ازدواج و تشکیل خانواده داراى مصلحت و کارکردهاى فراوانى است که روابط جنسى و ارضاى شهوت یکى از کارکردهاى ازدواج است . ارضاى غریزه جنسى در حقیقت یک سوق دهنده و محرّک براى رسیدن به اهداف اصلى ازدواج که همان تولید نسل ، تشکیل خانواده ، تربیت نسل ، تکامل فردى و اجتماعى و . . . مى باشد . از طرفى ممنوعیت تعدد شوهر به لحاظ حکمت ها و دلایل متعددى است که به برخى از آن ها اشاره مى نماییم . {J . 1 اقتضاى طبیعى J}
یکى از مهمترین حکمت هایى که مى توان براى ممنوعیت تعدّد شوهر نام برد اقتضاى طبیعى و طبع زن و غیرت و طبیعت مرد است که از چنین امرى روى گردان است . پیشرفت علم و صنعت نه تنها منکر این حقیقت نیست بلکه پژوهش تجربى در حوزه علم روانشناسى آن را ثابت کرده است . 1
غیرت مرد نسبت به همسر و مادر بر اساس خلقت و طبیعت او و مطابق با مصلحت انسان است . این مسأله امرى اعتبارى نیست تا بتوان با رشد علم و دانش با آن مخالفت و بر خلاف مقتضاى ان رفتار نمود . این در حالى است که از نظر روانى تفاوتى اساسى بین ساختار روانى و گرایش ها و عواطف زن و مرد وجود دارد .
روان شناسان معتقدند که زنان به طور طبیعى « تک شوهرگرا » 2 . مى باشند و به طور فطرى از تنوع همسر گریزانند ، و خواستار پناه یافتن زیر چتر حمایت عاطفى یک مرد مى باشند و تنوع گرایى در زنان نوعى بیمارى است ولى مردان به طور معمول تنوع گرا مى باشند . 3
چنان که مى دانید احکام اسلام همه متناسب با نیازهاى واقعى و ویژگى ها و خصلت هاى ذاتى انسان ها وضع گردیده است . حساسیت زنان نسبت به چندهمسرى شوهرشان بیشتر ناشى از حس تمامیت خواهى و حسادت و . . . است یعنى این حساسیت ، ذاتى زنان نیست مردى که همسر دوم برمى گزیند در واقع همسر اولش حساسیت نشان داده و مخالفت مى کند اما همسر دوم که او هم زن است چنین حساسیتى را ندارد یعنى زنان براى جلوگیرى از ورود زنى دیگر به زندگیشان حساسند اما نسبت به ورود خود در زندگى دیگران حساس نیستند . پس باید ریشه این مخالفت را جستجو کرد و آن را که معمولاً بخل و خودبینى و تمامیت خواهى است درمان نمود .
{J . 2 حکمت بهداشتى J}
بى شک ارتباط جنسى مى تواند زمینه مناسب براى شکل گیرى بیمارى ها و عفونت هاى مختلف و انتقال آن را فراهم آورد این احتمال در ارتباطات متعدّد جنسى بیشتر و خطرناک تر است . در این میان زن به لحاظ ساختار جسمى و فیزیکى ( داشتن رحم که محل تجمیع ترشحات زن و مرد است ) و هم به خاطر فعل و انفعالات طبیعى رحمى ( حیض و نفاس و . . . ) قابلیت بیشترى براى دریافت ، و انتقال بیمارى ها و عفونت ها را دارد . 4
{J . 3 مصلحت حفظ نسل J}
تک همسرى در مورد زن نوعى جلوگیرى از مخلوط شدن نطفه ها در رحم زن و جلوگیرى از آسیب هاى حقوقى ، روانى ، عاطفى و تربیتى در مورد نسل است . با تک همسرى اگر فرزندى متولد شد ، به طور یقین مشخص مى شود که مربوط به چه کسى است و در نتیجه وضعیت محارم و تکالیف پدر و بستگان از جهت ارث ، نفقه ، ازدواج و . . . معلوم مى شود .
این مطلب که با پیشرفت علوم ژنتیک و پزشکى و . . . امکان تشخیص فرزند در رحم یا نسب فرزند وجود دارد نیز نمى تواند مجوز چند همسرى زنان باشد چرا که اولاً مسأله تشخیص نسب یکى از حکمت هاى ممنوعیت چند همسرى زنان است نه علت تامّه آن .
ثانیاً ، تشخیص پزشکى و علمى امورى خطاپذیر بوده که همواره امکان خطا در مورد آن مى رود .
ثالثاً ، علوم تجربى با تمام پیشرفت خود امکان اثبات بى ضرر بودن رابطه متعدّد جنسى زن را براى جنین شوهر اول یا دوم ندارد .
{J . 4 مصلحت اعضاى خانواده J}
خانواده اجتماعى کوچک است که زیربناى اصلى تعالى فرد و اجتماع بشر را تشکیل مى دهد از این رو اهمیت بسزایى در اندیشه اسلامى دارد و از سازوکار ظریف و پیچیده اى تبعیت مى کند که تمام جوانب مصالح فردى و خانوادگى و اجتماعى اعمّ از مصالح دنیوى و اُخروى در آن لحاظ شده است .
تربیت و پرورش فرزندان و زمینه سعادت و شقاوت دنیوى و اُخروى آنها در خانواده شکل مى گیرد .
از طرف دیگر تقسیم کار ویژه اى براى اعضاى خانواده در نظر گرفته شده است که در ضمن آن وظایف و اختیاراتى براى پدر و مادر پیش بینى شده است . تعدّد شوهر ضمن آنکه نقض کننده حقوق و اختیارات اوست در تربیت و تعالى روحى و روانى و تربیتى فرزندان تأثیر منفى بسزایى خواهد داشت . 5
( 1 ) زمینه روانشناسى هیلگارد ، ج . 1 فصل 10 ص . 692 ( 2 ) Monoandrous ( 3 ) . ک : زمینه روانشناسى هیلگارد ، ج 1 ، فصل . 10 ( 4 ) براى مطالعه بیشتر . ک : جانت شیبلى هاید ، روان شناسى زنان ، ترجمه : دکتر اکرم خمسه ، ص . 347 ( 5 ) براى آگاهى بیشتر در این زمینه . ک : الف . شهید مطهرى ، نظام حقوق زن در اسلام ب . جوادى آملى ، زن در آیینه جلال و جمال ج . علامه طباطبایى ، تفسیر المیزان ، ج 4 د . سید محمدحسین فضل الله ، اسلام ، زن و جستارى تازه ، ص 264 ، قم ، دفتر تبلیغات اسلامى ه . فریده مصطفوى ، زن از منظر اسلام ، ص 84 ، چ اول ، دفتر تبلیغات اسلامى ، قم ، . 1382