حدیث رایت؛ سخنی از حضرت محمد(ص) در شجاعت و شهامت امام علی(ع) در جنگ خیبر است. این حدیث از دلائل متقن تقدم و افضلیت علی(ع) بر سایر صحابه است.متن حدیثرسول خدا(ص) فرمود:لَأُعطِیَنَّ الرایَةَ غَداً رَجُلاً یُحِبُّهُ اللهُ و رَسولُهُ یَفتَحُ اللهُ عَلی یَدَیهِ لَیسَ بِفَرّارٍ ؛ فردا این پرچم را به مردی خواهم داد که خدا و رسول او را دوست دارند، خدا خیبر را به دست او می‌گشاید، او هرگز نمی‌گریزد. سپس حضرت(ص) امام علی(ع) را خواست و فرمود: خذ هذه الرایة فامض بها حتی یفتح الله علیک؛ این پرچم را بگیر و آن را با خود ببر تا خدا خیبر را بر تو بگشاید. [۱]متن حدیث رایت با الفاظ گوناگونی در کتب مختلف اهل سنت از جمله سیرة النبویه،[۲] مستدرک،[۳] مجمع الزوائد، [۴] مسند احمد بن حنبل،[۵] کنزالعمال،[۶] و حلیة الاولیاء،[۷] آمده است.
چیستی رایت
در عصر پیامبر(ص) و پس از آن، معمولاً در هر جنگ یک لوا یا پرچم کل و ده ها رایت یا پرچم های کوچک برای قبیله ها و یگان ها و فرماندهان جزء اختصاص می یافت. که آن را معمولاً شجاع ترین و قوی ترین جنگجو از میان آن یگان و قبیله حمل می کرد.[۸] نخستین بار این نوع پرچم (رایت) در جنگ خیبر بود که به دست پرچمداران داده شد. [۹]ماجرای سخن رسول خدا(ص)
پیامبر(ص) رایت و پرچم جنگ خیبر را ابتدا به ابوبکر و در روز بعدش به عمر بن خطاب داد ولی آنها توفیقی به دست نیاورده و بازگشتند. آن‌گاه رسول خدا(ص) فرمود: لاعطین الرایة غدا رجلا یحب الله و رسوله (و یحبه الله و رسوله) یفتح الله علی یدیه لیس بفرار؛ همانا فردا این رایت را به مردی خواهم داد که خدا و رسول، را دوست دارد (و خدا و رسول هم، او را دوست دارند)، خدا خیبر را به دست او می گشاید. او هرگز نمی‌گریزد. پس علی(ع) را خواست و او را که به درد چشم مبتلی بود، شفا داد و فرمود: خذ هذه الرایة فامض بها حتی یفتح الله علیک؛ این رایت را بگیر و آن را با خود ببر تا خدا خیبر را بر تو بگشاید. علی(ع) با آن پرچم به خیبر حمله کرد و آن را فتح کرد. [۱۰]ابو رافع خادم رسول خدا(ص) درباره فتح خیبر این چنین می گوید: با علی بن ابی طالب(ع) در حالی که رایت رسول خدا(ص) را در دست داشت به سوی یکی از قعله‌ های خیبر رفتیم. همین که علی(ع) نزدیک قلعه رسید اهل آن بیرون آمدند و به جنگ پرداختند. در گیراگیر نبرد یکی از جهودان ضربتی بر او وارد آورد که سپر از دستش بیفتاد. علی(ع) درب قلعه را از جای کند و چون سپری در پشت آن به جنگ پرداخت و آن قدر کوشید تا خدای قلعه را بر او فتح کرد. [۱۱]فضیلت امام علی(ع) در خیبر
در جنگ خیبر، برخی از صحابه همچون ابوبکر و عمر از فتح دژ یهودیان عاجز بودند تا این که رسول خدا(ص)، علی(ع) را مأمور فتح آن نمود. به طوری که علی(ع) با کشتن سردار قهرمان یهود مرحب خیبری و برادرش یاسر و چند پهلوان دیگر یهود و هجوم به داخل قلعه و نابود کردن همه مقاومتها، خیبریان را به تسلیم بدون قید و شرط مجبور کرد. [۱۲]سند حدیث
حدیث رایت در اکثر کتابهای حدیثی و تاریخی شیعی و سنی آمده و به حد تواتر رسیده است. این حدیث از دلائل استوار تقدم و افضلیت علی(ع) بر سایر صحابه است. [۱۳]برخی از صحابه که حدیث رایت را ذکر کرده اند عبارتند از: عمر بن خطاب،[۱۴] عایشه، [۱۵] عبدالله بن عباس، انس بن مالک [۱۶] جابر بن عبدالله انصاری. [۱۷]جستارهای وابسته
پانویس
ابن هشام، ج ۲، ص۳۳۴
ابن هشام، ج ۲، ص۳۳۴
حاکم نیشابوری، ج ۴، ص۳۵۶
هیثمی، ج ۹، ص۱۰۸
احمد بن حنبل، ج ۱، ص۲۳
متقی هندی، ج ۵، ص۲۸۴
حافظ ابو نعیم،ج ۴، ص۳۵۶
طبری، تاریخ، ج ۳، ص۳۸۷
ابن سعد، ج ۲، ص۷۷
ابن هشام، ج ۲، ص۳۳۴؛ حاکم نیشابوری، ج ۳، ص۳۷
ذهبی، ج ۲، ص۲۱۸ ؛ ابن حجر، ج ۹ ، ص۱۸
ابن هشام، ج ۲، ص۳۱۶
امین عاملی، ج ۱، ص۳۳۷ به بعد
زرکلی، ج ۵، ص۲۰۳
ابن سعد، ج ۸، ص۳۹
ابن حجر، ج ۱، ص۳۷۶
طبری، ذیل المذیل طبری، ص۲۷