بدون تردید انتخابات ریاست جمهوری دهم که در سال 1388 برگزار شد ، یکی از مهم ترین وقایع تاریخ انقلاب اسلامی تلقی می گردد. انتخاباتی که هم در شروع و مقدمات آن متفاوت بود و هم در پایان و آثار و تبعات پس از آن ، به نحوی که با گذشت 5 سال از برگزاری آن همچنان مورد بحث و تحلیل قرار دارد. دامنه ی این انتخابات به رخداد های تلخی انجامید که به تولید واژه فتنه 88 در ادبیات تاریخ سیاسی جمهوری اسلامی ایران منجر گردید.

این فتنه را – که نزدیک به 8 ماه فضای سیاسی و اجتماعی ایران اسلامی را درگیر خود کرده بود – می توان از ابعاد گوناگون مورد تحلیل و بررسی قرار داد. یکی از مهم ترین محور های تحلیل این پدیده ، موضوع مورد سوال؛ یعنی تاکتیک های نظام جمهوری اسلامی در مقابله با فتنه 88 می باشد.

البته شایان ذکر است بررسی ابعاد مختلف موضوع مورد سوال به حدی گسترده است که پاسخ کامل آن را می توان در حد یک تحقیق پایانی در تحصیلات تکمیلی سامان دهی کرد؛ اما به فراخور مقام و به صورت اجمالی به بیان پاسخ می پردازیم.

قاعدتا باید قبل از بیان پاسخ اصلی مروری اجمالی به ماهیت و ابعاد فتنه ی 88 داشته باشیم اما به نظر می رسد بعد از گذشت چند سال از فتنه ی مذکور و روشن شدن ابعاد گوناگون آن و هم چنین فاش شدن اهداف اصلی فتنه ی مذکور – که اسلامیت و جمهوریت نظام اسلامی را مورد هدف قرار داده بود – ؛ چندان نیازی به بیان اهمیت و ماهیت فتنه ی مذکور نداشته باشیم . فلذا از این بحث مقدماتی صرف نظر کرده و به بیان پاسخ می پردازیم.

تاکتیک ها یا به عبارت دیگر راهکار های اصولی که نظاام اسلامی برای عبور از امواج این فتنه به کار گرفت تماما برگرفته از متن تعالیم دینی و سیره ی سیاسی طراحی شده از جانب معماران مکتب هدایت ؛ ائمه ی معصومین علیهم السلام بود، که این تاکتیک ها به صورت هوشمندانه ای توسط رهبر معظم انقلاب دام ظله العالی از بطن تعالیم دینی استنباط و استخراج شده و پس از تبدیل به فاکتور هایی اجرایی در سطح جامعه پیاده گردیدند. در ماجرای فتنه 88 ، دوست و دشمن به مدیریت داهیانه ی فتنه توسط راه بر فرزانه ی انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای دام عزه اذعان نمودند. ایشان با هوشمندی تمام از ابتدای شروع فتنه و بلکه قبل از شروع عملیاتی آن توسط فتنه گران منوجه امواج خطر گردیده و با بیان ابعاد و مختصات و مشخصات فتنه ، آحاد جامعه را متوجه وظایف خود در برخورد با فتنه و فتنه گران نموده و به مدیریت آن پرداختند. به نحوی که بعد از 8 ماه ، تهدید فتنه به فرصت 9 دی و 22 بهمن 88 تبدیل شد و فصل دیگری در اتحاد و انسجام ملی ملت مسلمان ایران گشوده شد.

اما درباره ی تاکتیک ها و راهکارهای اصولی که نظام اسلامی در مواجهه ی با فتنه اعمال نمود باید گفت تمامی این تاکتیک ها با توجه به ماهیت فتنه طراحی شدند ، به همین خاطر لازم است مروری بسیار اجمالی به مختصات نقطه ی فتنه در زمینه ی تحولات سیاسی – اجتماعی داشته و سپس به بیان تاکتیک هابپردازیم.

ویژگی های فتنه را می توان در موارد زیر فهرست نمود:

شبهه آفرینی و در هم آمیختن حق و باطل ، ایجاد تیره گی و آشفتگی در جامعه ، گستردگی و فراگیری فتنه ، تضعیف و تخریب نماد های دین ، اشاعه ی فساد و فحشا ، توهین و تحقیر مومنان ، و …

اما شاید بتوان مهم ترین ویژگی فتنه را غبارآلوده کردن فضای جامعه و در نتیجه؛ درهم آمیخته شدن حق و باطل دانست. و به خاطر همین در هم آمیختگی است که تشخیص حق از باطل سخت شده و گاهی باطل به جای حق پنداشته می شود و همین نکته موجب سردرگمی افراد جامعه در تشخیص خودی و غیر خودی می شود. در چنین فضایی نقاط قوت تبدیل به نقاط ضعف شده و دشمن به صورت دوست جلوه می کند، حقیقت به شکل باطل و باطل در لباس حق نشان داده می شود. و دشمن از نقاطی که مردم قدرت تحلیل ندارند ضربه می زند.

تاکتیک هایی را که نظام اسلامی در برخورد با امواج سهمگین فتنه 88 به کار گرفت را می توان به صورت زیر فهرست نمود:

الف . سعه ی صدر بسیار زیاد نهاد های امنیتی و انتظامی نظام اسلامی در برخورد با فتنه : همانگونه که گفته شد غبار آلودی و سخت شدن تشخیص حق و باطل از ویژگی های فتنه به شمار می رود. در فتنه ی 88 نیز فتنه گران با الهام گرفتن از تعالیم اندیشمندان غربی در انجام کودتاهای مخملی یا انقلاب های رنگی (= فتنه) در بدو امر توانستند بخشی از مردم را همراه خود کنند – البته لازم به ذکر است مقصود این نیست که اکثریت جامعه در جانب فتنه گران قرار گرفتند ؛ نه، بلکه مقصود این است که فتنه گران با فریب افکار عمومی توانستند بخش هایی از جامعه را که از نظر ایدئولوژیکی در جبهه ی نظام اسلامی قرار داشتند را به سمت خود بکشانند و این افراد هرچند در نسبت سنجی با عقبه ی نظام در بین مردم، قابل مقایسه با آنان نبودند ؛ اما افرادی بودند که دل هایشان در گرو نظام و انقلاب بود اما با فریب بزرگی که از سوی فتنه گران طراحی شده بود ناخواسته در جبهه ی دشمن قرار گرفته بودند فلذا جذب آنان هم برای آشکار کردن وزن واقعی پیاده نظام فتنه و هم به جهت دلسوزی برای آنها و قرار گرفتن شان در جبهه ی حق؛ ضروری بود – اما نظام اسلامی با سعه ی صدر بسیار زیاد و پرهیز از اقدام و سرکوب سریع ، صحنه ی جامعه را به گونه ای مدیریت نمود که اکثریت حامیان فتنه گران در روز های اول، به مرور از آنان جدا شده و در نهایت به جبهه ی نظام جمهوری اسلامی بازگشتند.

ب : روشنگری شبهات و مغالطات مطرح شده در جامعه : اساس فتنه 88 بر سنگ بنای دروغی بزرگ به نام تقلب نهاده شد. به گفته ی برخی از افراد موثر در فتنه، تقلب اسم رمز آشوب و فتنه در سراسر کشور قرار داده شد و فتنه گران با مستمسک قرار دان برخی دلایل غیر موجه و غیر عقلانی ادعای تقلب را در انتخابات نموده و خواستار ابطال آن گردیدند و از همین طریق افکار عمومی را در بخشی – هر چند کوچک – از جامعه نسبت به امانت داری نظام اسلامی خدشه دار نمودند. به همین جهت اولین و اساسی ترین اقدام در مواجهه با فتنه ، روشنگری مردم و پاسخگویی به شبهات مطرح شده و در نتیجه ابطال مغالطات مطرح شده از سوی فتنه گران بود.

ج : رد یابی و برخورد قانونی با سرچشمه های طراحی و مدیریت فتنه : اقدام اساسی دیگر نظام اسلامی در کنار پاسخ به شبهات ، پیدا کردن سرچشمه هایی بود که به صورت روشمند و بسیار فعال به طراحی فتنه مشغول بوده و از طریق ارتباط با جریان های معاند نظام اسلامی در آن سوی مرز ها ، به اقدامات خرابکارانه در کنار دمیدن در آتش فتنه پرداخته بودند. سازمان های اطلاعاتی و امنیتی و انتظامی با رعایت تمام موازین قانونی به مرور این سرچشمه هار ا پیدا کرده و با دستگیری و محاکمه قانونی آنها بسیاری از اقدامات فتنه گرانه را ناکام گذاشته یا آنها را خنثی نمودند.

د: استفاده از رسانه های عمومی به ویژه رسانه ملی برای انعکاس و تحلیل اعمال خرابکارانه و قانون شکنی های فتنه گران و در نتیجه روشن کردن ماهیت اصلی فتنه گران: بدون هیچ اغراقی، شاید بتوان نقش رسانه ی ملی را – با همه ی کاستی هایش – در فرونشاندن آتش فتنه ، نقش بی بدیلی دانست. پمپاژ خبری و تحلیلی پیرامون شبهات مطرح در جامعه درباره ی انتخابات و پوشش خبری وسیع اقدامات فتنه گران در کنار انعکاس بازخورد های جهانی فتنه و اعلام حمایت دشمنان ملت ایران از این اقدامات را می توان سرفصل های برنامه ی رسانه ی ملی در ایام فتنه بر شمرد.

ه : اتمام حجت رهبر معظم انقلاب با سران فتنه در مقاطع گوناگون و از آغاز تا فرجام فتنه : رهبر معظم انقلاب دام عزه از اولین روز های پس از انتخابات و با نمودار شدن نخستین شعله های فتنه با فراخواندن اصلی ترین محرک فتنه – میرحسین موسوی – و گوشزد کردن نتایج اقدامات خلاف قانون ، وی را به رعایت قانون و پیگیری مطالبات از طرق قانونی توصیه کرد . با تاثیر نداشتن این توصیه ها ، رهبری معظم انقلاب در خطبه های نماز جمعه ی یک هفته بعد از انتخابات با فتنه گران اتمام حجت نموده و با تمام قوا در برابر بی قانونی ها اعلام ایستادگی کردند و این اتمام حجت ها تا ماه های پایانی فتنه ادامه داشت. نتیجه ی این اتمام حجت ها بستن راه بر هرگونه بهانه جویی های احتمالی بعدی فتنه گران بود.

و : تاکید بر فصل الخطاب بودن قانون و محکومیت هر گونه اقدام غیر قانونی : فتنه گران از آغازین روز های شروع فتنه با اعمال غیر قانونی – از تجمع های بدون مجوز و برگزاری راهپیمایی گرفته تا آتش زدن مساجد و نهاد های دولتی یا اموال عمومی – عدم پایبندی خود را به قانون نشان دادند. نظام اسلامی هم در مقابل از همان روز اول بر لزوم پیگیری اعتراضات از مجاری و مسیر قانونی تاکید نموده و راه را بر هر گونه بی قانونی بست.

همانگونه که گفته شد ظرفیت این پرسش تا حدی است که می تواند موضوع یک تحقیق پایانی – پایان نامه – قرار گیرد به همین علت، به بیان نکات فوق اکتفا نموده و برای اطلاعات بیشتر شما را به مطالعه ی منابع ذیل توصیه می کنیم:

. حماسه ی تلخ، روایتی متفاوت از انتخابات 88، سید امیر سیاح، انتشارات موسسه جام جم، 1389

. پتک جمهوریت، ویژه نامه ی نشریه جوان در اولین سالگرد انتخابت دهم ریاست جمهوری، روزنامه جوان، خرداد 1389

. رمز عبور 3، ویژه نامه تفصیلی موسسه ایران درباره انتخابات 88، موسسه ایران

با تشکر مجدد از مکاتبه ی شما با این مرکز ، منتظر سوالات بعدی شما هستیم.