سونوگرافی چیست؟

سونوگرافی یک دستگاه تصویر برداری است که برای تشخیص در پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه امواج را با فرکانس بالا (فراصوت) به داخل بدن می‌فرستد و از این طریق اندام‌های داخلی بدن را مورد مشاهده قرار می‌دهد. در دوره بارداری با استفاده از آن جنین را در داخل شکم مادر مشاهده کرده و وضعیت سلامت او را بررسی می‌کنند.

البته سونوگرافی تنها مختص دوره بارداری نیست و پزشکان برای تشخیص مشکلات اندام‌هایی همچون کلیه، کبد و قلب هم از آن استفاده می‌کنند. در حین این آزمایش فرد بر روی تخت دراز می‌کشد و پزشک یک وسیله کوچک را بر روی اندام مورد نظر حرکت می‌دهد و اطلاعات دریافت شده از طریق امواج فراصوت بر روی مانیتور نمایش داده می‌شود.1
 

نحوه عملکرد سونوگرافی

امواج مورد استفاده در سونوگرافی از جنس امواج صوتی و در واقع صدا هستند که ضرری برای بدن ندارند. اینها امواج فراصوتی هستند. جنس آنها دقیقا مانند صدا است، ولی به علت بالا بودن فرکانس یا بسامد آنها، قابل شنیدن توسط گوش انسان نیستند. با این حال خواص صوت و صدا را دارند، یعنی در برخورد با موانع، منعکس می شوند.

سونوگرافی روش تصویر برداری دردناکی نیست و در حین انجام آن، بیمار ناراحتی احساس نمی کند.

برای انجام سونوگرافی، توسط یک وسیله خاص که پزشک سونولوژیست ( متخصص تصویربرداری که سونوگرافی می کند ) روی اندام شما قرار می دهد، امواج صوتی با فرکانس بالا که برای گوش انسان قابل شنیدن نیستند، به درون بدن تابانده می شوند. این امواج بعد از برخورد به بافت های مختلف بدن بازتابیده شده و امواج بازتابش شده توسط همان دستگاه، مجددا دریافت می شوند.

درون بدن انسان از بافت های مختلفی درست شده که توانایی آنها در بازتابش امواج صوتی متفاوت است. بعضی از آنها امواج صوتی را بهتر و بعضی کمتر منعکس می کنند.

پس شکل و ساختار بازتابش امواج صوتی سونوگرافی تابعی از شکل و مواد تشکیل دهنده بافت های درونی بدن است که مورد تابش قرار گرفته است. امواج بازتابیده شده از بدن، توسط یک کامپیوتر تجزیه و تحلیل شده و به تصویر تبدیل می شود.

پزشک متخصص تصویربرداری این تصاویر را بر روی مانیتور دستگاه دیده و ممکن است بعضی از آنها را چاپ کند.

در سونوگرافی بیشتر، بافت های نرم اندام دیده و بررسی می شوند. پس سونوگرافی وسیله مناسبی برای تشخیص مشکلات استخوان نیست، ولی با آن می توان مشکلات عضلات، رباط ها، تاندون ها و بسیاری بافت های دیگر را بررسی کرد.

سونوگرافی ممکن است به صورت دو بعدی و یا سه بعدی باشد و می توان تصویر سونوگرافی اندام را در حال حرکت و فعالیت دید.2
 

خطر ها و مضرات سونوگرافی

آزمایش سونوگرافی یک آزمایش عکس برداری بدون درد است و هیچ پیچیدگی و مشکل خاصی را به همراه نخواهد داشت. و امواج فراصوت ممکن است آسیب زا به نظر برسند. این آزمایش کاملاً روی پوست انجام می شود و به اعضای داخل بدن نمی رسد و سونوگرافی معمولا مشکلات خاصی را به همراه ندارد در حالی که انرژی امواج فرا صوت می توانند کمی بافت پوست شما را آشفته کنند، به همین دلیل تکنسین سعی می کند که از روش هایی استفاده کند که پوست شما در معرض حداقلی این امواج قرار بگیرد و بنابراین سونوگرافی یکی از امن ترین روش های عکس برداری می باشد.3
 

انواع سونوگرافی

واژینال

این سونوگرافی به منظور تصویربرداری از داخل واژن استفاده می‌شود و بیشتر در ماه‌های اول بارداری کاربرد دارد و به تشخیص قطعی بارداری کمک می‌کند.
 

معمولی

در این نوع سونوگرافی با استفاده از یک مبدل بر روی پوست، از داخل بدن تصویر برداری می‌شود. تصویرهای دوبعدی رایجی که از جنین گرفته می‌شود از نوع سونوگرافی معمولی است.
 

تخصصی

مکانیزم این سونوگرافی نیز مانند سونوگرافی معمولی می‌باشد. اما در این نوع، پزشک نسبت به وجود یک مشکل مشکوک می‌شود و با استفاده از ابزار تخصصی‌تر اندام مورد نظر را بررسی می‌کنند.
 

سونوگرافی رنگی

هر تغییر کوچکی که در امواج فراصوتی اتفاق بیفتد در این روش ثبت گشته و مورد بررسی قرار می‌گیرد. این روش نسبت به هر جسم متحرکی همچون سلول خونی حساس است و از آن تصویربرداری می‌کند.
 

3 بعدی و 4 بعدی

در این نوع سونوگرافی از اسکنرهای مخصوصی در دستگاه استفاده شده است که با آن‌ها می‌توان حرکات کودک و صورت او را به دقت بررسی کرد.
 

اکوکاردیوگرافی جنینی

این سونوگرافی برای بررسی مشکلات قلبی مادرزادی جنین مورد استفاده قرار می‌گیرد. دستگاه‌های مورد استفاده در این زمینه بسیار پیشرفته و تخصصی هستند.1
 

کدام قسمت های بدن قابل سونوگرافی شدن هستند؟

چنانچه بخش سلامت نمناک توضیح داده است سونوگرافی می تواند برای قسمت های مختلف بدن استفاده شود و بسیار راه کاربردی برای تشخیص و مدیریت یک وضعیت خاص پزشکی می باشد و مثال هایی در مورد کارد سونو وجود دارد و در این قسمت می خواهیم ببینیم که این آزمایش در چه مواقعی بیشتر استفاده می شود.

سونوگرافی در محدوده شکم و سینه مثل کبد، کلیه و غیره.

سونوگرافی سینه، بافت سینه شامل گره های سینه،

عروق، عضله قلب، قفسه سینه، رگ های قلب و غیره.

بیماری های زنانه، سیستم تناسلی خانم ها.

ماهیچه های اسکلتی، مفصل ها، عضلات و تاندون ها.

آزمایش های قبل از زایمان، جنین، رحم، وضعیت نوزاد در دوران بارداری.

سونوگرافی مربوط به کودکان و بچه ها.

قسمت های کوچک بدن، نارسایی های مردانه، گردن، تیروئید و رگ های خونی کل بدن شامل سونوگرافی می شود.3
 

چگونه برای سونوگرافی آماده شویم ؟

ممکن است برای سونوگرافی همه لباس ها و جواهرآلات ناحیه مورد بررسی در آورده شوند و یا ممکن است در طول آزمون به شما گان ( لباس بیمار ) داده شود.

اگر شما در طول دو روز گذشته، آزمون باریوم انما ویا سریوگرافی و یا ترانزیت روده باریک داشته اید، به پزشکتان اطلاع دهید، چون باریوم باقیمانده در روده ها باعث مزاحمت در تصویربرداری سونوگرافی شکمی شود.

سایر آمادگی های شکمی بستگی به ناحیه مورد آزمون دارد.

برای سونوگرافی کبد، کیسه صفرا، طحال و پانکراس از شما تقاضا می شود یک روز قبل از آزمون از خوردن غذای چرب خودداری فرمایید و به مدت ۱۲ ساعت ناشتا باشید.

برای سونوگرافی کلیه ها از شما خواسته می شود که ۴ تا ۶ لیوان آب یک ساعت قبل از آزمون برای پر کردن مثانه بنوشید و برای جلوگیری از تولید گاز شکمی به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا بمانید.

برای سونوگرافی از آئورت لازم است ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از سونوگرافی چیزی نخورید.2

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.mri-sono24.com
3.www.namnak.com