۱۳۹۳/۰۴/۲۳
–
۱۱۸ بازدید
سلام چگونه توکل خودرابه خداقوی کنیم؟چگونه علاقه خودرانسبت به رفتن به حوزه ودروس حوزه زیادکنیم؟چگونه اراده مان راقوی کنیم؟
با سلام خدمت پرسشگر محترم
قسمت نخست سوال
توکّل به معناى اعتماد و تکیه بر خداست و این که انسان بر خود و نیروها و توانمندى هاى خود یا دیگران اعتمادى نداشته باشد. چون هر کس در کارى که خبره نیست و یا توان آن را ندارد وکیل مى گیرد. انسان در امور و شئون خود نه خبره است و نه توانایى و قدرت انجام آن را دارد، چنان که دیگران نیز مانند او هستند و وضعیتى بهتر از او ندارند. لذا باید به یک مبدأ خبیر و قادر تکیه کند و این همان توکّل بر خداست: «ومن یتوکّل على الله فهو حسبه(1) هر کس برخدا توکّل کند خدا کفایت مهمات و مشکلات او را مى کند» «حسبنا الله ونعم الوکیل(2) خدا کفایت مشکلات ما را مى کند و او بهترین وکیل و تکیه گاه است»، «على الله فلیتوکّل المتوکّلون(3) تکیه کنندگان باید فقط بر خدا تکیه کنند».
در بیان بلند حضرت جواد الأئمه (ع) آمده است: تکیه بر خدا بهاى هر متاع گران قیمت و نردبان هر مقام متعالى و متکاملى است: «ألثِّقة بِالله ثَمنْ لِکلّ غالٍ وسُلّم إلى عالٍ»(4)
توکّل مرزى جدا از بکارگیرى اسباب مادى ندارد تا انسان بگوید: کارى که توانایى آن را دارم، خودم انجام مى دهم و کارى که در انجام آن ناتوانانم بر خدا توکل کرده و به او واگذار مى کنم. بلکه انسان در ریز و درشت کارهاى خود ضعیف و ناتوان است و احتیاج به وکیل دارد. نه تنها در قیام خود به حول و قوه الهى نیاز دارد، در قعود و نشستن نیز محتاج به حول و قوه اوست لذا در نماز مى گوییم:( بحول الله و قوته أقوم وأقعد )، یعنى نه تنها در ایستادن بلکه در نشستن نیز به حول و قوه خدا اعتماد و تکیه مى کنم. «آیة الله جوادى آملى، حماسه و عرفان »
در نتیجه انسان با شناختن فقر وجودی خود و اینکه هر انچه که دارد از آن خداست و خداست که به عاقبت امور آگاهست و توانای مطلق خدا است ،در همه ی امورش می تواند به خدا توکل نماید.
قسمت دوم سوال
برای علاقه مند ی به طلبه شدن مطالعه ی زندگی نامه ی عرفا و بزرگانی که در اثر رشد و پرورش وتهذیب در حوزه های علمیه به این مقام رسیده اند مثمر ثمر می باشد. از جمله آیت الله قاضی (ره) ،آیت الله بهجت (ره)،میرزا جواد ملکی تبریزی(ره)،علامه طباطبایی(ره) و بسیاری از عرفا و علما یی که پرورش یافته ی این مکتب هستند.
قسمت سوم سوال
راه کارهاى تقویت اراده
پیش از بیان راه هاى تقویت اراده، بهتر است فرد با اراده و در مقابل آن، فرد بى ثبات و فاقد اراده را توصیف کنیم. فرد با اراده کسى است که ابتدا دربارة کارش به خوبى تأمل مى کند، سپس تصمیم به انجام دادن آن مى گیرد و با فعالیت و ثبات قدم، آن را اجرا مى کند. بنابراین، پافشارى بر تصمیمى غلط یا داشتن میلى بلندپروازانه، ثابت قدم نیست. در مقابل، فردى که داراى اراده ضعیف است، با کمترین مشکل از انجام دادن کار خود دلسرد مى شود و از انجام دادن آن باز مى ماند.
براى تقویت اراده، پیمودن مراحل ذیل لازم است:
1. باید کارهاى خود را به دقت ارزیابى کنید. در این مرحله، باید به مدت چهار روز و هر روز پنج دقیقه، اعمال و رفتار خود را بسنجید و بررسى کنید که اعمال شما چقدر با اراده است. آیا پس از اراده، پى گیرى و ثبات دارید یا احساسات و محرک هاى بیرونى شما را متوقف مى کند؟ در ضمن، تعیین کنید که چند درصد از اعمال شما، از روى عادت و فاقد اراده است. در این مرحله، پى خواهید برد که اراده شما، دست کم در بعضى موارد، نارسا است و ملاحظه خواهید کرد که اگر بعضى از اعمال شما با ارادة قوى انجام شود. بازده بیشترى خواهید داشت و لذا به اهمیت تقویت اراده پى خواهید برد.
2. در مرحلة دوم، باید از تلقین استفاده کنید تلقین هاى منفى را به تدریج از خود دور کنید و مثلًا جمله «من همیشه کارهاى خود را ناتمام رها مى کنم» یا «هر چیز کوچکى اراده مرا متزلزل مى کند» را از خاطر خود بزدایید. در عوض، به خود تلقین کنید که: «کسب اراده قوى براى من آسان است و من براى به دست آوردن آن خواهم کوشید».
3. هر روز چند کار ارادى براى خود ترتیب دهید. این کارها باید مستلزم جد و جهد واقعى باشد. همچنین این کارها نباید خارج از توانایى فعلى شما باشد براى مثال هر روز صبح برنامه اى را براى تمام روز تنظیم کنید. این برنامه باید بدون افراط و زیاده روى باشد. سپس به هر قیمتى آن را دنبال کنید. هیچ چیز نباید مانع کار شما شود.
4. تعداد کارهاى ارادى و میزان مشکل بودن آنها را به تدریج افزایش دهید.
5. هر شب، اعمال خود را محاسبه کنید. رفتارهاى ارادى موفق و موارد ضعف را یادداشت کنید. در موفقیت ها شکرگزار باشید و در صورت ضعف، در صدد رفع آن برآیید.
6. همة نیروهاى ما از خدا است، پس باید در برابر موانع، از خداوند کمک جوییم. ارادة ما نیز باید در جهت اراده خداوند باشد یعنى، چیزى را اراده کنیم که مورد رضایت و اراده حق تعالى است. افرادى که اراده آنها در جهت معصیت است، ثبات قدم ندارند و زود در برابر مشکلات در مى مانند، ولى اگر انسان به دنبال رضاى خداوند در جهت انجام وظیفه باشد، مسلما اراده او آهنین و خلل ناپذیر خواهد شد. ازاین رو، همه دیدیم که امام خمینى (ره) با اراده محکم در برابر همه مشکلات ایستاد و انقلاب را به پیروزى رساند. این اراده محکم، بر اثر طلب رضاى الهى و اداى وظیفه دینى پدید آمده بود.
پى نوشت
(1) طلاق/ 3
(2) آل عمران/ 173
(3) ابراهیم/ 12
(4)) بحار 75/ 364)
قسمت نخست سوال
توکّل به معناى اعتماد و تکیه بر خداست و این که انسان بر خود و نیروها و توانمندى هاى خود یا دیگران اعتمادى نداشته باشد. چون هر کس در کارى که خبره نیست و یا توان آن را ندارد وکیل مى گیرد. انسان در امور و شئون خود نه خبره است و نه توانایى و قدرت انجام آن را دارد، چنان که دیگران نیز مانند او هستند و وضعیتى بهتر از او ندارند. لذا باید به یک مبدأ خبیر و قادر تکیه کند و این همان توکّل بر خداست: «ومن یتوکّل على الله فهو حسبه(1) هر کس برخدا توکّل کند خدا کفایت مهمات و مشکلات او را مى کند» «حسبنا الله ونعم الوکیل(2) خدا کفایت مشکلات ما را مى کند و او بهترین وکیل و تکیه گاه است»، «على الله فلیتوکّل المتوکّلون(3) تکیه کنندگان باید فقط بر خدا تکیه کنند».
در بیان بلند حضرت جواد الأئمه (ع) آمده است: تکیه بر خدا بهاى هر متاع گران قیمت و نردبان هر مقام متعالى و متکاملى است: «ألثِّقة بِالله ثَمنْ لِکلّ غالٍ وسُلّم إلى عالٍ»(4)
توکّل مرزى جدا از بکارگیرى اسباب مادى ندارد تا انسان بگوید: کارى که توانایى آن را دارم، خودم انجام مى دهم و کارى که در انجام آن ناتوانانم بر خدا توکل کرده و به او واگذار مى کنم. بلکه انسان در ریز و درشت کارهاى خود ضعیف و ناتوان است و احتیاج به وکیل دارد. نه تنها در قیام خود به حول و قوه الهى نیاز دارد، در قعود و نشستن نیز محتاج به حول و قوه اوست لذا در نماز مى گوییم:( بحول الله و قوته أقوم وأقعد )، یعنى نه تنها در ایستادن بلکه در نشستن نیز به حول و قوه خدا اعتماد و تکیه مى کنم. «آیة الله جوادى آملى، حماسه و عرفان »
در نتیجه انسان با شناختن فقر وجودی خود و اینکه هر انچه که دارد از آن خداست و خداست که به عاقبت امور آگاهست و توانای مطلق خدا است ،در همه ی امورش می تواند به خدا توکل نماید.
قسمت دوم سوال
برای علاقه مند ی به طلبه شدن مطالعه ی زندگی نامه ی عرفا و بزرگانی که در اثر رشد و پرورش وتهذیب در حوزه های علمیه به این مقام رسیده اند مثمر ثمر می باشد. از جمله آیت الله قاضی (ره) ،آیت الله بهجت (ره)،میرزا جواد ملکی تبریزی(ره)،علامه طباطبایی(ره) و بسیاری از عرفا و علما یی که پرورش یافته ی این مکتب هستند.
قسمت سوم سوال
راه کارهاى تقویت اراده
پیش از بیان راه هاى تقویت اراده، بهتر است فرد با اراده و در مقابل آن، فرد بى ثبات و فاقد اراده را توصیف کنیم. فرد با اراده کسى است که ابتدا دربارة کارش به خوبى تأمل مى کند، سپس تصمیم به انجام دادن آن مى گیرد و با فعالیت و ثبات قدم، آن را اجرا مى کند. بنابراین، پافشارى بر تصمیمى غلط یا داشتن میلى بلندپروازانه، ثابت قدم نیست. در مقابل، فردى که داراى اراده ضعیف است، با کمترین مشکل از انجام دادن کار خود دلسرد مى شود و از انجام دادن آن باز مى ماند.
براى تقویت اراده، پیمودن مراحل ذیل لازم است:
1. باید کارهاى خود را به دقت ارزیابى کنید. در این مرحله، باید به مدت چهار روز و هر روز پنج دقیقه، اعمال و رفتار خود را بسنجید و بررسى کنید که اعمال شما چقدر با اراده است. آیا پس از اراده، پى گیرى و ثبات دارید یا احساسات و محرک هاى بیرونى شما را متوقف مى کند؟ در ضمن، تعیین کنید که چند درصد از اعمال شما، از روى عادت و فاقد اراده است. در این مرحله، پى خواهید برد که اراده شما، دست کم در بعضى موارد، نارسا است و ملاحظه خواهید کرد که اگر بعضى از اعمال شما با ارادة قوى انجام شود. بازده بیشترى خواهید داشت و لذا به اهمیت تقویت اراده پى خواهید برد.
2. در مرحلة دوم، باید از تلقین استفاده کنید تلقین هاى منفى را به تدریج از خود دور کنید و مثلًا جمله «من همیشه کارهاى خود را ناتمام رها مى کنم» یا «هر چیز کوچکى اراده مرا متزلزل مى کند» را از خاطر خود بزدایید. در عوض، به خود تلقین کنید که: «کسب اراده قوى براى من آسان است و من براى به دست آوردن آن خواهم کوشید».
3. هر روز چند کار ارادى براى خود ترتیب دهید. این کارها باید مستلزم جد و جهد واقعى باشد. همچنین این کارها نباید خارج از توانایى فعلى شما باشد براى مثال هر روز صبح برنامه اى را براى تمام روز تنظیم کنید. این برنامه باید بدون افراط و زیاده روى باشد. سپس به هر قیمتى آن را دنبال کنید. هیچ چیز نباید مانع کار شما شود.
4. تعداد کارهاى ارادى و میزان مشکل بودن آنها را به تدریج افزایش دهید.
5. هر شب، اعمال خود را محاسبه کنید. رفتارهاى ارادى موفق و موارد ضعف را یادداشت کنید. در موفقیت ها شکرگزار باشید و در صورت ضعف، در صدد رفع آن برآیید.
6. همة نیروهاى ما از خدا است، پس باید در برابر موانع، از خداوند کمک جوییم. ارادة ما نیز باید در جهت اراده خداوند باشد یعنى، چیزى را اراده کنیم که مورد رضایت و اراده حق تعالى است. افرادى که اراده آنها در جهت معصیت است، ثبات قدم ندارند و زود در برابر مشکلات در مى مانند، ولى اگر انسان به دنبال رضاى خداوند در جهت انجام وظیفه باشد، مسلما اراده او آهنین و خلل ناپذیر خواهد شد. ازاین رو، همه دیدیم که امام خمینى (ره) با اراده محکم در برابر همه مشکلات ایستاد و انقلاب را به پیروزى رساند. این اراده محکم، بر اثر طلب رضاى الهى و اداى وظیفه دینى پدید آمده بود.
پى نوشت
(1) طلاق/ 3
(2) آل عمران/ 173
(3) ابراهیم/ 12
(4)) بحار 75/ 364)