پس از سیطره کامل نیروهای انصارالله بر مقر تیپ هفتم عربستان در منطقه نجران و گلوله‌باران مجدد اهداف معین در این شهر، وزیر خارجه عربستان عملاً در راستای تغییر در محاسبات، از آتش‌بس و اصطلاح انسانی پنج‌روزه در یمن خبر داد.

خبرگزاری فارس: تغییر در محاسبات آل‌سعود؛ آتش‌بس یا مرحله سوم جنگ؟

همزمان با آغاز پانزدهمین نشست سران شورای همکاری خلیج‌فارس در ریاض، اقدام هوشمندانه و قاطع انصارالله در به نمایش گذاردن پیش‌درآمدی در پایان صبر استراتژیک، رژیم جنایتکار آل‌سعود را بر سر دوراهی قرار داد. سردمداران آل‌سعود یا می‌بایست برای در امان ماندن از حملات تلافی‌جویانه انصارالله، آتش‌بس را پذیرفته و رسماً شکست در جنگ یمن را قبول کند و یا خود را در برابر مرحله سوم جنگ و شکست مفتضحانه‌تر در یمن قرار دهند.

مقدمه:

انصارالله در قالب چندین عملیات محدود زمینی علیه پایگاه‌های نظامی عربستان در استان جیزان و اجرای عملیات آتشباری علیه اهداف معین در شهر مرزی نجران در جنوب غرب عربستان، پیش‌درآمدی از پایان صبر استراتژیک را به منصه ظهور رساند. این اقدام و پیام هوشمندانه انصارالله که با نشست سران کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس در ریاض همزمان گردید، جنگ‌افروزان را وادار به محاسبه مجدد پیرامون توقف یا ادامه جنگ نمود.

قبول آتش‌بس از سوی ریاض و یا تن به مرحله سوم جنگ (مواجه با پایان صبر استراتژیک انصارالله) بود که سردمداران آل‌سعود و حامیان این رژیم ننگین می‌بایست از میان دو گزینه مذکور یکی را انتخاب می‌کردند.

در این نوشتار ضمن مرور دو مرحله قبلی جنگ یمن، مرحله سوم جنگ، چگونگی تغییر در محاسبات سعودی‌ها موردبررسی قرار می‌گیرد.

مروری بر مرحله اول جنگ آل‌سعود علیه یمن:

فاز اول جنگ علیه یمن که رژیم آل‌سعود نام طوفان به‌اصطلاح قاطعیت را بر آن نهاد، برای دست‌یابی به اهداف زیر آغاز شد.

1- ممانعت از پیش روی جنبش انصارالله و ارتش یمن به سمت مناطق جنوبی

2- تغییر موازنه وضعیت میدانی در یمن و تقویت تروریست‌های اجاره‌ای و مزدوران عبدربه منصور هادی

3- وادار ساختن انصارالله به پذیرش شروط دربار آل‌سعود

4- بمباران تأسیسات زیر بنایی و عمومی و فعال ساختن گسل اجتماعی علیه انصارالله

5- ممکن ساختن عملیات زمینی در یمن و ایجاد سهولت در پیروزی سریع از طریق تاکتیک زمین سوخته علاوه بر اهداف مذکور، سردمداران آل‌سعود در نظر داشتند بحران کارآمدی و بی‌کفایتی را مدیریت نموده و نقش منطقه‌ای عربستان را حفظ نمایند. پیروزی در این مرحله از جنگ علاوه بر مدیریت بر بحران و چالش‌های امنیتی عربستان، انتقال قدرت از نسل اول به نسل دوم شاهزادگان آل‌سعود را نیز فرجام می‌بخشید

اشتباه در محاسبات، طوفان به‌اصطلاح قاطعیت آل‌سعود و ائتلاف استیجاری آن را با شکست مواجه ساخت. این طوفان با برخورد به صخره‌های بسیار مستحکم و مقاوم در یمن، خیلی زود به نسیم پیروزی برای مردم یمن تبدیل شد.

اقدام به هنگام و کاملاً هوشمندانه انصارالله در انجام چندین عملیات محدود نظامی و عملیات آتش باری، که پیش‌درآمدی بر پایان صبر استراتژیک را در برابر متجاوزان قرار داد مقامات ریاض و ائتلاف استیجاری را غافلگیر نمود و معادلات چیده شده در جنگ را کاملاً به هم ‌ریخت.

مرحله دوم جنگ آل‌سعود علیه یمن:

حکام آل‌سعود با عدم موفقیت در ایجاد ائتلاف برای عملیات زمینی و شکست در مرحله اول جنگ، دچار سرخوردگی شدند ازاین‌رو دست‌یابی به شبهی از یک پیروزی را در مرحله دوم جنگ علیه یمن، در دستور کار قرار دادند.

مقامات کم‌تجربه آل‌سعود مرحله دوم جنگ علیه یمن را «بازگشت امید به یمن» نامید. آل‌سعود در این مرحله به دنبال دست‌یابی به اهداف زیر بود:

1- بمباران بی‌وقفه، کشتار انسانی، ممانعت از عملیات امدادرسانی و درنهایت ایجاد فاجعه انسانی در یمن

2- قرار دادن انصارالله در لبه پرتگاه فاجعه انسانی و وادار ساختن این جنبش به پذیرش شروط آل‌سعود

3- به دست آوردن شبهی از پیروزی با تصرف بخشی از منطقه جنوبی یمن از طریق اقدامات تروریست‌های تکفیری، مزدوران عبدربه منصور هادی

4- فرجام بخشی به جنگ از طریق مداخله به‌ظاهر بشردوستانه بازیگران و نهادهای بین‌المللی

5- زمینه‌سازی برای اجرایی ساختن قطعنامه 2216 شورای امنیت علیه انصارالله

موفقیت در این مرحله از جنگ آن‌چنان برای شاهزادگان آل‌سعود مهم بود که آنان برای رسیدن به شبهی از پیروزی، تمامی مخالفان جنگ در دربار سعودی را از مناصب خود عزل نمودند.

مقامات جنگ‌طلب سعودی در این مرحله امیدوار بودند تا قبل از آغاز پانزدهمین نشست سران کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس، با به دست آوردن سرپل در منطقه عدن، اجماع و ائتلاف لازم را برای کمک به تحقق اهداف مرحله دوم جنگ علیه یمن ساماندهی کنند.

در این ‌ارتباط ملک سلمان پادشاه عربستان در نشست سران شورای همکاری خلیج‌فارس گفت: «ما به‌عنوان شورای همکاری خلیج [فارس] از مشروعیت دولت یمن حمایت می‌کنیم و خواهان اجرای قطعنامه شورای امنیت درباره این کشور هستیم».

پیش‌درآمدی بر پایان صبر استراتژیک و وادار شدن متجاوزان به محاسبه مجدد:

اقدام به هنگام و کاملاً هوشمندانه انصارالله در انجام چندین عملیات محدود نظامی و عملیات آتش باری، پیش‌درآمدی بر پایان صبر استراتژیک را در برابر متجاوزان قرار داد. بازگشایی صحنه جدید توسط انصارالله که مبتنی بر پاسخ متقابل به آل‌سعود و حامیان آن بود، مقامات ریاض و ائتلاف استیجاری را غافلگیر نمود و معادلات چیده شده در جنگ را کاملاً به هم‌ریخت.

در این راستا عملیات آتش باری به شهر نجران در جنوب غرب عربستان، نخستین واکنش جدی و پیش‌درآمد مرحله سوم جنگ بود که سردمداران آل‌سعود را در بهت فرو برد.

همزمان با عملیات آتش باری در نجران، شوک دیگری بر جنگ‌افروزان آل‌سعود وارد شد. عملیات محدود نظامی علیه پایگاه‌های نظامی عربستان در استان جیزان و اسارت درآمدن تعدادی از نیروهای گارد مرزی این کشور، شاهزادگان خام و تازه‌کار سعودی را به محاسبه مجدد وادار نمود.

فرار نیروهای نظامی عربستان به‌سوی کوه‌های جحفان و شهر الردیف در منطقه الخویه و رها کردن پایگاه‌های نظامی، از یک‌سو قدرت‌نمایی و توانایی انصارالله را در مرحله جدید از جنگ به نمایش گذاشت و از سوی دیگر ضعف و زبونی بیش‌ازپیش نظامیان آل‌سعود را آشکار ساخت.

انصارالله و ارتش یمن برای وادار ساختن متجاوزان به محاسبه‌ی مجدد، آخرین روزنه‌های امید آل‌سعود و ائتلاف استیجاری را برای دست‌یابی به عدن، ناکام گذاردند.

پیشروی‌های مهم و موفق انصارالله و نیروهای مردمی در منطقه‌ی «التواهی» عدن که محل استقرار دفاتر امنیتی، رادیوتلویزیون، مقر ریاست جمهوری و همچنین بندرگاه عدن است، حلقه دیگری از اقدامات هوشمندانه انصارالله برای محاسبات مجدد جنگ‌افروزان بود.

از آنجا که شکست آل‌سعود در یمن توازن استراتژیک را به نفع محور مقاومت تغییر داده است به‌نظر می‌رسد ایجاد موازنه استراتژیک فی‌مابین محور غربی – عربی و عبری با محور مقاومت اسلامی در منطقه (از طریق محیط سوریه و عراق) به‌صورت جدی در دستور کار قرار گیرد.

تغییر محاسبات آل‌سعود و حامیان آن در جنگ علیه یمن:

همزمان با آغاز پانزدهمین نشست سران شورای همکاری خلیج‌فارس در ریاض، اقدام هوشمندانه و قاطع انصارالله در به نمایش گذاردن پیش‌درآمدی بر پایان صبر استراتژیک، رژیم جنایتکار آل‌سعود را بر سر دوراهی قرار داد. سردمداران آل‌سعود یا می‌بایست برای در امان ماندن از حملات تلافی‌جویانه انصارالله، آتش‌بس را پذیرفته و رسماً شکست در جنگ یمن را قبول کنند و یا خود را در برابر مرحله سوم جنگ و شکست مفتضحانه‌تر در یمن قرار دهند. ازاین‌رو با تغییر در محاسبات، جان‌کری اعلام داشت:«با مقام‌های سعودی درباره آتش‌بس گفت‌ و گو می‌کنم».

همچنین شورای همکاری خلیج‌فارس با عقب‌نشینی از مواضع قبلی، بر راه‌حل سیاسی برای حل بحران یمن تأکید کرد. در همین رابطه بان‌کی‌مون دبیر کل سازمان ملل نیز طرف‌های یمنی را برای مذاکره به ژنو دعوت کرد.

و بالاخره اینکه پس از سیطره کامل نیروهای انصارالله بر مقر تیپ هفتم عربستان در منطقه نجران و گلوله‌باران مجدد اهداف معین در این شهر، وزیر خارجه عربستان عملاً در راستای تغییر در محاسبات، از آتش‌بس و اصطلاح انسانی پنج‌روزه در یمن خبر داد.

البته در کنار دو متغیر اقدامات پیروزمندانه انصارالله و شکست آل‌سعود در دست‌یابی به اهداف مرحله دوم جنگ، متغیر دیگری را نیز در تغییر محاسبات آل‌سعود، می‌بایست در نظر گرفت.

فشار افکار عمومی جهانیان به‌ویژه مسلمانان نسبت به کشتار انسانی و ممانعت از عملیات امدادرسانی توسط حکام سعودی، متغیر دیگری بود که محاسبات جدید آل‌سعود را در پذیرش آتش‌بس شکل داد.

نتیجه:

اگر چه به‌نظر می‌رسد حکام آل‌سعود برای خروج تدریجی از باتلاق یمن، سعی کرده‌اند با اعلام آتش‌بس پنج‌روزه، به‌صورت مدیریت‌شده به جنگ‌افروزی خود خاتمه دهد؛ اما این تصور نیز همچنان وجود دارد که این رژیم به دلیل آثار و تبعات ناشی از شکست در یمن مجدداً حملات خود را از سر بگیرد. ازاین‌رو نمی‌توان از پایان جنگ در یمن خبر داد. شکست در مذاکرات پس از آتش‌بس، می‌تواند بهانه‌ای برای جنگ مجدد در یمن باشد. اما از آنجا که شکست آل‌سعود در یمن توازن استراتژیک را به نفع محور مقاومت تغییر داده است به‌نظر می‌رسد ایجاد موازنه استراتژیک فی‌مابین محور غربی – عربی و عبری با محور مقاومت اسلامی در منطقه (از طریق محیط سوریه و عراق) به‌صورت جدی در دستور کار قرار گیرد.

دراین‌ارتباط تفرس (جستجو به علامت نشانه) تحولات عراق، مؤید این گمانه می‌باشد تغییر منطقه عملیات تکفیری‌های داعش به استان الانبار (در امتداد مرزهای اردن، سوریه و عربستان) و همچنین تحرکات محورهای شمالی و جنوبی در سوریه از وقوع حوادث احتمالی جدید در این کشور خبر می‌دهد.

دکتر رضا سراج

عضو هیئت‌علمی دانشگاه و کارشناس‌ارشد مسائل راهبردی

انتهای متن/