اتفاقا تقسیم بندی انسان ها به کافر و مسلمان، یا تشبیه برخی انسان های ناسپاس به حیوانات در قرآن کریم، یکی از روش های تربیتی خداوند متعال با بندگان ناسپاسش و در جهت بازگشت آن ها به جایگاه اشرف مخلوقات است. کافر به خدا می گوید: بی وجود، می گوید خدا یک توهم است، می گوید افیون است و… مشرک هم خدا را در حد سنگ و خاک و گاو … تنزل می دهد، خدا هم می گوید چنین انسان بی شعور و ناسپاسی، نجس و پلید و از حیوان پست تر است، که خالق و مالک و ولی نعمت خود را این گونه می پندارد.

خداوند متعال برای انسان ها اعم از کافر و مسلمان، آن قدر ارزش قائل است که، کشتن بی دلیل انسان(خواه مسلمان و خواه کافر) را از بزرگترین گناهان کبیره قرار داده و مجازات دنیوی و اخروی سنگینی را برای آن مقرر فرموده است.در عظمت و بزرگی گناه قتل همین بس که آیه 32 قران کریم در این مورد می فرماید:« مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمیعا؛ هر کس یک انسان را بکشد بدون این که او کسى را کشته باشد و یا فسادى در زمین کرده باشد مثل این است که همه مردم را کشته است»

اما از طرف دیگر، مسلمان و کافر را در یک رتبه قرار نمی دهد و می فرماید: « قُلْ لا یَسْتَوِی الْخَبیثُ وَ الطَّیِّبُ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبیثِ فَاتَّقُوا اللَّهَ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛ بگو: « (هیچ گاه) ناپاک و پاک مساوى نیستند هر چند فزونى ناپاک ها، تو را به شگفتى اندازد! از (مخالفت) خدا بپرهیزید اى صاحبان خرد، شاید رستگار شوید!».

بی شک ، ناپاک معرفی کردن کافران و تشبیه آنان به حیوانات، یکی از روش های تربیتی قرآن کریم برای هشدار و هدایت انسان به عنوان گل سرسبد خلقت است. توضیح آنکه؛ خداوند همه انسان ها را از یک نفس آفرید، و همه آن ها را به عنوان گل سر سبد بوستان خلقت بر دیگر مخلوقات، شرف وجود بخشید، و جامه احسن المخلوقین برازنده وجودشان گردانید، و بر این خلقت شگفت انگیز و زیبا آفرین گفت، و همانطور که اشاره کردیم قتل یک انسان به غیر حق را به مثابه قتل تمام انسان ها دانست، و مجازاتش را خلود در جهنم قرار داد.

از طرف دیگر بعضی از انسان ها را به عنکبوت، الاغ، سگ، و یا دیگر حیوانات تشبیه کرد و بعضی را حتی پست تر از حیوانات دانست، و بخشی از همین انسان ها را پلید و نجس خطاب کرد: « یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِکُونَ نَجَسٌ». و در جای جای کلامش بیزاری و نفرت خود را از آن ها اعلام نمود، و از مسلمانان خواست که از آن ها اجتناب کنند و شدید ترین عذاب ها را به آن ها وعده داد. (و…) .

با این وجود خداوند متعال به هیچ کس از انسان ها اجازه آزار و اذیت هیچ انسانی را نداده است چرا که استعداد انسان شدن در تمام آدمیان وجود دارد و به لحاظ این استعداد امکان کرامت یافتن انسان همواره محتمل است.

با این بیان جای این سئوال از زبان پرسشگری فهیم و حقیقت جو باقی می ماند که رمز این گفتار به ظاهر دوگانه چیست؟! چرا باید انسان ها که همگی دارای استعداد برابر در خلقت هستند دسته بندی شوند و عده ای منفور و عده ای مقرب و وارسته قلمداد گردند؟

رمز این دسته بندی را باید در ویژگی شرک و کفر در مقابل ایمان و اسلام جستجو کرد.

کفر و شرک از نظر قرآن:

در بیش از 500 آیه از قرآن کریم به صراحت پیامدها، آثار، منشا، ریشه ها و احکام مربوط به کفر و شرک پرداخته شده است. قرآن کریم شرک را مبغوض ترین گناه دانسته که به هیچ وجه مورد مغفرت الهی قرار نمی گیرد، از آن به «ظلم عظیم» تعبیر کرده است، و از کافرین و مشرکین به عنوان بدترین و مبغوض ترین مخلوقات الهی یاد نموده که تا ابد در آتش جهنم بسر خواهندبرد.

علت مبغوضیت شرک و کفر:

علت مبغوضیت شرک و کفر را بایستی در میزان ضرر و مفسده ای که بر انسان دارد جستجو کنیم چرا که خداوند متعال همه مخلوقات را برای کمال و تعالی انسان خلق نموده و دین را به عنوان برنامه زندگی و چراغ هدایت به کمال و سعادت ابدی فراروی انسان نهاده است. اگر چیزی مانند شرک و کفر از نظر خداوند متعال تا این درجه از مبغوضیت است صرفا به خاطر مفاسد و ضررهایی است که برای کمال انسان دارد. ایمان به خداوند و یگانگی او بزرگترین هدف انسان (الإیمان أعلى غایة ) و بهترین و نجات بخش ترین وسیله برای تعالی و سعادت اوست (لا وسیلة أنجح من الإیمان ) وهدف و غایت دین الهی به عنوان برنامه سعادت تحقق ایمان است(غایة الدین الإیمان). از نظر اسلام سعادت ابدی و کمال نهایی که حیات جاودانی نفس است در سایه توحید محقق می گردد (التوحید حیاة النفس ) که ایمان، زمینه ساز و شرط لازم آن است.

پس دین، ایمان و توحید محبوب ترین و بهترین چیزها نزد خداوند است که مصلحت و فایده بسیار زیادی برای انسان و درجهت تحقق هدف خلقت دارند و هر چیزی که به این سه لطمه وارد کند نزد خداوند مبغوض خواهد بود. از نظر اسلام شرک به عنوان آفت ایمان(آفة الإیمان الشرک) و ضرر رساننده ترین چیزها است (أضر شی ء الشرک )، که سبب هلاکت می گردد(سبب الهلاک الشرک) و نقطه مقابل توحید و در جهت گمراه کردن انسان از راه درست و سعادت است.(مَنْ یُشْرِکْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعیداً ).

با این بیان رمز این که دسته ای از انسان ها (کافر و مشرک ) به حیوانات تشبیه شده اند و در مرتبه ای پست تر از حیوانات قرار گرفته اند مشخص می گردد.