علف چای با نام علمی Hypericum perforatum گیاهی است علفی و دائمی به ارتفاع تا یک متر، با بوی معطر و در زمان گل دهی بسیار زیبا.

زمان گلدهی گیاه برحسب ناحیه رویش از اردیبهشت تا مهرماه می باشد. محل رویش گیاه در کوهستان ها و ارتفاعات نواحی شمالی کشور می باشد. البته در ارتفاعات متوسط و کم بسیاری از نقاط از جمله کرج، راه چالوس، لاهیجان، ارومیه، بروجرد، گنبدکاووس، کلاردشت و اطراف تهران نیز رویش دارد.

قسمت مورد استفاده دارویی گیاه سرشاخه های گلدار آن است.

ترکیبات مهم

مهم ترین اجسام موجود در گیاه شامل 05/0 تا 3/0 درصد نفتودی آنترون ها از جمله هیپریسین، پزدوهیپریسین، ایزوهیپریسین، پروتوهیپریسین، هیپرفورین و ادهیپروفورین می باشند. میزان 2 تا 4 درصدی فلاونوئیدها از جمله هیپروزید، هیپرین، کورستین، ایزوکورستین و روتین؛ میزان 7 تا 15 درصد تانن های کاتشین؛ مقدار کمی اسانس؛ مقدار کمی پروسیانیدین؛ گزانتون ها؛ کاروتنوئیدها و فنل های اسید کربوکسیلیک از جمله کافئیک، کلروژنیک و فرولیک می باشند.

از بین ترکیبات فوق مهم ترین آن ها هیپریسین و پزدوهیپریسین است که از 0095/0 تا 466/0 درصد در برگ ها و تا 24/0 درصد در گل ها وجود دارند. گیاه و داروهای تهیه شده صنعتی از این گیاه برحسب این دو ماده استاندارد می شوند.

موارد استفاده در طب سنتی

به عنوان ضد التهاب و ورم برونش ها و دستگاه تناسلی ادراری.

درمان آسیب مجاری صفرا، التهاب مثانه، سرماخوردگی معمولی، ترش کردن، خونریزی، میگرن، سردرد، سیاتیک، زخم معده، ادرارآور، قاعده آور، ضد مالاریا، ضدشب ادراری.

به طور موضعی جهت بریدگی و سوختگی، درمان زخم ها، عفونت های میکروبی و ویروسی استفاده می شود.

خاصیت ضد افسردگی

هیپریسین قادر است هر دو نوع A و B منوآمینواکسیداز (MAO) را مهار نماید. از این نظر می تواند در استفاده های کلینیکی به عنوان ضدافسردگی، ضداضطراب، بی خوابی، بدخوابی، احساس بی ارزشی، بی اشتهایی، خونسردی و بی احساسی، افسردگی های فصلی(مانند پاییز، زمستان و یا سستی در بهار و تابستان) کاربرد داشته باشد. هم چنین تاثیر این گیاه در فعالیت های مغزی بسیار رضایت بخش بوده و این موضوع با آزمایشات الکتروآنسفالوگراف و به روش دوسوکور ثابت شده است.

بیشتر از 25 تحقق دوسوکور بر روی 1757 نفر که دارای افسردگی خفیف تا متوسط بودند نشان داد که علف چای به صورت عصاره استاندارد در درمان آن ها بسیار رضایت بخش بوده است. در سال 1994 در آلمان معادل 66 میلیون دوز روزانه از آن توسط پزشکان نسخه شده است.

اثرات ضد میکروب و ویروس

 عصاره گیاه علف چای دارای اثرات ضدمیکروب و ویروس قوی بر روی بسیاری از میکروارگانیزم های با اهمیت و بیماریزا است. مطالعاتی که تاکنون انجام شده نشان می دهد که بر ضدویروس آنفلوآنزای تیپ های A و B، ویروس تبخال نوع 1 و 2، ویروس وزی کولیا استوماتیتیس و ویروس ایدز(HIV)  دارای اثرات قوی است. هم چنین بر ضد هر دو نوع میکروب های گرام منفی و مثبت از جمله استافیلوکوک اورئوس، استرپتوکوک موتانس، پروتئوس ولگاریس، اشرشیاکلی و پزدوموناس آئروژنیوزا تاثیرات قوی ای دارد.1

منبع غنی مواد معدنی

علف طلایی حاوی مقادیر بالای ساپونین ها، آنتی اکسیدان ها و فلاونوئید هایی مانند کوئرستین و کائمفرول است؛

ساپونین ها ترکیبات گیاهی هستند که دارای خواص ضد قارچی قوی بوده و به طور خاص در مهار رشد باکتری های مضر و مخمر هایی مانند کاندیدا آلبیکنز (عامل عفونت های قارچی واژن) موثر می باشند.

مطالعه بر روی حیوانات آزمایشگاهی نشان می دهد که ساپونین ها دارای خواص ضد سرطانی و ضد التهابی هستند.

آنتی اکسیدان ها و فلاونوئید های موجود در گیاه علف طلایی دارای خواص ضد التهابی قوی هستند که به کاهش رادیکال های آزاد بدن کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های مزمن از جمله بیماری های قلبی و سرطان را کاهش می دهند.

ضد التهاب گیاهی

در طب سنتی از گیاه علف طلایی برای درمان التهاب، درد و تورم بدن استفاده می شود؛ مطالعاتی که بر روی جوندگان انجام شده نشان می دهد که عصاره علف طلایی تورم بافت های آسیب دیده را تا 60 درصد کاهش می دهد. همچنین این گیاه دارویی التهاب ناشی از آرتریت را 12 تا 45 درصد در جوندگان کاهش می دهد و اثرات آن در دوز های بالاتر، بیشتر می شود.آنتی اکسیدان ها و فلاونوئید های موجود در علف طلایی مانند آسپیرین به کاهش درد کمر و آرتروز زانو کمک می کنند. گفته می شود که علف طلایی به دلیل خواص ضد التهابی طبیعی که دارد برای درمان بیماری های التهابی مانند نقرس، روماتیسم، هموروئید یا بواسیر و اگزما مفید است.

سلامت دستگاه ادراری

برخی مطالعات نشان می دهد که علف طلایی مانند آنتی بیوتیک ها می تواند به درمان عفونت ادارای کمک کند. تحقیقات آزمایشگاهی نشان می دهد که گیاه علف طلایی ممکن است در ترکیب با برخی دارو های گیاهی از جمله میوه ارس و دم اسب اثر بهتری برای سلامت دستگاه ادراری بر جای داشته باشد. علاوه بر این، گفته می شود که عصاره علف طلایی ممکن است باعث افزایش عملکرد مثانه و احساس نیاز مکرر به ادرار کردن شده و اسپاسم های دردناک سیستم ادراری را کاهش دهد.

سنگ کلیه

علف طلایی به دلیل خواص دیورتیک طبیعی که دارد و با افزایش دفع ادرار به پیشگیری و درمان سنگ کلیه کمک می کند.

لاغری و کاهش وزن

تحقیقات اولیه آزمایشگاهی نشان داده که علف طلایی ممکن است با تنظیم ژن هایی که سنتز چربی و اندازه سلول های چربی را کنترل می کنند باعث لاغری و کاهش وزن شود.

سرطان

مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و فلاونوئید های موجود در علف طلایی برای پیشگیری از سرطان مفید هستند. علاوه بر این یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داده که تزریق عصاره علف طلایی، رشد تومور در افراد مبتلا به سرطان پروستات را کاهش می دهد.

سلامت قلب

مطالعات نشان داده موش های صحرایی که به مدت 5 روز در هفته عصاره علف طلایی خوراکی را مصرف کرده اند تا 34 درصد کمتر به بیماری های قلبی و عروقی مبتلا می شوند.

درمان گلودرد

در طب سنتی از علف طلایی به دلیل خواص ضد التهابی و ضد میکروبی قوی که دارد برای درمان گلودرد استفاده می شود.

جوان سازی پوست صورت

مطالعات آزمایشگاهی نشان داده که عصاره علف طلایی ممکن است با بهبود خاصیت کشسانی پوست و با رفع چین و چروک به جوان سازی پوست صورت کمک کند.

درمان زخم های پوستی

در طب سنتی از گیاه علف طلایی به دلیل خواص ضد میکروبی و ضد التهابی که دارد برای درمان سریع تر زخم های پوستی استفاده می شود.2

مضرات علف چای

تحقیقات دانشمندان نشان داده مصرف گیاه علف چای برای انسان در صورتی‌که در حد مجاز توصیه شده، مصرف شود ایجاد عوارض پوستی نمی‌کند، مگر افرادی که دارای پوستی حساس باشند، لذا اشخاصی که نیاز به استفاده از خواص علف چای داشته و از این گیاه استفاده می‌کنند، باید حتی الامکان دور از تابش اشعه آفتاب باشند. قرار گرفتن پوست در معرض آفتاب پس از مصرف خوراکی این گیاه، ممکن است منجر به آسیب پوستی و درماتیت شود. در هوای مرطوب و آفتابی هرس کردن گیاه و چیدن برگ و گل باعث درماتیت تماسی می‌شود.

علف چای با غذاهای دارای مقادیر زیاد تریپتامین مانند پنیر، داروی فلوکستین، مهار کننده MAO، داروهای ضد ایدز، داروهای قلبی حاوی دیگوگسین بهتر است مصرف نشود، چون ممکن است مقدار کمی اثرات آنها را کاهش دهد.3

پی نوشت:
1.www.article.tebyan.net
2.www.saednews.com
3.www.vista.ir