خطر نابودی دشت‌های گلستان با افزایش فرونشست

پدیده فرونشست چندسالی است که گریبانگیر استان گلستان شده است، هرچند مسئولان این استان چیزی زیادی در این باره نمی‌گویند اما خطر از آنچه تصور می‌شود، جدی‌تر است.

این را رضا شهبازی، مدیرکل دفتر مخاطرات زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی کشور گفته است. به گفته این کارشناس گلستان در بین استان‌های شمالی نخستین موارد پدیده فرونشست در آن دیده و گزارش شده است.

مدیرکل دفتر مخاطرات زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی کشور معتقد است برداشت‌های بی‌رویه منابع آب زیرزمینی در استان گلستان پدیده فرونشست را تشدید کرده و اولین موارد از این پدیده نیز حوالی سال ۹۵ در چندین پهنه کوچک در شرق گرگان مشاهده شد.

وی تاکید دارد که مطالعات سال گذشته نشان‌می‌دهد فرونشست در استان گلستان بسیار گسترده‌تر و فراتر از آن چیزی است که تصور می‌شد و امروز همه دشت‌های این استان دچار این پدیده شده است.

شهبازی با بیان اینکه فرونشست در استان گلستان از ۱۶ سانتی متر در سال متجاوز است، گفته باید کاری کرد تا به نقطه بدون بازگشت نرسیم و بتوانیم دوباره این دشت‌ها را احیا کنیم.

در همین باره سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری گلستان هم گفته براساس نقشه‌های هوایی که از سوی کشور ارائه شده است پدیده فرونشست در نوار شمالی استان گلستان اتفاق افتاده و ما نیز در تلاش هستیم به گونه‌ای این پدیده را رصد کنیم که قابلیت پیشگیری و رعایت موارد فنی در آن لحاظ شود.

سیدالنگی گفته به نظر می‌رسد پدیده تغییر اقلیم و تخلیه بی رویه سفره‌های آب زیرزمینی سبب شده است تا فرونشست زمین در استان گلستان از حدمجاز فراتر برود. لازم است برخی دستگاه‌ها به ویژه محیط زیست، جهادکشاورزی، منابع طبیعی بررسی‌های جدی‌تری بر روی این پدیده داشته باشند.

هرچند سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری گلستان آماری در این باره ارائه نداد اما تاکید دارد که میزان فرونشست در گلستان بیشتر از حد مجاز بوده و لازم است دستگاه‌های متولی اقدامات پیشگیرانه در این باره انجام‌ دهند.

وی البته به این موضوع اشاره کرده که گزارش‌های فرونشست زمین در نوار شمالی استان که اغلب بدون سکنه است گزارش شده، با اینحال لازم است در مواجهه با این مسئله مهم آینده‌نگری داشته باشیم.

در حالی سیدالنگی تلاش می‌کند تا حساسیت پدیده فرونشست زمین را در استان تخفیف دهد اما آمارهایی که مدیرکل بنیادمسکن گلستان از مخاطرات روستاهای استان ارائه کرده نشان می‌دهد برخلاف تصورات سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری گلستان، پدیده فرونشست نه فقط شمال بلکه بخش‌هایی از جنوب استان که از قضا بیشترین سکونتگاه‌ها را در خود جای داده است نیز رخ داده است.

سیدمحمد حسینی در این باره گفته براساس مطالعاتی که در گذشته انجام شده ۳۰۹ روستای استان گلستان در معرض انواع مخاطرات از جمله فرونشست قرار دارند که تاکنون تنها ۱۱۰ روستا تثبیت و ایمن سازی شده است.

وی این را هم گفت که بیش از ۶۰۰ روستای استان نیز نیازمند مطالعات جدید هستند تا متناسب با نوع مخاطراتی که این نقاط جمعیتی را تهدید می‌کند برای ایمن سازی سریع آنها برنامه ریزی کنیم.

مدیرکل بنیادمسکن گلستان به این موضوع اشاره کرد که پدیده غالب در شرق استان فروچاله، گالی و فرونشست است و در مناطق جنوبی استان نیز رانش و لغزش زمین و سنگ افتان را شاهد هستیم.

وی افزود: در حال حاضر به صورت جدی پیگیر اعتبارات برای اجرای پروژه‌های ایمن سازی روستاهای در معرض خطر هستیم. در سفر اخیر رئیس جمهور به استان نیز ۵۵ میلیارد تومان اعتبار برای رفع خطر و ایمن سازی این روستاها مصوب شد که تاکنون ۲۰ میلیارد تومان آن به استان اختصاص پیدا کرده است.

حسینی بیان کرد: شناسایی روستاهای در معرض خطر فرونشست در دستور کار بنیادمسکن قرار دارد و تلاش خواهیم‌کرد با تثبیت و ایمن سازی یا جابه جایی برخی روستاها از منطقه خطر، امنیت و آرامش روستاییان را تأمین کنیم.

اما این همه پیامدهای فرونشست زمین نیست، شاید از همه مهم‌تر از بین رفتن استخرهای ذخیره آب زیر زمین باشد که از میلیون‌ها و شاید پیش از آن وجود داشته و به عنوان دریاچه‌های طبیعی زیرزمین، آب موردنیاز مردم را تامین می‌کرد. با فرونشست زمین این سفره‌ها تحت فشار قرار گرفته و نابود خواهد شد و پس از آن، هرچقدر باران ببارد و سیل هم بیاید، جایی برای ذخیره آب وجود نخواهد داشت‌.از بین رفتن تاسیسات و خانه‌های شهری مانند آنچه در فراغی اتفاق افتاد یا در روستاهای مناطق شرقی و شمالی، نشانمی‌دهد گلستان با پدیده خطرناک و پیچیده‌ای دست به گریبان است که هرچقدر در مواجهه با آن دست روی دست بگذاریم، خسارت‌های آن تشدید خواهدشد.

۲۳۳۲۳۳