خون، در مدفوع نوزادان به چه اشکالی دیده می‌شود؟

مادران معمولاً فرایند وجود خون در مدفوع نوزاد خود را به شکل رگه‌های قرمز یا به شکل مایع قرمز مخلوط با مدفوع مشاهده می‌کنند. در هر دو مورد، باید پوشش سفید رنگ پوشک نوزاد به دقت مورد بررسی قرار گیرد تا رنگ خون در مدفوع او، با اطمینان تشخیص داده شود.

همان‌طور که بیان شد، در حالت کلی، خون در مدفوع نوزادان می‌تواند به دو شکل ظاهر شود: در نوع اول خون به طور واضح در پوشک نوزاد قابل مشاهده است؛ در نوع دوم، لکه‌های قرمز خون در بین مواد مدفوع نوزاد، به شکل پنهانی دیده می‌شوند. در چنین مواردی، پزشک متخصص اطفال برای تشخیص درست بیماری و علل احتمالی بروز مشکل در بدن نوزاد، از آزمایش مدفوع استفاده خواهد نمود.

علاوه بر این موارد، لازم است بدانید که اگر خونریزی در داخل معده نوزاد شما، به علت وجود عفونت معده یا بروز آلرژی اتفاق افتد، نیز خون بدن او همراه با مواد هضم شده به شکل مدفوع سیاه ظاهر خواهد شد.1
 

دلایل وجود خون در مدفوع

1. مصرف بیش از اندازه شیر مادر

شیر مادر بیش از حد می‌تواند دستگاه گوارش نوزاد را ملتهب کند و خون‌ریزی ایجاد کند. عدم تحمل لاکتوز عامل اصلی بروز این مشکل در نوزاد است.
 

2. عفونت

عفونت‌های مختلفی می‌توانند باعث بروز خون در مدفوع نوزاد شوند. بچه‌ها مستعد ابتلا به عفونت‌های مختلف هستند. برخی از باکتری‌ها خون در مدفوع ایجاد می‌کنند. اسهال خونی همیشه باعث نگرانی‌های زیادی می‌شود و نیاز است که پزشک، نوع عفونت را تشخیص دهد. در صورت وجود اسهال خونی یا احتمال وجود عفونت در بدن نوزاد بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
 

3. پاسخ آلرژیک

شیر و شیر خشک، هر دو حاوی پروتئین‌های مختلف و موادی هستند که ممکن است باعث ایجاد پاسخ آلرژیک در دستگاه گوارش نوزاد شود. التهاب ناشی از مصرف این مواد ممکن است باعث ظهور خون در مدفوع شود. ماده‌ی مخاطی نیز می‌تواند به‌همراه مدفوع از بدن دفع شود.
 

4. زخم در سینه‌ی مادر

تغذیه از شیر مادر معمولا باعث التهاب نوک سینه‌ی مادر می‌شود و خراش و خون‌ریزی ایجاد می‌کند. نوزاد در چنین شرایطی، ناخواسته این خون را می‌بلعد و در روند گوارشی، این خون به مدفوع می‌رسد. پزشک می‌تواند آزمایش ساده‌ای انجام دهد تا تعیین کند که خون دفع شده برای مادر است یا برای نوزاد!
 

5. یبوست

چند بار در روز اجابت مزاج داشته باشند یا چندین روز هیچ اجابت مزاجی نداشته باشند. یبوست باعث سفت شدن مدفوع می‌شود و عبور آن در روده را سخت می‌کند. سپس، مدفوع در انتهای روده‌ی بزرگ کشیده می‌شود و خراش یا پارگی در سطح روده ایجاد می‌کند و به‌همین سبب در مدفوع خون روشنی دیده می‌شود.
 

6. خراش مقعدی

مدفوع خشک یا قرار دادن نامناسب تب‌سنج رکتومی در مقعد می‌تواند باعث ایجاد خراش در مقعد شود. خون ناشی از این موضوع، کم و قرمز روشن است. این خون به‌همراه مدفوع دفع می‌شود یا به تنهایی در پوشک نوزاد دیده می‌شود.

انقباض در باسن معمولا ممکن است خراش کوچکی در سطح پوستی مقعد ایجاد کند. اصطلاح پزشکی این مشکل، فیشر نام دارد که معمولا طی یک یا دو روز بهبود می‌یابد.
 

7. دلایل دیگر

بیماری کولیت، نام تخصصی التهاب روده‌ی بزرگ است. این مشکل می‌تواند به‌دلیل عفونت (ویروسی یا باکتریایی)، اختلالات مادرزادی متابولیسم و گوارش و کم‌آبی جدن بدن بروز کند و به ظهور خون در مدفوع منجر شود.

در هم رفتگی روده نیز یکی از دلایل جدی مشکل خون در مدفوع است که طی آن یک قسمت از روده در بخش دیگری از آن می‌پیچد. سپس، روده ملتهب می‌شود و خون از دست می‌دهد. این مسئله، یک مورد اورژانسی است.

مدفوع تیره یا ژله‌ای به همراه گریه‌های شدید نوزاد معمولا در چنین شرایطی دیده می‌شود. گاهی، خون موجود در پوشک نوزاد از ادرار او است. یک آزمایش ساده‌ی پزشکی به‌راحتی می‌تواند منشأ این خون را مشخص کند.2
 

هشدارها 

لازم است برای پیدا کردن علت خون در مدفوع نوزاد نکات زیر را به یاد داشته و با پزشک در میان بگذارید .

اگر مدفوع ژله ای بوده و دارای خون قرمز تیره باشد، ممکن است نشانه ای از در هم رفتگی روده باشد و با هرچه سریع تر مورد بررسی قرار گیرد.

اگر نوزاد دچار اسهال خونی شده احتمالاً عفونت روده ای رخ داده است.

اگر نوزاد بی حال شده و یا علائمی مانند ب، درد شکمی، پریشانی و اسهال خونی دارد، برای درمان اورژانسی اقدام نمایید.

اگر نوزاد سرحال است و غذا می خورد، مشکل جدی وجود ندارد.3
 

وجود خون در مدفوع نوزاد چه عوارضی دارد؟

اگر وجود خون در مدفوع نوزاد بدون درمان باقی بماند، وضعیت بدتر خواهد شد و عوارض زیر را برای نوزاد به همراه خواهد داشت:
 

زخم و باقی ماندن جای آن در اطراف مدخل مقعد

اگر نوزاد دائماً دچار شقاق شود، جای زخم های آن در محل مقعد باقی مانده و منجر به سایش بیشتر با مدفوع و زخم شدن مجدد می شود.
 

عفونت موضعی

شقاق های موجود در اطراف مقعد خود ممکن است عفونی شده و این ناحیه را دچار التهاب کند، در نتیجه عبور مدفوع دشوارتر از گذشته خواهد شد. اگر عفونت این ناحیه به دستگاه ادراری نیز منتقل شود (که در نوزادان دختر شیوع بیشتری دارد) شرایط پیچیده تر می شود.
 

انسداد روده

التهاب ایجاد شده در اثر بیماری هایی مانند کولیت و کرون سبب درگیری شدید لایه ی مخاطی درون روده ها می شود. به این ترتیب حرکت مواد غذایی کند خواهد شد. این مسأله به طرز قابل توجهی روند گوارش را کند کرده و تغذیه ی نوزاد با مشکل مواجه خواهد کرد.
 

سوء تغذیه

در برخی موارد عفونت ها و التهابات موجود، سبب عدم کارکرد مناسب روده شده و مانع از جذب مواد غذایی می شوند، به این ترتیب نوزاد دچار سوء تغذیه خواهد شد. بعلاوه از دست رفتن خون به سبب خون ریزی در مدفوع، احتمال ایجاد کم خونی در نوزاد را افزایش می دهد.
 

ایجاد زخم

افرادی که از بیماری کرون رنج می برند، ممکن است در هر قسمتی از مسیر دستگاه گوارش دچار زخم شوند. همچنین این زخم ها بسیار مستعد ابتلا به عفونت می باشند.

با اقدامات درمانی مناسب و به موقع درمورد وجود خون در مدفوع و انجام درست توصیه های پزشک معالج، نیازی به نگرانی راجع به عوارض آن نیست.4
 

چگونه می‌توان وجود خون واقعی در مدفوع نوزادان را تشخیص داد؟

با وجود این که خون موجود در مدفوع نوزادان، کاملاً قابل مشاهده است، اما بروز این مشکل در بدن نوزادان امری عادی نیست و باید توسط علم پزشکی مورد بررسی قرار گیرد.

بر این اساس، پزشکان متخصص اطفال برای تشخیص این وضعیت در بدن نوزادان از روش‌های مختلفی استفاده نموده و با استناد به علم تخصصی خود، میزان دقیق خون را در مدفوع بیمار تعیین می‌کنند. رایج‌ترین این روش‌ها به شرح زیر می‌باشند:
 

1-تجزیه و تحلیل مدفوع نوزاد بیمار

 پزشک متخصص اطفال، در چنین مواردی، انجام یک آزمایش پاتولوژیکی از مدفوع نوزاد را به بیمار خود توصیه می‌کند تا با این روش، بتواند وجود باکتری، ویروس، مخاط و مقدار دقیق خون را در مدفوع نوزاد تشخیص داده و میزان آن را اندازه‌گیری کند. لازم است بدانید که انجام این آزمایش حضور خون مخفی را نیز در مدفوع نوزادان تشخیص می‌دهد.
 

2- آزمایش خون نوزاد بیمار

آزمایش خون نوزادان، آزمایشی است که برای تعیین میزان خون در مدفوع آن‌ها مورد استفاده قرار گرفته و وجود عفونت را در بدن آن‌ها به راحتی تشخیص می‌دهد.
 

3- روش تشخیصی بیوپسی در نوزادان

پزشک، پس از تجزیه و تحلیل علائم مختلف دیگری به غیر از وجود خون در مدفوع که ممکن است در بدن نوزاد وجود داشته باشد، از روش تشخیصی بیوپسی استفاده می‌کند. روش بیوپسی فقط در شرایط خاص و بسیار جدی به نوزادان توصیه شده و در آن، نمونه‌ای از بافت روده بزرگ بیمار با استفاده از روش جراحی، جهت تعیین دقیق ماهیت مشکل برداشته می‌شود.

اگر در چنین شرایطی، وجود یک بیماری جدی در روده و معده نوزادان تشخیص داده شود، ممکن است پزشک متخصص اطفال انجام برخی دیگر از روش‌های تشخیص آنومالی‌های پزشکی را نیز به بیمار خود توصیه نماید.1
 

درمان سریع خون در مدفوع نوزاد

برای درمان بسته به علت پدید آمدن این مشکل می توان از راه حل های زیر استفاده نمود.

برای درمان زخم مقعدی می توان از شیاف گلیسیرین و یا افزودن شربت کارو به شیشه کودک استفاده نمود. این راه حل ها با روان نمودن مسیر مدفوع موجب عبور راحت تر آن می شود.

درمان عدم تحمل لاکتوز با استفاده از شیر خشک سویا و یا شیر خشک های مخصوص

درمان سایر علل جدی مانند عفونت و در هم رفتگی روده بسته به نظر پزشک دارد و در حتی در مواردی نیاز به عمل جراحی است.3
 

روش هایی برای پیشگیری از ایجاد خون در مدفوع نوزاد

شیر مادر بهترین غذا برای نوزاد است

سعی کنید که در شش ماه اول نوزادتان را تنها با شیر مادر تغذیه کنید. ترکیب شیر مادر مناسب ترین غذا برای دستگاه گوارش نوزاد است. بعلاوه آنتی بادی های موجود در آن سبب تقویت ایمنی بدن نوزاد شده و احتمال ایجاد عفونت را کاهش خواهد داد.
 

چکاب منظم نوزاد

مقعد نوزاد را به صورت منظم چک کنید تا وجود هرگونه زخم و شکاف قبل از ابتلا به عفونت تشخیص داده شود. اگر مورد مشکوکی مشاهده کردید حتما آن را با پزشک متخصص درمیان بگذارید.
 

از مواد حساسیت زا دوری کنید

اگر پزشک تشخیص داد که نوزاد شما به برخی از مواد غذایی حساسیت دارد، با دقت فراوان نوزاد را از آن مواد دور نگه دارید.

با دقت  مدفوع موجود در پوشک نوزاد را هر بار نگاه کنید، به علائم یبوست و اسهال توجه ویژه داشته باشید. درصورت بروز هر گونه مشکل در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا از ایجاد عوارض پیچیده جلوگیری به عمل آید.4
 

مدفوع نوزاد سالم باید چگونه باشد؟ 

در حالت معمول بین 3 الی 4 روز به طول می انجامد تا مدفوع نوزاد از حالت مکونیومی به غلظتی آبکی برسد. البته این نکته را در نظر داشته باشید که نوزادانی که با شیرخشک تغذیه می شوند در مقایسه با نوزادانی که شیر مادر مصرف می کنند، حرکات روده ای کمتری دارند.

نوزادان تا سن 2 ماهگی تقریباً 10 پوشک مصرف می کنند و بعد از این سن از 4 تا 6 ماهگی این تعداد به 2 تا 4 پوشک می رسد.

نوزادانی که به سن 6 ماهگی می رسند، مصرف غذا را شروع کرده و طبعاً مدفوع آنها با نوزادانی که تنها شیرخوار هستند، متفاوت است. مدفوع نوزاد باید در حالت جامد و ضخیم تر شود.

بین سنین 12 تا 18 ماهگی تغذیه کودک کامل شده و ممکن است شاهد وضعیتی به نام سالاد پوشک باشید که موجب شده تکه هایی از سبزیجات بدون هضم در پوشک باشند و نشان می دهد، کودک توانایی دفع را نداشته است.3

پینوشتها
1.www.mamanam.com
2.www.niloulab.com
3.www.clinicdarman.com
4.niniplus.com