خداوند چه شئون و اسماء و اوصافی دارد که حمد او همواره مطرح است؟

به گزارش «مبلغ»، حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی، رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء، در ادامه شرح دعای افتتاح گفت: دعا جنبه‌های مختلفی با خود دارد و در مدرسه دعا باید به همه جنبه‌ها توجه شود؛ گاهی جنبه پرورش و تربیت بنده مطرح هست و اینکه بنده با چه ادبیات و شرایطی بتواند خواسته خود را از خداوند مطرح کند. اصلا بتواند حضور پیدا کرده و با پروردگارش مواجهه داشته باشد؛ کرامت حق را چگونه مشاهده و درخواست خود را چگونه اظهار کند.

فرازی که در این جلسه به آن می‌پردازیم چگونگی اوصاف صفات الهی است؛ ما هر بعدی از ابعاد الهی را بررسی کنیم بی شمار است و این جملات و فقراتی که در این فراز آمده است ما را به ساحت الهی و قرب خدا نزدیک می‌کند. این فضا جمال وجود حضرت حق را در پرتو اسماء و صفات الهی آشکار می‌کند. اولا مسئله حمد و ثنا همواره باید با انسان دعاکننده همراه باشد. یکی از مسائلی که زبان داعی باید همواره با آن مرطوب باشد الحمدلله و حمد خداوند است. خداوند چه شئون و اسماء و اوصافی دارد که حمد او همواره مطرح است؟

یکی از بارزترین جلوه‌های حق، مالک ملک و سلطنت خدا بر همه هستی است. او نه تنها سلطان است بلکه مالک بر سلطنت هم هست و هر عنوانی برای خدا شایسته است باید آن را مورد استفاده قرار دهیم. «الحمدلله مالک الملک مجری الفلک مسخر الریاح فالق الاصباح دیان الدین رب العالمین»؛ اولین حمد و ثنا برای خدایی است که سلطنت و ملک در اختیار اوست (الحمدلله مالک الملک). یکی از جلوه‌های روش و بارزی که در فضایی سلطنت حق وجود دارد این است که خدای عالم کشتی‌ها را در گستره اقیانوس‌ها و دریاها به حرکت در می‌آورد.

بشر امروز فکر می‌کند خودش کشتی را می‌راند ولی این طور نیست که انسان‌ها در برابر قدرت خداوند صاحب اراده باشند؛ خداوند در سوره مبارکه واقعه و در چند فراز مختلف فرموده است: أَأَنْتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَالِقُونَ؛ أَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ؛ أَأَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ؛ أَأَنْتُمْ أَنْشَأْتُمْ شَجَرَتَهَا أَمْ نَحْنُ الْمُنْشِئُونَ. آیا شما خالقید یا ما خالق هستیم، ایا شما زارع هستید یا ما؛ کار انسان امناء است یعنی منی را از منطقه‌ای به منطقه دیگر می‌فرستد؛ خدای عالم زارع است، نه انسان. کشتی‌ها را هم انسان‌ها در بستر دریا جاری نمی‌کنند؛ انسان‌ها فاعل طبیعی هستند و نه الهی، کشاورز دانه و حبه را در زمین می‌نشاند ولی خداست که آن را تبدیل به محصولات می‌کند.

انسان فاعل طبیعی است نه الهی

چقدر ضعیف و ناتوان است کسی که فکر می‌کند او مسخر کشتی و دریا هست. باید این فهم توحیدی را داشته باشیم که ما یک فاعل الهی و یک فاعل طبیعی داریم و انسان در زیر سلطه آن فاعل الهی است؛ فکر نکنیم شب را به صبح رساندن و صبح را به شب رساندن کار انسان است؛ خدا فالق الاصباح و یولج الیل فی النهار و یولج النهار فی الیل و دیان الدین است؛ همه کیفرها را او در روز جزا خواهد داد. ما اگر بخواهیم حکم برای چند نفر صادر کنیم که عادلانه باشد در می‌مانیم ولی خدای عالم در روز قیامت دیانی می‌کند و کیفر و پاداش را به موقع و درجا عطا می‌کند.

روح دعا برای این است که ما قرب به ساحت حضرت حق پیدا کنیم و این ادعیه چنین خاصیتی دارند؛ قرب به ساحت حق تعالی فقط در مکتب دعا ممکن است؛ معرفت یک بال است و آنچه باعث شتاب می‌شود همین دعا هست و در دعا این جنبه قابل توجه است که ما خدا را با اوصاف این فراز بشناسیم. الحمدلله علی حلمه بعد علمه، الحمدلله علی عفوه بعد قدرته، الحمدلله علی طول اناته فی غضبه؛ یکی از مسائل مورد توجه در حوزه معرفتی، ویژگی دوگانه حق است؛ خدای عالم در عین اینکه علم دارد حلم دارد؛ در عین اینکه قدرت دارد عفو می‌کند.

مکتب دعا بهترین راه تقرب به خدا

گاهی کسی در انتقام گرفتن و غضب ناتوان است ولی خدا قدرت غضب و انتقام دارد ولی در کنار آن حلیم هم هست و علم هم دارد. خدایی که در اوج قدرت و سلطنت است ولی با بندگانش از در لطف و کرامت بر می‌آید؛ او علم دارد و می‌داند بنده چه اعمالی دارد ولی با حلم با او مواجه می‌شود. دعا فقط برای این نیست که انسان با جنبه‌های الهی آشنا شود بلکه باید به جایی برسد که اگر علم به موضوعی پیدا کرد آبروی دیگران را نبرد و انتقام نگیرد.

خداوند در این دعا که از زبان شریف امام زمان(عج) به ما آموزش داده شده است خودش را توانگر در انتقام و غضب و علیم به همه چیز معرفی کرده است تا نشان دهد ای انسان تو هم اگر قدرت و علمی داشتی از آن در مسیر درست استفاده کن و این تخلق و تادب به آداب الهی در مدرسه دعاست و امیداوریم این خصال والای نفسانی در پرتو دعای رمضانی افتتاح برای نظام و جامعه و آحاد ملت ایران که تابع حضرت بقیة الله هستند از این مکتب مطالب را فراگرفته و عمل کنند.

2323