تکنیک های ویژه ی جرأت مندی

تکنیک های ویژه ی جرأت مندی

۱ ) رد قاطعانه ی درخواست های غیرمنطقی : این تکنیک شکل دیگر نه گفتن است ، ضمن حفظ حرمت فرد مقابل ، پاسخ منفی خود را به شیوه ای سازنده اعلام کنید . ردِّ قاطعانه دارای سه جزء است :

 ارائه ی بازخورد مثبت : « ای کاش می توانستم کاری برای شما انجام دهم »

 بیان دلیل با دلایل : « اما چون تصمیم گرفته ام که جزوه ام را به هیچ کس امانت ندهم ، بنابراین نمی خواهم در تصمیم خود تجدید نظر کنم »

 اعلام تصمیم : « بنابراین در این مورد متأسفم » .

در این روش ابتدا علاقه مندی خود را برای کمک به فرد جهت حل مشکل اعلام می کنیم . سپس با ذکر دلیل یا دلایلی جواب منفی می دهیم . هنگام ردِّ قاطعانه ، لحن ( فراکلام ) صحبت باید دوستانه و دلیل ذکر شده باید واضح و روشن و تا حدِّ امکان کوتاه باشد . اگر طرف مقابل درخواست خود را دوباره تکرار کرد ، پاسخ قبلی را عیناً و بدون حذف یا اضافه تکرار کنید و اگر سماجت به خرج داد ، از روش صفحه ی خط افتاده استفاده کنید .

۲ ) روش صفحه ی خط افتاده : از این روش زمانی استفاده کنید که طرف مقابل شما بیش از حد سماجت نشان می دهد . در این روش ، قسمت اول یعنی روش رد قاطعانه ( بازخورد مثبت ) را حذف کنید و دو قسمت دیگر را عیناً تکرار نمایید . در صورت تکرار درخواست ، فقط قسمت آخر را تکرار کنید ، مثلا « گفتم که متاسفم ، نمی توانم » . مثل این که سوزن صفحه ی گرامافون گیر کرده باشد .

۳ ) روش خلع سلاح : گاهی طرف مقابل وقتی با جواب رد مواجه می شود ، ممکن است با توسل به شیوه هایی ، شما را در موضع انفعالی قرار داده و وادار به اعمالی نماید که مورد دلخواه شما نیست . مثلا با برچسب زدن و استفاده از واژه های قضاوت کننده شما را متأثر سازد : « بابا تو دیگه کی هستی خیلی خودخواهی » ، « واقعا که بچه ای » ، « خیلی غیر منطقی هستی » و … . در روش خلع سلاح ، سلاحی که با آن به شما حمله شده از دست طرف می گیرید . على : حسن آقا ! میشه جزوه ی ریاضیات را امشب به من بدهی ؟

حسن : ای کاش می توانستم کاری برای تو بکنم . اما من جزوه می نویسم ، برای این که هر گاه لازم داشتم آن را در اختیار داشته باشم . بنابراین متأسفم (روش رد قاطعانه ) .

علی : خیلی خودخواهی !

حسن : « اگر این عمل خودخواهی باشد ، آره من خودخواهم » یا « اتفاقاً خودم هم می دانم گاهی وقت ها خودخواه میشوم ( روش خلع سلاح ) .

روش خلع سلاح یکی از مؤثرترین شیوه ها برای حل و فصل و کنترل یک رابطه ی سوء استفاده گرانه است . رابطه ی سوء استفاده گرانه رابطه ای است که در آن با استفاده از واژه های قضاوت کننده و برچسب زدن به طرف مقابل حالت عاطفی ناخوشایندی ایجاد می کند .

۴ ) خود را به خنگی زدن : این روش ، به ویژه در برخورد با انتقاد دیگران ، کاربرد دارد . در این تکنیک به جای انتقاد متقابل ، طوری رفتار کنید که انگار انتقاد را پذیرفته اید و یا درستی انتقاد را باور کرده اید . یعنی در ظاهر انتقاد دیگران را می پذیریم ، اما عملا تغییری در رفتارمان ایجاد نمی کنیم .

مثال ۱ :

پدر : اگر این طور ادامه بدهی ، در امتحانات مردود می شوی .

پسر : آره ، شاید حق با شما باشد . اگر این طور ادامه بدهم ممکن است رد شوم .

مثال ۲ :

الف : تو همیشه ناراحت و گرفته ای .

ب : آره ، شاید این طور باشه .

الف : نمی تونی کمی شادتر باشی ؟

ب : به نظرم بتونم .

الف : اگر شادتر باشی ، کار کردن با تو راحت تر میشه .

ب : بله ، حق با توست .

روش صفحه ی خط افتاده ، خلع سلاح و خود را به خنگی زدن در موقعیت هایی که در معرض فریب ، عیب جویی یا گستاخی دیگران قرار می گیرید ، مفید هستند . این مهارت ها ما را در برابر حمله ی غیرمنصفانه ی دیگران محافظت می کنند .

منبع : کتاب مهارت جرأت مندی (ویژه ی دانش آموزان) ـ شهرام محمدخانی

برچسب‌ها: مهارت جرأت مندی