بسم الله الرّحمن الرّحیم

*** حرز؛ یعنی پناهگاه، قلعه و چیزی که محافظ انسان باشد و منظور از حرز در این جا، دعاهایی است که برای پیشگیری و حفظ از شرور نوشته و یا خوانده می شود. (پاورقی ص199)

*** تعویذ؛ یعنی پناه بردن، و در این جا به معنی دعای بازو بند و دعاهایی که برای رفع چشم زخم و برطرف شدن بیماری ها، بطلان سحر و غیره خوانده یا نوشته می شود و آن را همراه خود می دارند. (پاورقی ص200)

تعویض بطلان سحر:

از حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام مروی است که: بر پوست آهو بنویسند و با خود نگه دارند: «بِسمِ اللهِ وَ بِاللهِ بِسمِ اللهِ وَ مَاشَاءاللهُ بِسمِ اللهِ لاَ حَولَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللهِ قَالَ مُوسَی مَا جِئتُم بِهِ السِّحرُ إِنَّ اللهَ سَیُبطِلُهُ إِنَّ اللهَ لاَ یُصلِحُ عَمَلَ المُفسِدِینَ فَوَقَعَ الحَقُّ وَ بَطَلَ مَا کَانُوا یَعمَلُونَ فَغُلِبُوا هُنَالِکَ وَ انقَلَبُوا صَاغِرِینَ».

برای دفع شیاطین و جادوگران:

از حضرت رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم وارد شده که آیه سُخرِه را بخوانند که در سوره اعراف (آیات 55،54 و56) قرار دارد.

«إِنَّ رَبَّکُمُ اللّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهَارَ یَطْلُبُهُ حَثِیثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالأَمْرُ تَبَارَکَ اللّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ ﴿54﴾ادْعُواْ رَبَّکُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ ﴿55﴾وَلاَ تُفْسِدُواْ فِی الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِیبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِینَ ﴿56﴾»

برای (دفع) شرّ جنّیان:

نگهداری مرغ و خروس و کبوتر و بزغاله در خانه نافع است.

در سفر بیابان و مواضع هولناک آن، از حضرت صادق علیه السّلام مروی است که: دست بر بالای سر گذارد و به صدای بلند بخواند: «أَفَغَیْرَ دِینِ اللّهِ یَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ طَوْعًا وَکَرْهًا وَإِلَیْهِ یُرْجَعُونَ ﴿83﴾» (سوره آل عمران، آیه 83).

و نیز در بیابان و در مکان های وحشت زا و هولناک، وارد شده که بلند اذان گویند.

حرز برای چشم زخم:

وارد شده است که آیه «وَ إِن یَکَادُ الَّذِینَ» را بخوانند و نیز از حضرت صادق علیه السّلام مروی است که چون بترسد که چشم او در کسی یا چشم کسی در او تأثیر کند، سه مرتبه بگوید: {مَا شَآءَ اللهُ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللهِ العَلِیِّ العَظِیمِ}. وَإِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ ﴿51﴾وَمَا هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِّلْعَالَمِینَ ﴿52﴾ (سوره قلم، آیات 51 و 52)

و نیز برای چشم زخم وارد شده:

که دست ها را بر رو بلند کند و سوره حمد و توحید و دو قُل اَعُوذ (فلق و ناس) را بخواند و دست را بر پیش سر بکشد.

ایضاً تعویذ چشم زخم:

اَللَّهُمَّ رَبَّ مَطَرٍ حَابِسٍ وَ حَجَرٍ یَابِسٍ وَ لَیلٍ دَامِسٍ وَ رَطبٍ وَ یَابِسٍ رُدَّ عَینَ العَایِنِ (العَینِ کَذَا) عَلَیهِ فِی کَبِدِهِ وَ نَحرِهِ وَ مَالِهِ فَارجِعِ البَصَرَ هَل تَرَی مِن فُطُورٍ ثُمَّ ارجِعِ البَصَرَ کَرَّتَینِ یَنقَلِب إِلَیکَ البَصَرُ خَاسِئاً وَ هُوَ حَسِیرٌ.

(از فَارجِعِ البَصَرَ تا آخِر؛ قسمتی از آیه 3 و آیه 4 سوره مُلک است).



تعویذ دیگر:

آن که بگوید: اَللَّهُمَّ ذَا السُّلطَانِ العَظِیمِ وَ المَنِّ القَدِیمِ وَ الوَجهِ الکَرِیمِ ذَا الکَلَمَاتِ التَّامَّاتِ وَ الدَّعَوَاتِ المُستَجَابَات عَافِ فُلاَنَ مِن اَنفُسِ الجِنِّ وَ اَعیُنِ الإِنسِ؛ و این تعویذی است که رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم برای حسنین علیهما السّلام خواند و اصحاب خویش را فرمود که؛ زن ها و اولاد خود را به این کلمات تعویذ کنید.



تعویذ چشم زخم:

برای حیوانات و غیره مروی از امیرالمؤمنین علیه السّلام: بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحِیم بِسمِ اللهِ العَظِیمِ عَبَسَ عَابِسٌ وَ شَهَابَ قَابِسٍ وَ حَجَرٍ یَابِسٍ رَدَدتُ عَینَ العَایِنِ عَلَیهِ مِن رَأسِهِ إِلَی قَدَمَیهِ اَخذَ عَینَاهُ قَابِضٌ بِکِلاَهُ وَ عَلَی جَارِهِ وَ اَقَارِبِهِ جِلدُهُ دَقِیقٌ وَ دَمُهُ رَقِیقٌ وَ بَابُ المَکرُوهِ تَلِیقُ فَارجِعِ البَصَرَ هَل تَرَی مِن فُطُورٍ ثُمَّ ارجِعِ البَصَرَ کَرَّتَینِ یَنقَلِب إِلَیکَ البَصَرُ خَاسِئاً وَ هُوَ حَسِیرٌ. (از فَارجِعِ البَصَرَ تا آخِر؛ قسمتی از آیه 3 و آیه 4 سوره مُلک است).

برای دفع وسوسه شیطان:

از حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام مروی است که استعاذه کند به خدا (به خدا پناه ببرد) و سپس بگوید: {آمَنتُ بِاللهِ وَ بِرَسُولِهِ (رُسُلِهِ خ ل) مُخلِصاً لَهُ الدِّینُ}.

شیخ شهید رحمه الله از حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم نقل کرده که فرمودند: «شیطان بر دو قسم است: شیطان جنّی که با گفتن «لاَ حَولَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللهِ العَلِیِّ العَظِیم» دور می شود و شیطان انسی که با فرستادن صلوات بر پیامبر و آل آن جناب علیهم السّلام دور می گردد.»

و در مهج الدّعوات از حضرت صادق علیه السّلام مروی است که حضرت آدم علیه السّلام از حدیث نفس به خدا شکایت کرد، جبرئیل بر او نازل شد و او را به گفتن «لاَ حَولَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِالله» امر کرد.

و نیز برای دفع وسوسه شیطان، هنگامی که شکّی در سینه ات پیدا شده، بگو «هُوَ الأوَّلُ وَ الآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ البَاطِنُ وَ هُوَ بِکُلِّ شَیءٍ عَلِیم»(سوره حدید،آیه 3).

و نیز از حضرت صادق علیه السّلام مروی است که: دست بر سینه (خود) بکش و بگو: {بِسمِ اللهِ وَ بِاللهِ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ وَ لاَ حَولَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللهِ العَلِیِّ العَظِیمِ اَللَّهُمَّ امسَح عَنِّی مَا اَحذَرُ (اَجِدُ)، سپس دست بر شکم خود می کشی و این دعا را سه مرتبه می گویی که إن شاء الله برطرف خواهد شد.}(در مفاتیح الجنان به این شَکل آمده است: پس دست بر شکم خود می کشی و سه مرتبه می گویی که إن شاءالله برطرف خواهد شد.)

و نیز برای دفع وسوسه، شستن سر به سدر و مسواک کردن و انار خوردن و آب نیسان آشامیدن و روزه سه روز از هر ماه، پنج شنبه اوّل و آخِر و چهارشنبه وسط نافع است و نیز بگوید: «{اَعُوذُ بِاللهِ القَوِیِّ مِنَ الشَّیطَانِ الغَوِیِّ وَ اَعُوذُ بِمُحَمَّدٍ الرَّضِیِّ صلّی الله علیه و آله و سلّم مِن شَرِّ مَا قُدِّرَ وَ قُضِیَ وَ اَعُوذُ بِاِلهِ النَّاسِ مِن شَرِّ الجِنَّهِ وَ النَّاسِ اَجمَعِین.}



برای دفع طبره: وارد شده است که حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم فال خوب را دوست می داشت و از طبره؛ یعنی فال بد کراهت داشت و می فرمود: هر کس چیزی را دید که (به گمان او) فال نیک نیست، بگوید: {اَللَّهُمَّ لاَ یُؤتِی الخَیرَ إِلاَّ اَنتَ وَ لاَ یَدفَعُ السَّیِّئَاتِ إِلاَّ اَنتَ وَ لاَ حَولَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِکَ.}



حرز از ظالم:

شیخ جلیل علی بن الحسین مسعودی در مروّج الذّهب، نقل کرده است که در واقعه حرّه، حضرت امام زین العابدین علیه السّلام به جعت دفع شرّ مسلم بن عقبه خبیث، این کلمات را قرائت فرمود و از شرّ او در امام ماند و آن ظالم از آن حضرت ترسید و آن جناب را احترام نمود و آن کلمات این است: {اَللَّهُمَّ رَبَّ السَّمَاوَاتِ السَّبعَ وَ مَا اَظلَلنَ وَ الاَرَضِینَ السَّبعِ وَ مَا اَقلَلنَ رَبَّ العَرشِ العَظِیم رَبَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ اَعُوذُ بِکَ مِن شَرِّهِ وَ اَدرَءُ بِکَ فِی نَحرِهِ اَسئَلُکَ اَن تُؤتِیَنِی خَیرَهُ وَ تَکفِیَنِی شَرَّهُ.}



حرز دیگر: روایت شده که منصور، حضرت صادق علیه السّلام را خواست به جهت آن که به آن حضرت آسیبی برساند، آن جناب این دعا را قرائت نمود، منصور غضبش تسکین یافت: {یَا عُدَّتِی عِندَ شِدَّتِی وَ یَا غَوثِی عِندَ کُربَتِی اُحرُسنِی بِعَینِکَ الَّتِی لاَ تَنَامُ وَ اکنُفنِی بِرُکنِکَ الَّذِی لاَ یُرَامُ.}

و نیز دعای حضرت موسی بن عمران علیه السّلام در وقت ملاقات فرعون: {اَللَّهُمَّ إِنِّی اَدرَءُ بِکَ فِی نَحرِهِ وَ اَستَعِینُ بِکَ عَلَیهِ فَاکفِنِی شَرَّهُ.} روایت شده که حضرت صادق علیه السّلام فرمودند که: «این دعای ما اهل بیت است که در نزد ظالم می خوانیم.»

و نیز به جهت (دفع) شرّ ظالم:

از حضرت موسی بن جعفر علیهما السّلام روایت شده که بین خود و آن ظالم، سوره «قُل هُوَ اللهُ اَحَد» را به چهار طرف خود بخواند.

ایضاً به جهت وارد شدن بر سلطان، وارد شده که بگوید: {خَیرُکَ بَینَ عَینَیکَ وَ شَرُّکَ تَحتَ قَدَمَیکَ وَ اَنَا اَستَعِینُ الله عَلَیکَ.}؛ جامع این اذکار گوید که: خوب است که این دعا را وقتی بخواند که چشمش بر سلطان ظالم افتد.

برای خلاصی از زندان: مکرّر بخواند: {یَا وَلِیِّی فِی نِعمَتِی وَ یَا صَاحِبِی فِی وَحدَتِی وَ یَا عُدَّتِی فِی کُربَتِی.}

تعویذ عقرب و هوّام (گزندگان) زمین:

از حضرت باقر علیه السّلام مروی است که هر که این کلمات را بخواند، من ضامن هستم که او را عقرب و سایر حشرات نگزد تا صبح کند؛ دعا این است: {اَعُوذُ بِکَلمَاتِ التَّامَّاتِ الَّتِی لاَ یُجَاوِزُ هُنَّ بَرٌّ وَ لاَ فَاجِرٌ مِن شَرِّ مَا ذَرَءَ وَ مِن شَرِّ مَا بَرَءَ وَ مِن شَرِّ کُلِّ دَآبَّهٍ هُوَ اخِذٌ بِنَاصِیَتِهَا إِنَّ رَبِّی عَلَی صِرَاطٍ مُستَقِیمٍ.}

* ظاهراً در تعویذ، ذَرَه و یَرَهُ است، نسبت به خواندن این تعویذ احتیاط شود، چون در صحّت املای این دو کلمه از روی نوشته موجود در نرم افزار، به دلیل عدم وضوح متن دو کلمه، تردید وجود دارد.

و نیز از برای دفع گزیدن عقرب: از حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام مروی است که بخواند: «سَلَامٌ عَلَى نُوحٍ فِی الْعَالَمِینَ ﴿79﴾إِنَّا کَذَلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ ﴿80﴾إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِینَ ﴿81﴾»(سوره صافّات،آیات 79 -81)

و نیز از برای دفع گزیدن عقرب: هر شب نگاه کند به ستاره سُهی(سُها) و آن ستاره کوچکی است در کنار ستاره وسطیِ سه ستاره بنات نعش (دُبّ اکبر)، که در لسان ائمّه علیهم السّلام تعبیر به «اَسلَمَ» شده است. پس خوب به آن نگاه کندو سه مرتبه بگوید: «اَللَّهُمَّ رَبّ اَسلَمَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم وَ سَلِّمنَا مِن شَرِّ کُلِّ ذِی شَرٍّ.

(اللئالی المنثوره فی الأحراز و الأذکار المأثوره: دستورالعمل و مرواریدهای درخشان/ حرزها و تعویذها / ص201- 205/ مؤلّف: حاج شیخ عبّاس قمی رحمه الله/ گردآورنده و ویراستار: محمّد حسین ربّانی/ انتشارات عهد/ طبع اوّل، بهار 1381/ مرکز پخش: قم،خیابان معلّم، معلّم 29، پلاک 448)

(برگرفته از نرم افزار محدّث قمی رحمه الله، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) قم)