کامل وزنه کارشناس لبنانی مسائل بین الملل:

تشکیل جبهه النصره معلول دخالت های سعودی است

کامل وزنه استاد روابط بین الملل و بنیان گذار موسسه مطالعات استراتژیک آمریکایی در بیروت در گفتگو با شبستان به بررسی تحولات سوریه پرداخته است.

– به عنوان نخستین سوال شرایط سوریه را چگونه ارزیابی می کنید؟

سوریه مدتهاست وارد شرایط پیچیده، دشوار و خطیری شده است. ارتش از یک سو و معارضین از سوی دیگر بر استفاده از خشونت و سلاح علیه یکدیگر اصرار دارند و یک جنگ داخلی مخرب را در این کشور رقم زده اند. هر دو گروه تا جایی بر مواضع خود پافشاری می کنند که در بسیاری از موارد اعلام کرده اند که پی میز مذاکره نمی نشینند و مسائل را غیر قابل مذاکره می دانند. البته نقش برخی قدرت های منطقه ای و جهانی نیز در این میان قابل توجه و تأمل است. استمرار این خشونت عیان و خصومت آشکار در سوریه تنها نتیجه ای که در پی خواهد داشت نابودی این کشور است. اگر شرایط به همین ترتیب ادامه پیدا کند سوریه وارد بن بست خطرناک و هول انگیزی خواهد شد که رهایی از آن اگرچه غیرممکن نیست اما بسیار دشوار و بعید خواهد بود.

– چرا؟ این هشدار شما بر چه اساس است؟

ببینید شرایط ژئوپلتیک سوریه شرایط ویژه ای است . سوریه از یک سو مهم ترین متحد ایران در منطقه است و از سوی دیگر همسایه مستقیم اسرائیل . با عراق مرز مشترک دارد و در منطقه ای واقع شده است که پس از جنگ آمریکا با عراق و افغانستان و رشد سرطان گونه گروه های بنیادگرا، هر گونه بی ثباتی سبب رخنه این گروه ها و فعالیت مخرب و کشنده آنها می شود. استمرار این جنگ داخلی و خصومت آشکار و پافشاری بر مواضع خصمانه و بدون انعطاف فضا را برای فعالیت گروه های افراطی ستیزه جو فراهم می کند. شکل گیری جبهه النصره و تقویت این گروه معلول همین مسئله است. قدرت گرفتن گروه های مثل جبهه النصره مایه نگرانی است و یک هشدار و زنگ خطر جدی برای همه کشورهای منطقه.

– خارجی ها در این غائله چه نقشی دارند؟

نقش قدرت های منطقه ای و جهانی در این میان نقش مهم و برجسته ای است. البته کشورهایی که نقش مخربی در این زمینه داشتند به یک یا دو کشور ختم نمی شوند. از قدرت های بزرگ غربی و شرقی گرفته تا کشورهای صحب نفوذ منطقه ای مثل عربستان سعودی و قطر. عربستان، قطر و ترکیه البه آغازگر این دخالت خارجی در سوریه بودند . زمانی که آنها با پشتیبانی لجستیکی و ارسال سلاح به داخل سوریه بخش تندروی مخالفین را مجهز کردند و خشونت جایگزین اعتراضات مردمی سوریه شد.

البته همان زمان تعلل بین المللی کار را به جایی رساند که این فرصت در اختیار این کشورها قرار بگیرد. حضور متحدین دولت اسد در میانه کار البته با توجه به تحرکات طرف مقابل غیر طبیعی نبود. همانطور که نیروهای خارجی مسلح به انواع سلاح به شورشیان ستیزه جو پیوستند طبیعی بود که نیروهای حزب الله نیز به ارتش اسد بپیوندند . ورود نیروهای حزب الله معادله را به سمت دولت سوریه برگرداند اما حقیقتا این خشونت عیان راهی نیست که سوریه باید طی کند. استفاده از سلاح های سبکف سنگین و حتی شیمیایی که در این کشور روی داده است به خوبی نشان می دهد که مشکلات این کشور راه حل نظامی ندارد.

– به نظر شما چه را ه حلی می تواند مسئله سوریه را حل و فصل کند؟

قطعا یک راه حل سیاسی جامع می تواند از مشکلات این کشور بکاهد . راه حلی که همه طرف های درگیر را در بر بگیرد. البته بخش مهمی از نیروهای اصلی این جدال اعتقادی به مذاکره ندارند و این دستیابی به راه حل سیاسی را بیش از پیش دشوار نموده است اما اگر عزم بین المللی برای کاستن از مشکلات و نزدیک شدن به راه حلی جامع وجود داشته باشد این امر غیر ممکن نیست. توجه داشته باشید که این تنها راه حل موجود است و گزینه دیگری وجود ندارد .

– مذاکرات ژنو ۲ چه تأثیری می تواند داشته باشد.؟

مذاکرات ژنو ۲ در صورتی می تواند مؤثر واقع شود که دو نکته مورد توجه جدی باشد . نکته اول اینکه از تمامی دولت های صاحب نفوذ و تأثیرگذار برای شرکت در این نشست دعوت به عمل آید و همه دولت های مهم حاضر باشند. مهمترین دولت هایی که حضورشان برای حصول نتیجه حیاتی است ایران و عربستان هستند که در کنار ترکیه، قطر، لبنان، عراق و قدرت های جهانی غربی و شرقی می توانند به توافقی مفید دست یابند. نکته دوم این است که واقعا عزم جدی و راسخ برای پایان دادن به این شرایط تأسف برانگیز و خطرناک وجود داشته باشد.

جالب اینجاست قدرت گرفتن جبهه النصره و تسلط آنها بر سوریه به جز عربستان سعودی به سود هیچ کشوری حتی اسرائیل نیست و به همین دلیل همه کشورها حتی مخالفان دولت اسد نیز از اینکه اسد هنوز سرنگون نشده است راضی اند. به همین جهت تلاش مجامعی مانند نشست ژنو بر این مبنا باشد که یک راه حل سیاسی برای پایان این بحران بیابند.