خطر پوشیدن ماسک حین ورزش

ویروس کرونا از ۳۰ ژانویه وقتی که اتحادیه‌ی فوتبال چین اعلام کرد شروع فصل فوتبال را به تأخیر می‌اندازد، روی رویدادهای ورزشی اثر گذاشت. دو ماه بعد معلوم شد که بازی‌های المپیک توکیو تا تابستان ۲۰۲۱ به تعویق می‌افتد که اتفاقی بی‌سابقه در طول تاریخ المپیک مدرن است.

مدیران ورزشی اکنون درحال یافتن راه‌هایی هستند که امکان بازگشت به تمرین و رقابت را در سطوح حرفه‌ای و آماتور فراهم کنند. اگرچه در نبود واکسن، چالش‌های متعددی وجود دارد. یکی از آن‌ها مربوط به تنفس است. هنگام ورزش تنفس نسبت‌به حالت استراحت سریع‌تر و سخت‌تر است و این امر موجب افزایش خطر انتقال بیماری می‌شود. درنتیجه‌ی این مسئله، لیگ برتر فوتبال بریتانیا درنظر دارد استفاده از ماسک‌های صورت را مرسوم کند. دیگران نیز ممکن است همین رویه را دنبال کنند.

بااین‌حال ماسک، استنشاق مقدار هوای مورد نیاز برای انجام فعالیت‌های شدید را دشوار می‌سازد. می‌دانیم که پوشیدن ماسک جراحی می‌تواند مقاومت دربرابر جریان هوا را افزایش دهد. ورزش کردن منجر به تنفس سریع‌تر و سخت‌تر می‌شود، بنابراین پوشیدن ماسک حین ورزش فشار بیشتری بر جریان هوا اعمال می‌کند. در ورزش با شدت متوسط، تقلا همراه‌با یک ماسک نسبت‌به حالت طبیعی کمی سخت‌تر می‌شود، اما هنوز می‌توانید به‌راحتی راه بروید. به‌نظر می‌رسد این چالش در جریان ورزش‌های سنگین‌تر (مثلا راگبی یا فوتبال) که هوا با نرخ ۴۰ تا ۱۰۰ لیتر در دقیقه گرفته می‌شود، بیشتر باشد.

وقتی ورزش سنگین انجام می‌دهیم، عضلات ما اسید لاکتیک تولید می‌کنند که موجب احساس سوزش می‌شود. اسید لاکتیک سپس به کربن‌دی‌اکسید تبدیل شده و ازطریق بازدم خارج می‌شود. اما اگر کربن‌دی‌اکسید درون ماسک به دام افتد، چه اتفاقی می‌افتد؟ همان‌طور که از ورزش متوسط به ورزش سنگین پیش می‌روید، ممکن است کربن‌دی‌اکسید را مجددا تنفس کنید و این امر می‌تواند موجب کاهش عملکرد شناختی و افزایش نرخ تنفس شود. همچنین ممکن است در هوای بازیافتی اکسیژن کمتری وجود داشته باشد که می‌تواند مانند حالت ورزش در ارتفاعات بالا باشد. بنابراین مهم است که درک بهتری از محدودیت‌های ورزش سنگین با ماسک صورت داشته باشیم.

باتوجه‌به داستان گزارش‌شده در کانال خبری استرالیا درمورد دو پسر نوجوان در چین که به فاصله‌ی یک هفته از همدیگر درجریان تمرینات ورزشی اجباری درحالی‌که ماسک پوشیده بودند، از دنیا رفتند، نیاز به درک این موضوع اهمیت بیشتری پیدا کرده است. البته کالبدشکافی انجام نشده بود، بنابراین نمی‌توان گفت که آیا پوشیدن ماسک در مرگ این دو نوجوان نقش داشته است یا خیر. اما این اتفاق موجب مطرح شدن این سؤال می‌شود که آیا پوشیدن ماسک صورت حین ورزش در جریان شیوع کووید ۱۹ بی‌خطر است؟ یک تهیه‌کننده‌ی تجهیزات شمشیربازی به دانشگاه هرتفوردشر آمد و این پرسش را مطرح کرد.

تست تردمیل

برای به دست آوردن درک تقریبی از این مسئله، من (دکتر لیندسی باتومس از دانشگاه هرتفوردشر)، روی خودم آزمایش کردم. من به مدت ۳ دقیقه و با سرعت ۱۰ کیلومتربرساعت روی تردمیل دویدم تا شدت و مدت زمان شمشیربازی را شبیه‌سازی کنم. من این کار را با کیت کامل شمشیربازی، با و بدون ماسک پارچه‌ای زیر ماسک شمشیربازی انجام دادم. همچنین از یک آنالایزر گاز قابل حمل استفاده کردم و آن را برای اندازه‌گیری غلظت گازهای موجود در هوای دم و بازدم، تنظیم کردم.

غلظت اکسیژن در اتمسفر در سطح دریا حدود ۲۱ درصد است. هنگام دویدن روی تردمیل فقط با ماسک شمشیربازی، غلظت اکسیژن حدود ۱۹/۵ درصد بود. این حالت معادل ورزش کردن در ارتفاع ۶۰۰ متر بالاتر از سطح دریا است. اما پوشیدن ماسک پارچه‌ای زیر ماسک شمشیربازی سطح اکسیژن را تا حدود ۱۷ درصد کاهش داد که مانند ورزش در ارتفاع ۱۵۰۰ متری است. هرگونه کاهش بیشتر در غلظت اکسیژن (طی ورزش طولانی‌تر یا شدیدتر) تأثیر زیادی بر پاسخ‌های فیزیولوژی به ورزش خواهد داشت و موجب بروز نشانه‌های ارتفاع‌زدگی مانند سرگیجه یا سردرد می‌شود.

سطوح ناچیزی از کربن‌دی‌اکسید در هوای اتمسفری وجود دارد و هنگام ورزش فقط با ماسک شمشیربازی، این مقدار در سطح کمتر از ۱ درصد می‌ماند. سطوح کربن‌دی‌اکسید هنگام ورزش با ماسک صورت ۳ درصد افزایش یافت.

مجری بهداشت و ایمنی بریتانیا (آژانس دولتی مسئول تنظیم و اجرای ایمنی محل کار) توصیه می‌کند که کارمندان نباید برای بیش از ۱۵ دقیقه در معرض ۱/۵ درصد کربن‌دی‌اکسید قرار گیرند. شمشیربازی از سال ۱۸۹۶ بخشی از المپیک بوده است. پوشیدن ماسک هنگام این ورزش بی‌سابقه است. بنابراین قبل از هر توصیه‌ای برای پوشیدن ماسک حین شمشیربازی، مهم است که پژوهش‌های بیشتری روی بیش از یک نفر انجام شود تا سطوح کربن‌دی‌اکسید بالا و اکسیژن پایین مورد بررسی قرار گیرد.

مسائل مشابهی دررابطه‌با پوشیدن ماسک هنگام ورزش‌های شدید دیگر وجود دارد. باتوجه‌به اینکه سالن‌های ورزشی به‌دنبال بازگشایی مجدد هستند و باشگاه‌های ورزشی می‌خواهند فعالیت خود را از سر بگیرند، قبل از توصیه درمورد پوشیدن ماسک صورت باید پژوهش‌هایی برای اطمینان از ایمنی جامعه‌ی ورزشی انجام شود.