جمع عقول در اقرار به حق در عصر ظهور

امام باقر(ع) فرمود: هرگاه قائم ما قیام کند، خداوند دستش را بر سر بنگان قرار دهد. پس عقل هایشان جمع و بردباریشان کامل شود. آن حضرت عقل هایشان را بر اقرار به حق جمع می کند که دیگر هیچ اختلافی نخواهند داشت.

خبرگزاری شبستان: “مکیال المکارم فى فوائد الدعاء للقائم” یکى از کتاب هاى ارزشمند شیعه، نوشته آیت اللّه سیدمحمدتقى موسوى اصفهانى(1348 ـ 1301ق) است که به قصد اداء حق حضرت بقیة اللّه(عج) که حقش بر گردن ما افزون تر از همه مردم است، احسانش بیشتر و بهتر از همه شامل حال خلق مى شود و نعمت ها و منت ها بر ما دارد، به رشته تحریر درآمده است.

اصل کتاب به زبان عربى است و مؤلف در مقدمه مى نویسد: “چون ما نمی توانیم حقوق آن حضرت(عج) را ادا نماییم و شکر وجود و فیوضاتش را آن طور که شایسته است، بجا آوریم بر ما واجب است آن مقدار از اداى حقوق آن حضرت را که از دستمان ساخته است، انجام دهیم. . . بهترین امور در زمان غیبت آن حضرت(عج)، انتظار فرج آن بزرگوار و دعا براى تعجیل فرج او و اهتمام به آنچه مایه خشنودى آن جناب و مقرب شدن در آستان اوست، می باشد.”

جمع عقول

در کافی به سند خود از حضرت ابو جعفر باقر(ع) منقول است که فرمود: “اذا قام قائمنا وضع الله یده علی روس العباد فجمع بها عقولهم و کملت به احلامهم” هر گاه قائم ما قیام کند خداوند دستش را بر سر بنگان قرار دهد پس عقل هایشان جمع و بردباریشان کامل گردد.

علامه مجلسی در مرآه العقول گفته است: ضمیر “دستش” یا به خدا بر می گردد و یا به قائم و بنا بر هر دو فرض کنایه از رحمت و شفقت یا قدرت و پیروزی است و بنابر فرض اخیر احتمال حقیقت می رود نه کنایه و اینکه فرمود: پس عقل هایشان جمع و … به دو وجه محتمل است:

اول اینکه آن حضرت عقل هایشان را بر اقرار به حق جمع می کند که دیگر هیچ اختلافی نخواهند داشت.

دوم اینکه عقل هر کدام از آنها جمع می شود یعنی قوای نفسانی و نیروهای حیوانی تسلیم عقل گردند و با آن همراهی کنند که دیگر به خاطر پراکندگی قوای نفسانی عقل پراکنده نمی شود بعضی این طور گفته اند ولی وجه اول صحیح تر به نظر می رسد و ضمیر (بها) به (ید) بر می گردد و ضمیر (به) به (وضع) مربوط است یا به قائم بر می گردد و احلام جمع حلم به معنی عقل است.

می گویم: پر واضح است که ضمیر در (یده) به قائم بر می گردد و دلیل بر این معنی فرمایش امام صادق(ع) است که در حدیث دیگری در کافی آمده است که فرمود: این امر به کسی می رسد که دهان برایش می چرخانند پس هر گاه مشیت و خواست الهی در او تحقق یابد خروج می کند و مردم گویند: این چیست که واقع شد؟ پس خداوند دستی از او بر سر رعیتش قرار می دهد