پرسشگر گرامی با سلام و سپاس از ارتباطتان با این مرکز1. آنچه در روایات در مورد مقدار خواب ذکر شده است، یک اصل کلی است و آن این که انسان ساعات شبانه روز خود را به گونه ای تقسیم کند که یک سوم آن به عبادت (نه به معنای تنها نماز و قرآن خواندن و …) یک سوم به فعالیت برای ارتزاق و کسب در امد و یک سوم به استراحت طی شود. بنابراین هر کس باید بر اساس نوع نیازهای خود این تقسیم بندی کلی را مدیریت کند. اگر روزی فعالیت بدنی و کاری او کمتر است، به قسمت دیگر اضافه کند؛ مثلا بیشتر مطالعه کند یا بیشتر به عبادت بپردازد و بالعکس.مقدار خواب بر حسب شرایط جغرافیایی، جسمی، نوع فعالیت، تغذیه، سن، جنس، عادات و … متفاوت است.
مقدار خواب لازم برای هر فردی در حدی است که خستگی ناشی از فعالیت های بیداری برطرف گردد و انسان نیرو و نشاط لازم برای فعالیت مجدد را بازیابد. بنابراین میزان خواب در افرادی که فعالیت بیشتری دارند یا اطفال که به رشد بدنی بیشتری احتیاج دارند، افزایش پیدا می کند؛ در حالی که در افراد مسن، از میزان آن کاسته می شود. همچنین در مناطق جغرافیایی که طول شب طولانی تر است، بر میزان خواب افزوده می شود. زیرا ترشح هورمون های مختلف تغییر پیدا می کند و نیاز به خواب نیز متفاوت خواهد بود.
2. اما بزرگانی که در طول شب دو سه ساعت می خوابند و به بیشتر از آن احساس نیاز نمی کنند به دلیل وضعیت خاص روحی و معنوی و حال شخصی آنه است و قابل تسری و تعمیم نمی باشد . دستورات دین مربوط به عموم مردم است و بر حالات شخصی و فردی برخی افراد خاص بنا نشده است . اگر من و شما هم با تمرین و به تدریج با شب و نماز شب و مناجات شبانه مانوس شویم کم کم نیازمان به خواب کمتر خواهد شد و بدون ملالت و خستگی و سنگینی از بیداری لذت خواهیم برد ولی اگر به این مرحله و درجه نرسیم کم خوابی برای ما ملالت آور و در مواردی موجب بیماری و زیان های جسمی و روحی خواهد بود پس تا به این مرحله نرسیده ایم باید حد تعادل را رعایت کنیم و از افراط و زیاده روی خود داری کنیم .
برای مطالعه بیشتر ر. ک : : منابع اصلی اخلاق اسلامی: -راه روشن, ترجمه مهجه البیضاء فیض کاشانی – اخلاق اسلامی, ترجمه جامع السعادات ملا مهدی نراقی – معراج السعاده، ملا احمد نراقی – نقطه های آغاز در اخلاق عملی آیت الله مهدوی کنی – اخلاق در قرآن (3 جلد) مصباح یزدی منابع بیشتر: – خودسازی برای خودشناسی، مصباح یزدی – تهذیب نفس، ابراهیم امینی – مقالات استاد محمد شجاعی – خودسازی، شهید باهنر – خودسازی، محمد یزدی – جهاد با نفس، ج 3، حسین مظاهری (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 5/100102803)