((حسن جنگ نمی خواست، بلکه می‌خواست هر چه می‌تواند از معاویه بگیرد [۱] انگاه به جماعت ملحق شود، حسن دانسته بود که قیس بن سعد با رای وی موافق نیست و او را برداشت و عبد الله بن عباس را سالاری داد، و چون عبد الله (تاریخ طبری/ ترجمه، ج‌۷، ص: ۲۷۱۴)! ابن عباس مقصود حسن را بدانست به معاویه نامه نوشت و امان خواست و برای خویشتن در باره اموالی که برداشته بود تعهد خواست و معاویه تعهد کرد.حسن برون شد و وارد مداین شد و در قصر بیضا جا گرفت، عموی مختار بن ابی عبید به نام سعد پسر مسعود، عامل مداین بود، مختار که جوانی نو سال بود بدو گفت: «می‌خواهی ثروت و حرمت بیابی؟» گفت: «چگونه؟» گفت: «حسن را به بند کن و با تسلیم وی برای خودت از معاویه امان بگیر.» سعد بدو گفت: «لعنت خدا بر تو باد، پسر دختر پیمبر خدا را بگیرم و به بند کنم، چه بد مردی هستی.» گوید: و چون حسن پراکندگی کار خویش را بدید، کس پیش معاویه فرستاد و صلح خواست تاریخ طبری/ ترجمه، ج‌۷، ص: ۲۷۱۵)) با توجه به متن بالا دو سوال مطرح است( من متن را با چشم خودم دیدم در کتاب طبری) ۱.ایا اینکه امام حسن فقط میخواست هرچه میتواند از معاویه بگیرد یعنی چه؟؟ ایا مخالف اخلاق و مخالفت امام حسن با معاویه نبوده؟؟؟ توضیح دهید ۲. ایا واقعا مختار چنین حرفی زده ایا این با چیزی که ما از مختار میدانیم سازگاری دارد توضیح دهثد

1- متاسفانه تاریخ طبری مثل اخبارالطوال دینوری و برخی از کتب دیگر نویسندگان اهل سنت که به وثاقت راوی خیلی اعتقاد ندارند و هر خبر ضعیفی را نقل می‌کنند، بیشتر دنبال داستان‌سرایی و قصه گویی‌اند تا منبع و سند تاریخی و بیان واقعیت، لذا مطالب ضعیف و غیرمستند در آن فراوان است.2- گزارش های طبری در باره تاریخ اهل بیت ع صحیح نیست و با سایر منابع و گزارش های تاریخی هم خوانی ندارد.3- چنانکه به درستی اشاره کردید این گزارش در باره امام حسن(ع) درست نیست.
4- در باره مفاد صلح نامه بخصوص بحث مالی اختلاف بسیار است و در برخی از منابع مسایل مالی وجود ندارد بر فرض وجود پیشنهاد مالی این مبلغ سهم کوفیان و بازماندگان در جنگ کوفیان است که معاویه آن را نپرداخت.
5- برای آگاهی از صلح امام حسن(ع) و ماهیت و مفاد صلح به کتاب صلح الحسن شیخ راضی آل یاسین مراجعه نمایید.
6- در باره مختار منابع تاریخی مبهم است ولی در مجموع قضاوت نسبت به مختار مثبت است مختار در دفاع از امام حسن(ع) کوتاهی نکرد در باره قیام امام حسین(ع) هم مختار در زندان و یا در مکه بود که نتوانست در کربلا حاضر شود.

منابع جهت مطالعه بیشتر :
– صلح الحسن، راضی آل یاسین، ترجمه آیت الله سید علی خامنه ای (مقام معظم رهبری)، نشر دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، 1382.
– ماهیت قیام مختار بن ابی عبید ثقفی سید ابوفاضل رضوی اردکانی ناشر: بوستان کتاب قم
– زندگی نامه مختار و فرجام قاتلان نویسنده: محرم عقیقی بخشایشی انتشارات بخشایش