باتریهای قلمی یکی از متداولترین انواع باتری مصرفی جهان هستند که اغلب برای طیف وسیعی از لوازم الکترونیکی خانگی مثل ریموت کنترلها، ساعتهای دیواری و… مورد استفاده قرار میگیرد.
جهت خرید و تهیه باتری قلمی نیم قلمی میتوانید از فروشگاههای معتبر بهصورت آنلاین اقدام کنید. با توجه به اینکه باتریهای قلمی در اکثر لوازم برقی و تجهیزات مختلف استفاده میشوند بهتر است قبل از خرید به نوع و برند باتری توجه ویژهای داشته باشید.
این باتریها از جنسهای مختلفی تولید میشوند که هر کدام مزایا و معایب مختلفی دارند.
باتری قلمی
باتریهای AA یا قلمی حدود ۵ سانتیمتر طول و ۱٫۳ سانتیمتر قطر دارند. وزن باتری قلمی بسته به نوع آنها متغیر است و از ۱۵ گرم در باتریهای لیتیومی تا ۳۱ گرم در باتریهای نیکل-هیدرید فلزی میرسد.
جدول مشخصات باتریهای قلمی متداول |
||||||
زینک-کربن (ZnC) |
آلکالاین |
لیتیوم |
لیتیوم-یون (Li-ion) |
نیکل کادمیوم (NiCd) |
نیکل-هیدرید فلز (NiMH) |
نوع باتری |
۱.۵ V |
۱.۵ V |
۱.۵ V |
۳.۶-۳.۷ V |
۱.۲ V |
۱.۲ V |
ولتاژ نامی |
۴۰۰–۱۷۰۰ mAh |
۱۸۰۰–۲۶۰۰ mAh |
۲۷۰۰–۳۴۰۰ mAh |
۶۰۰-۸۰۰ mAh |
۶۰۰–۱۰۰۰ mAh |
۶۰۰–۲۸۵۰ mAh |
ظرفیت در شرایط جریان ثابت ۵۰ میلیآمپر |
۲.۵۵ Wh |
۳.۹۰ Wh |
۵.۱۰ Wh |
۲.۸۸-۲.۹۶ Wh |
۱.۲۰ Wh |
۳.۴۲ Wh |
حداکثر انرژی در ولتاژ نامی و جریان ۵۰ میلیآمپر |
ندارد |
بعضی مدلها |
ندارد |
دارد |
دارد |
دارد |
قابلیت شارژ |
باتریهای قلمی در خانه باتری به دو صورت قابل شارژ و غیرقابل شارژ وجود دارند. در وسایلی که نیاز به تعویض باتری در مدتزمان طولانی احساس میشود بهتر است تا از باتری قلمی غیرقابل شارژ یا یکبارمصرف استفاده شود؛ اما برای وسایلی مثل اسباببازیها که میزان مصرف باتری آنها بالا است بهتر است تا از باتریهای قابل شارژ استفاده کنید.
باتری قلمی شارژی
۱. نیکل-کادمیوم (NiCd)
۲. نیکل-هیدرید فلز (NiMH)
۳. نیکل-روی (NiZn)
۴. آلکالاین شارژی (RAM)
۵. لیتیوم-یون (Li-ion)
۶. لیتیوم پلیمر
باتری قلمی یکبارمصرف
۱. روی-کربن (Zinc–Carbon)
۲. آلکالاین (Alkaline)
۳. لیتیومی
باتری نیم قلمی
باتریهای نیم قلمی در واقع همان باتریهای قلمی هستند که با ظرفیت کمتر و در سایزهای کوچکتر ساخته شدهاند. باتری نیم قلمی AAA ولتاژ یکسانی با باتریهای AA دارند و به دلیل سایز کوچکتر، معمولا در دستگاههایی استفاده میشوند که به دلیل محدودیت ابعاد، ضخامت و وزن نمیتوانند از باتریهای AA استفاده کنند. یک باتری AAA معمولا حدود یکسوم باتری AA مشابه خود ظرفیت دارد.
جدول مشخصات باتریهای نیمقلمی متداول |
||||||
زینک-کربن (ZnC) |
آلکالاین |
لیتیوم |
لیتیوم-یون (Li-ion) |
نیکل کادمیوم (NiCd) |
نیکل-هیدرید فلز (NiMH) |
نوع باتری |
۱.۵ V |
۱.۵ V |
۱.۵ V |
۳.۶-۳.۷ V |
۱.۲۵ V |
۱.۲۵ V |
ولتاژ نامی |
۵۴۰ mAh |
۸۲۰–۱۲۰۰ mAh |
۱۲۰۰ mAh |
۳۵۰ mAh |
۳۰۰–۵۰۰ mAh |
۶۰۰–۱۲۵۰ mAh |
ظرفیت در شرایط جریان ثابت ۵۰ میلیآمپر |
۰.۸۱ Wh |
۱.۳-۱.۸ Wh |
۱.۸ Wh |
۱.۳ Wh |
۰.۳۸-۰.۶۳ Wh |
۰.۷۵-۱.۶ Wh |
حداکثر انرژی در ولتاژ نامی و جریان ۵۰ میلیآمپر |
ندارد |
بعضی مدلها |
ندارد |
دارد |
دارد |
دارد |
قابلیت شارژ |
جنس باتریهای نیم قلمی مانند باتریهای قلمی است و لذا این باتریها در دو دسته قابل شارژ و غیر قابل شارژ وجود دارند.
قابلیت شارژ مجدد |
عمر قفسه / نرخ دشارژ خودکار |
نوع باتری |
ندارد |
۱۰ سال |
لیتیوم-فلز (LiM) |
ندارد |
۵ سال |
قلیایی (Alkaline) |
ندارد |
۲ تا ۳ سال |
روی-کربن (ZnC) |
دارد |
۲ تا ۳ درصد در ماه |
لیتیوم-یون (Li-ion) |
دارد |
۲ تا ۳ درصد در ماه |
نیکل-هیدرید فلز (NiMH) جدید |
دارد |
۴ تا ۶ درصد در ماه |
سربی-اسیدی (Lead–Acid) |
دارد |
۱۵ تا ۲۰ درصد در ماه |
نیکل-کادمیوم (NiCd) |
دارد |
۳۰ درصد در ماه |
نیکل هیدرید فلز (NiMH) قدیمی |
مزایای باتری قلمی و نیم قلمی
- قابلیت حمل
- وزن سبک
- قیمت مناسب
- برندهای متنوع
- ولتاژهای مختلف
- امنیت مناسب
- سهولت ساخت
- پایداری مکانیکی
- دارای مقاومت بالا
- قابل استفاده در انواع تجهیزات
- دسترسی آسان در همه جا
کاربرد باتری قلمی و نیم قلمی
کاربردهای این باتریها شامل ابزارهای برقی، تجهیزات پزشکی، لپتاپها، دوچرخههای الکترونیکی، انواع ساعت دیواری، ریموت کنترلها، کیبوردها، موسهای بیسیم و کنترل تلویزیون است. همچنین شما میتوانید از باتری قلمی قابل شارژ نیز استفاده کنید تا هزینههای شما در این زمینه به حد قابل قبولی کاهش یابد.
ساختار باتری قلمی و نیم قلمی
یک باتری قلمی متشکل از آندهای ورق مانند، جداکنندهها و کاتدها است که بهصورت ساندویچ، رول میشوند و درون یک قوطی استوانهای شکل بستهبندی میشوند. شکل گرد باتری فشار داخلی ناشی از واکنشهای جانبی را تقریباً بهطور مساوی روی دور سلول توزیع میکند و اجازه میدهد تا سلول سطح بالاتری از فشار داخلی را بدون تغییر شکل تحمل کند.
هنگام ترکیب باتری در بستهها و ماژولها، سطح مقطع دایرهای سلول به ما امکان استفاده کامل از فضای موجود را نمیدهد. در نتیجه، تراکم بستهبندی سلولهای استوانهای کم است. بااینحال، مدیریت حرارتی یک بسته سلول استوانهای میتواند راحتتر باشد زیرا حفرههای فضایی اجازه میدهند تا خنککننده بهراحتی در داخل سلول در یک باتری گردش کند.
استاندارد باتری |
ابعاد میلیمتر |
ولتاژ نامی ولت |
ظرفیت متداول میلیآمپر ساعت |
AAA نیمقلمی |
۱۰.۵ در ۴۴.۵ |
۱.۵ |
۵۰۰ تا ۱۵۰۰ |
AA قلمی |
۱۴.۵ در ۵۰.۵ |
۱.۵ |
۶۰۰ تا ۳۰۰۰ |
بیش از ۹۰ درصد باتریهای قلمی جهان از نوع غیر شارژی هستند.
چند نوع دیگر از باتری از نظر ساختار و فنی
باتریهای روی-کربن (Zinc–Carbon) قدیمیترین باتریهای خشک هستند که اولین چراغقوههای الکتریکی توسط آنها روشن میشدند. بدنهی باتریهای روی-کربن از جنس فلز روی است و درون آن از خمیر آمونیوم کلرید (NH4Cl) یا زینک کلرید (ZnCl2) بهعنوان الکترولیت استفاده میشود. ازآنجاییکه بسیاری از فلزات متداول در تماس با الکترولیتِ نمکی بهسرعت دچار خوردگی میشوند، الکترود مثبت این باتریها از جنس کربن ساخته میشود.
باتریهای آلکالاین (Alkaline) که انرژی خود را از واکنش بین روی و دیاکسید منگنز (Zn/MnO2) تأمین میکنند. البته نوعی از باتریهای آلکالاین با قابلیت شارژ مجدد نیز وجود دارد؛ اما به اندازهی دیگر انواع باتریهای شارژی متداول نیست. ظرفیت باتریهای آلکالاین به جریان گرفتهشده از آنها بستگی دارد. برای مثال ظرفیت یک باتری آلکالاین سایز AA در صورت استفاده در دستگاهی کممصرف میتواند تا ۳۰۰۰ میلیآمپر ساعت نیز برسد؛ اما اگر جریان افزایش پیدا کند (برای مثال جریان ۱ آمپری در دوربینهای دیجیتال) این ظرفیت تا ۷۰۰ میلیآمپر ساعت کاهش پیدا خواهد کرد. ولتاژ باتریهای آلکالاین بسته به ظرفیت باقیمانده و بار روی باتری متغیر است.
در مقایسه با باتریهای روی-کربن، باتریهای آلکالاین چگالی انرژی بالاتر (بین ۳ تا ۵ برابر بیشتر) و عمر قفسه طولانیتری دارند.
بهترین باتری شارژی قلمی و نیم قلمی موجود در بازار باتری نیکل هیدرید فلز است که اغلب از آهن برای بخش هیدرید استفاده میشود و نیازی به شارژ اولیه ندارند. حتی اگر به دلیل پایین بودن عمر قفسه باتری یا گذشتن مدت زیادی از تولید آن (و درنتیجه خالی بودن باتری)، نیاز به شارژ اولیه وجود داشته باشد، زمان آن با زمان شارژ در حالت عادی فرقی نمیکند.
ظرفیت باتریهای قلمی NiMH بین ۱۲۰۰ تا ۲۷۰۰ میلیآمپر ساعت متغیر است و چگالی انرژی آنها با باتریهای لیتیوم یون برابری میکند.
اما آنچه باتریهای NiMH را از باتریهای متداول غیر شارژی (مانند باتریهای آلکالاین) متمایز میکند، مقاومت درونی اندک آنها و درنتیجه توانایی تأمین جریان بالا بدون افت ظرفیت برای دستگاههای پرمصرف است.
ظرفیت باتریهای قلمی NiCd به ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیآمپر ساعت میرسد و در صورت شارژ نیمهکاره، «اثر حافظه» ظرفیت آنها را حتی بیش از این نیز کاهش خواهد داد. این باتریها با داشتن نرخ دشارژ خودکار ۱۰ درصد در ماه، عمر قفسه کوتاهی دارند و ولتاژ ۱.۲ ولتی آنها کمترین میزان بین انواع باتری قلمی است.