خوراک فضانوردان در هنگام ماموریت فضایی چیست؟

همه روزه اخبار متعددی از ماموریت های فضایی در رسانه ها منتشر می شود اما باید در نظر داشت فارغ از راهپیمایی‌ها و سایر ماموریت های فضایی، فضانوردانی که برای ماه ها در محیط خارج از زمین زندگی می کنند نیازمند داشتن تغذیه ای مناسب هستند.

زندگی در ایستگاه بین المللی فضائی دارای قوانین و شرایط ویژه و خاص خود است و فضانوردان ساکن در این ایستگاه قادر نیستند تا مثل مردم عادی در سطح کره زمین برنامه و رژیم غذائی عادی را داشته باشند. این موضوع سبب شده است تا تعیین رژیم غذائی این افراد نیازمند برنامه ریزی دقیق و علمی باشد تا آن ها طی مدت زمان ماموریت خود، مواد غذائی کافی را دریافت کرده و دچار سو تغذیه نشوند. 

جالب توجه است که بدانیم فضانوردان و خدمه ایستگاه بین المللی فضایی دارای رژیم غذایی متنوعی با بیش از یک صد نوع مختلف غذا هستند که از سوپ، ماکارونی و میوه گرفته تا  پوره سیب زمینی را شامل می شود. بسیاری از وعده های غذایی مورد استفاده در ماموریت‌های فضایی در زمین به صورت پخته شده بسته بندی  شده و تنها نیاز به گرم کردن دارد. البته این غذاها معمولا در بشقاب سرو نشده و فضانوردان آن‌ها را مستقیما از داخل بسته های پلاستیکی می خورند.

همچنین غذاهای دیگر به صورت یخ زده یا کم آب هستند، بنابراین قبل از خوردن غذا به آن آب اضافه می شود. معمولا تورتیلا و نان در داخل غذا مخلوط می شود تا در شرایط جاذبه صفر، خرده ریزها و تکه‌های نان در محیط اطراف شناور نشود و نمک و فلفل نیز به صورت حل شده در مایعات مصرف می شوند. 

البته در موارد خاص، فضانوردان می توانند ضیافت های ویژه ای را برای خود ترتیب دهند برای نمونه همین چند روز پیش سازمان فضایی روسیه خبر از ارسال محموله مواد غذایی به ایستگاه بین المللی فضایی داد. در این ماموریت، چهار کانتینر غذای فضانوردان به ایستگاه بین المللی فضایی ارسال شد که بخش عمده ای از این غذاها را، غذاهای روسی تشکیل می دادند. در این محموله غذایی به طور خاص،  سوپ، خاویار، بادمجان و نان چاودار گنجانده شده بود. 

بر همین راستا آلکساندر آگوریف Alexander Agureyev مدیر بخش دارو و مطالعات زیستی بخش تدارکات ایستگاه بین المللی فضائی در رابطه با رژیم غذایی فضانوردان اعلام کرد: به طور معمول با جیره غذایی فضانوردان مقادیری مواد غذائی شامل سبزیجات و میوه های تازه به ایستگاه بین المللی فضائی منتقل می شود.  

وی همچنین خاطر نشان کرد: ساکنان این ایستگاه بین المللی در بسیاری از مواقع درخواست مقداری چاشنی های غذائی مانند سس مایونز و خردل دارند. این مساله بسیار مهم است که به طور معمول باید مقادیری جیره غذائی از مواد و سبزیجات تازه در برنامه غذائی فضانوردان قرار دهیم. این مواد در شرایط استاندارد عبارتند از : سبزیجات، سیب، پرتقال، گریپ فروت و پیاز.

تغذیه فضانوردان در برخی مواقع با حاشیه هایی نیز همراه است و در گذشته بارها مسئولان سازمان فضائی روسیه و آمریکا بر سر ارسال مواد غذائی برای فضانوردان این ایستگاه دچار اختلاف و مشکل بوده و روسیه ، دریافت مواد غذائی از سوی آمریکا را برای فضانوردان خود قدغن کرده بود که البته این مشکل در حال حاضر رفع شده و مواد غذائی یکسانی برای همه فضانوردان ارسال می شود . 

موضوع قابل توجه دیگر در رابطه با تغذیه فضانوردان این است که ان ها برای تامین مواد غذایی خود کاملا وابسته به زمین هستند و در صورت عدم ارسال به موقع محموله های غذایی، ممکن است با چالش‌هایی جدی رو به رو شوند. البته تا کنون هیچ فضانوردی در ماموریت‌های فضایی خود دچار مشکل غذایی نشده و گرسنگی نکشیده است اما در سال های گذشته در مواردی تا مرز بحران پیش رفته اند.

برای نمونه چندی پیش و در پی شکست پی در پی دو ماموریت ارسال آذوقه و تجهیزات به ایستگاه بین المللی فضائی در ماه های گذشته، نگرانی‌هایی در رابطه با بروز کمبود مواد غذایی در ایستگاه بین المللی به وجود آمد. البته در این مواقع و در صورت بروز شرایط اضطراری، خدمه این ایستگاه جیره غذائی خود را با یکدیگر تقسیم خواهند کرد. این یک موضوع متداول و استاندارد است.

همچنین در حال حاضر و بر اساس رسمی قدیمی، خدمه ایستگاه بین المللی فضائی همیشه وعده‌های غذایی خود را به اتفاق یکدیگر صرف می‌کنند.

مترجم: احسان محمدحسینی