم مى خوانند و شعرا و ادبا در قصاید و مدایح خود آن را به کرات ذکر مى کنند که در سابق، شایع بوده است.

منبع: نجم الثاقب مرحوم حاج میرزا حُسین طبرسى نورى(ره)