جایگاه توسل-وسیله و نظام آفرینش

برپایى نظام آفرینش با تمام زیبایى هایش، با وجود واسطه ها و «وسیله»ها شکل مى گیرد و چرخه حیات موجودات و زندگى جامعه بشرى با وجود سلسله مراتب، به حرکت مى آید. اگر قرار بود انسان ها بدون نیاز به آب و باران، سیراب شوند و بدون نیاز به دانه و گیاه، شکم آنها سیر شود، آفرینش هیچ کدام از موجودات، معنا پیدا نمى کرد و آفرینش موجودات از سوى خداوند، لغو و بیهوده بود؛ در حالى که در قرآن مجید مى خوانیم:«وَ هُوَ الَّذِى أَرْسَلَ الرِّیَاحَ بُشْرًا بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ وَ أَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا. لِّنُحْیِیَ بِهِ بَلْدَةً مَّیْتًا وَنُسْقِیَهُ مِمَّا خَلَقْنَا أَنْعَامًا وَأَنَاسِیَّ کَثِیرًا»؛ فرقان (25)، آیات 48 و 49.؛ «و اوست آن کس که بادها را نویدى پیشاپیش رحمت خویش ((باران )) فرستاد و از آسمان، آبى پاک فرود آوردیم؛ تا به وسیله آن سرزمینى پژمرده را زنده گردانیم و آن را به آنچه خلق کرده ایم، از دام ها و انسان هاى بسیار، بنوشانیم».در نظام تشریع نیز اگر انسان ها بدون نیاز به پیامبران و صاحبان فکر و اندیشه، داراى همه علوم و دانش ها بودند، فرستادن کتاب آسمانى و ارسال پیامبران الهى، شکل نمى گرفت؛ در حالى که خداوند متعال مى فرماید:
«وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِکَ رُسُلًا إِلَى قَوْمِهِمْ فَجَاءُوهُم بِالْبَیِّنَاتِ»؛ روم (30)، آیه 47.؛ «و در حقیقت، پیش از تو فرستادگانى به سوى قومشان گسیل داشتیم؛ پس دلایل آشکار برایشان آوردند».