تقابل فرهنگ و معنویت با جرم در جامعه

چه عملی جرم محسوب می‌شود؟

از نظر علم جرم شناسی , جرم پدیده ای است که دارای ابعاد مختلفی از نظر شکل گیری آن است که نابسامانیهای اجتماعی از عمده دلایل وقوع آن تلقی می شود.
جرم مفهومی نسبی است و بر اساس ساختارهای گوناگون اجتماعی به اشکال مختلفی مشاهده می شود و توصیف اعمال مجرمانه بسته به نوع ساختار مربوطه صورت می گیرد. بنابراین مقدمات فرهنگ جامعه از دو حیث بر پدیده مجرمانه موثر است:

• اول از این جهت که اعمال مجرمانه چگونه توصیف می شوند یا به عبارت ساده ترکدام اعمال برخلاف حرکت کلی و هدفمند اجتماعی تصور شده و به این دلیل قابل مجازات شمرده می شوند.
• دوم آنکه میزان رشد فرهنگی جامعه در ابعاد مختلف تا چه حدودی در پدیده وقوع جرم تاثیرات کمی یا کیفی از خود بجا می گذارد. التزام به معنویت نیز مقوله دیگری است که کاملاً در جلوگیری از شکل گیری پدیده مجرمانه موثر است , میزان پای بندی افراد هر جامعه به اعتقادات و معنویات یکی از شاخص های رشد فرهنگی آن جامعه است البته تنها در صورتیکه این پای بندی و التزام از قالب شعار صرف خارج شده و در قسمت های مختلف جامعه به منصه ظهور برسد، آثار آن آشکار خواهد شد.

از طرف دیگر اگر جرم را یک حرکت خلاف جهت قواعد اجتماعی فرض نماییم در یک جامعه مذهبی که ساختار قواعد آن بر مبنای آموزه های دینی شکل گرفته است اعمال مجرمانه در حقیقت نوعی معصیت نیز تلقی می شود.طبیعی است در یک جامعه مذهبی میزان گرایش به معنویت و وقوع جرم با فراوانی ثواب و معصیت در آن جامعه در ارتباط خواهد بود.حال در صورتیکه معاندینی قصد داشته باشند اسباب فروپاشی یک جامعه را مهیا کند، مناسبترین روش حمله به ریشه های شکل گیری یک فرهنگ صحیح و معیوب ساختن ارکان آن است, در عین حال بهترین روش مبارزه با چنین تهاجمی نیز بسط معنویت و تقویت فرهنگی یک جامعه است و بهره گیری از رسانه ها در انواع مختلف به عنوان یکی از موثرترین ابزار برای چنین اقدامی است که می تواند جایگزین ابزار سنتی و قدیمی شود .
هر چه زمان به جلو می رود امکانات رسانه ای مجهزتر می شوند از طرف دیگر انسان دارای ویژگیهای پیچیده روانی است که جنبه های مثبت و منفی نهفته در وجود وی قابلیت برانگیختگی دارند.
در این راستا رسانه هامی توانند با برجسته کردن ابعاد معنوی ذات بشر بوسیله تقویت زمینه های مثبت رفتاری و چشاندن لذت برخورداری از معنویت به آحاد جامعه آنها را از کسب هر گونه لذت دیگری بی نیاز کنند.چشاندن لذت برخورداری از معنویت به آحاد مختلف جامعه علی‌الخصوص نسل جوان که تصویر آینده جامعه در رفتار آنان آشکار می گردد گرایش به هوی و هوس و جنبه های مادی دنیوی را که ممکن است در جای خود لذت بخش نیز به نظر آیند تضعیف خواهد کرد.

نکته ای مهم در این مقوله نهفته است و آن اینکه کسانی می توانند این وظیفه اساسی را به درستی انجام دهند که خود طعم چنین لذتی را چشیده باشند که در این راستا بهره گیری ازآموزه های اخلاقی و الگوهای رفتاری ائمه اطهار و انعکاس آنها در رفتارهای اجتماعی قطعاً تاثیر به سزایی در توسعه فرهنگی خواهد داشت. آنچه لازم است بر آن تاکید شود این است که غنای فرهنگی تنها از طریق نصیحت کردن و موعظه صرف بدون آشکار شدن عملی و تجلی عینی رفتارهای اجتماعی در کلیه اقشار آن حاصل نخواهد شد و چند گانگی سیاستهای فرهنگی در جامعه و ناهماهنگی در فعالیت نهادهای متعدد فرهنگی از آفات کنونی فرهنگی جامعه محسوب می شود که بایستی برطرف گرد .