اکالیپتوس گیاهی است از تیره موردیها و بومی قاره استرالیا، با این وجود امروزه به علت خواص درمانی فراوان، در سرتاسر جهان کشت می‌شود. نام‌های دیگر این درخت، کافور، اوکالیپتوس، درخت تب‌ونوبه و درخت‌ صمغ آبی می‌باشد. اکالیپتوس، درختی است بلند و همیشه سبز که اکثرا ارتفاع آن به ۶۵-۴۵ متر می‌رسد. پوست درخت نقره‌ای است که هرساله به صورت ورقه جدا شده و قطعه قطعه می‌گردد ولی بعد به رنگ زرد درمی‌آید و در قسمت یقه دائمی است. میوه این درخت، بدون پایک یا با پایک کوتاه و خمیده کروی تا مخروطی پهن است و سطح میوه دارای شیارهای کوچک است. برگ‌های گیاه بخش دارویی آن را تشکیل می‌دهد.

اکالیپتوس درختی همیشه سبز و رشد سریع و بومی استرالیا است. به عنوان ماده سازنده بسیاری از محصولات ، برای کاهش علائم سرفه ، سرماخوردگی و احتقان استفاده می شود. این ماده همچنین در کرم ها و پمادهایی با هدف تسکین درد عضلات و مفاصل وجود دارد.

رنگ تمام برگهای اولیه و شاخه‌ها سبز مایل به آبی یا کبود است ولی به تدریج سبز مایل به سفید و مومی می‌گردد. این درخت گونه‌های بسیاری دارد، برخی از گونه‌های آن به اندازه گلهای تزئینی و برخی دیگر به اندازه درختان بزرگ است. خواص اکالیپتوس گسترده بوده، اسانس اکالیپتوس به انواع عطر، صابون و برخی از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها اضافه می‌شود. از این گیاه همچنین به عنوان عامل دفع حشرات نیز استفاده و به روغن شمع و افشانه‌‌های حشره‌کش نیز اضافه می‌شود. در ادامه این مطلب با مضرات و خواص اکالیپتوس بیشتر آشنا شوید.
 

خواص اکالیپتوس (طبیعت و خواص درمانی)

 طبعیت گیاه اکالیپتوس گرم و خشک است و خواص دارویی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از:

1-  اکالیپتوس ضد عفونی کننده مجاری تنفسی بوده و برای افراد دارای آلرژی و حساسیت مفید است.

2- بخور اکالیپتوس در زمان سرماخوردگی و ‌گرفتگی بینی بسیار موثر بوده، به این منظور، مقداری برگ تازه یا خشک اکالیپتوس را در ظرفی پر از آب بریزید و آن را بجوشانید تا بخار شود. بعد دو طرف فک‌های خودتان 3- را با آن بخور دهید و مراقب باشید هرگز به طور مستقیم تمام صورت را بخور ندهید.

4- از خواص برگ اکالیپتوس پایین آوردن تب می باشد، به این منظور 10 گرم برگ اکالیپتوس را با یک لیوان آب جوش دم کنید و روزی دو تا سه بار بنوشید.

5- یکی دیگر از خواص اکالیپتوس، درمان ورم روده و کلیه و دفع اخلاط سینه و برونش‌ها می‌باشد، به این منظور ۴ گرم برگ اکالیپتوس را در ۲۰۰ سی‌سی آب جوشانده صاف نموده در صورت نداشتن تب روزی ۲ فنجان میل شود.

6- از دیگر خواص اکالیپتوس رفع انواع عفونت‌ها می‌باشد، برای رفع عفونت می‌توان، مقداری برگ اکالیپتوس را بعد از شست و شو با آب سرد چند دقیقه بجوشانید. بعد صاف کرده، محل را شست و شو دهید و روزی چند بار تا بهبودی کامل تکرار کنید.

7- پنج گرم برگ را با یک لیوان آب ‌جوش به مدت پانزده دقیقه دم کرده، صاف کنید و بعد از غذای صبح و عصرانه آن ‌را به جای چای میل کنید، باعث کاهش قند خون شده و برای بیماران دیابتی مناسب است.

8- رفع عفونت‌های زنان نیز از دیگر خواص اکالیپتوس می‌باشد، برای درمان ترشحات واژن که از نوع میکروبی و قارچی باشد روزی ۳ فنجان از دمکرده اکالیپتوس با کمی شکر میل شود و ۳۰ گرم اکالیپتوس در یک لیتر 9- آب جوشانده به صورت نیم گرم در ظرفی ریخته داخل آن بنشینید و دستگاه تناسلی (واژن) را شستشو دهید.

9- دیک تادو گرم برگ اکالیپتوس را کوبیده، روی لثه در جای خالی دندان بگذارید و روی آن فشار بیاورید، باعث بند آمدن خونریزی ناحیه دندان می‌شود.
  
جالب اینجاست که در اواخر قرن نوزدهم ، روغن اکالیپتوس در بیشتر بیمارستان های انگلیس برای تمیز کردن کاتترهای ادراری استفاده می شد .

 

دافع حشرات

اکالیپتوس ضد حشره است. در سال 1948 ، ایالات متحده رسماً روغن اکالیپتوس را به عنوان یک حشره کش و میکروب کش ، برای از بین بردن کنه ها ثبت کردند.

برخی روغن اکالیپتوس لیمو را به عنوان ماده ضد دافع حشرات توصیه می کنند. در دور نگه داشتن پشه ها تاثیرگذار است.

مضرات اکالیپتوس (عوارض جانبی، موارد احتیاطی و منع مصرف)

 علیرغم فراوان بودن خواص اکالیپتوس، باید توجه داشت از این گیاه نبایستی برای مصارف داخلی استفاده کرد. همچنین استفاده از این گیاه و فراورده‌های آن مانند روغن و عرق اکالیپتوس، در دوران بارداری یا شیردهی ممنوع بوده و در صورت ضرورت بایستی با نظر پزشک مصرف شود. روغن این گیاه اگر استعمال موضعی داشته باشد، سمی نیست و در مورد استفاده از خواص برگ اکالیپتوس، افرادی که مبتلا به التهاب معده‌، روده، التهاب مجرای صفراوی و ناراحتی‌های کبد هستند، باید از مصرف عصاره برگ اکالیپتوس اجتناب کنند.

لازم به ذکر است، مصرف بی‌رویه عصاره مزبور در بعضی افراد منجر به ایجاد انواع شکم درد یا آسیب کبدی و کلیوی خواهد شد و همچنین هرگونه روغن و اسانس این گیاه را برای کودکان زیر دوسال نبایستی استفاده نمود.

منبع:سایت ستاره