در روز قيامت انسانها در چه سن و سالي محشور مي شوند، زن در چه سني و مرد در چه سني؟

در ابتدا به خلاصه اي از اوضاع محشور شدن انسانها و وضعيت آنها در بهشت و جهنم، از ديدگاه قرآن به عنوان مقدمه اشاره مي شود. وضعيت محشور شدن انسان ها همراه با رهبري كه در دنيا پذيرفته اند[1] به صورت سراسيمه[2] و مانند ملخ ها در هم و مختلط[3] و حالت مست و هوش و عقل از دست داده[4] در حالي كه همراه با مأموران الهي[5] و پرده ها كنار رفته است محشور مي شوند[6] و مجرمين در صف جداگانه قرار گرفته اند[7] و كسي حق حرف زدن ندارد[8]، اما جهنمي ها روسياه، سرافكنده به غل و زنجير كشيده شده و غبار آلود و اشك ريزان مي باشند[9] ولي بهشتي ها با صورت خندان، و درخشان و سفيد[10] و شاداب و زيبا در عرصه قيامت حاضر مي شوند[11]. بعد از اين مقدمه جواب را بيان مي كنيم:

الف) وضع سني مردم در روز محشر:
از قرآن و روايات مي توان استفاده كرد كه انسان ها  در همان سني كه از دنيا رفته اند، محشور مي شوند[12] هرچندآيا ت قر آن به طور کلي به مطلب اشاره دارند ولي به ضميمه روايات مي تو ا نند دليلي بر موضوع باشند از باب نمونه به سه آيه اشاره مي شود .
1ـ بار ديگر در صور دميده مي شود ناگهان آنها از قبرها شتابان به سوي (دادگاه) پروردگارشان مي روند[13]. از اين آيه استفاده مي شود كه با آخرين سني كه از دنيا رفته اند، محشور مي شوند.
2ـ «و اينكه رستاخيز آمدني است، و شكي در آن نيست و خداوند تمام كساني را كه در قبرها هستند زنده مي كند[14]». اين آيه هم ظاهرش اين است كه با همان بدن و همان سني كه از دنيا رفته اند محشور مي شوند.
3ـ آيه اي ديگري هم داريم كه بر اين مطلب دلالت دارد «روز قيامت روزي است كه كودكان را پير مي كند[15]». معلوم مي شود كودك هم بين آنها وجود دارد كه طولاني بودن روز قيامت كه پنجاه هزار سال است باعث پيري آنها مي شود[16].

ب) روايات
در روايتي چنين مي خوانيم «كما تموتون تحشرون» آنچنان كه مي ميريد (و در سني كه از دنيا مي رويد) محشور مي شويد[17].
در حديثي از پيامبر اكرم(ص) آمده است:
روز قيامت موقع حساب، خداوند به جبريل دستور مي‏دهد كه بچه‏هاي مؤمنين را به بهشت وارد كند (فرشته وحي آنها را به سوي بهشت راهنمايي مي‏كند ولي آنان) دم در بهشت مي‏ايستند و داخل نمي‏شوند، از پدران و مادران خود سؤال مي‏كنند، فرشتگان پاسخ مي‏دهند كه آنها مشغول حساب و اعمال خود مي‏باشند و مانند شما نيستند، آنگاه اطفال مؤمنان فرياد مي‏كشند و گريه مي‏كنند، خداوند از جبرئيل سؤال مي‏كند، و جبرئيل عرض مي‏كند: خداوندا تو آگاهي، اين صداي بچه‏هاي مؤمنان است كه بدون پدران و مادرشان وارد بهشت نمي‏شوند، در نتيجه خداوند به جبرئيل فرمان مي‏دهد كه از ميان مردم دست والدين آنها را بگيرد و با آنها داخل بهشت كند.[18]اين حديث  به روشني وصراحت تمام گو ياي اين است كه كودك به  همان سني كه از دنيا رفته، يعني در سن كودكي محشور مي شود.
در حديث ديگر زراره مي گويد : امام باقر (ع) فرمود : خداوند در مورد اطفال و کودکان مشيّت و اراده ي ( خاص ) دارد ، خداوند کودکان و کساني را که در فترت و نبود پيامبر مرده اند و سالخوردگان و پيرمرداني که در حال زوال عقل پيامبر را درک کرده اند و ناشنوا و لالي غير عاقل و ديوانه و ابلهي که عقل ندارند ، همه را در روز قيامت جمع مي کند و هر يکي از آنها بر خدا احتجاج مي کند ، خداوند فرشته اي را بسوي آنان مي فرستد که آتشي را روشن کند ، سپس فرشته ي ديگري به آنان مي گويد وارد آتش شويد ، هر کس وارد آتش شود براي او سرد و سلام گرديده و او را به بهشت مي برد و هرکسي تخلف و سرپيچي نمايد داخل جهنّم مي شود [19] . از اين روايت به خوبي استفاده مي شود که هر کسي به وضع و حال دنيايي خود محشور مي شود .
به علاوه اين که عقل و خرد اقتضا مي كند كه انسان در سني كه از دنيا رفته است محشور شود. زيرا بدني كه عصاره و فشرده همه بدنهاي دوران عمر است در حقيقت هميشه با روح بوده و از هر جهت تناسب و سنخيت با آن دارد و روح تنها با آن مي تواند (مأنوس) باشد و اين مأنوسيت با آخرين لحظات عمر بدن بيشتر خواهد بود، لذا جا دارد كه انسان در همان سني كه از دنيا رفته است محشور شود.[20]البته در روايات وارد است که اهل بهشت همه در سن جواني  هستند. از آيات قرآن استفاده مي شود كه در بهشت درد سر و خستگي و پيري وجود ندارد[21] و از آياتي كه در مقدمه ذكر شد مي توان حدس زد كه بهشتي ها در بهترين سني كه قابل تصور است زندگي مي كنند، اما در روايات در بعضي از آنها به صورت كلي بيان شده كه انسانها در بهشت (اعم از زن و مرد) جوان هستند چنانكه امام جواد (ع) فرمود: «لان اهل الجنه يكونون شباناً[22]»[23] اهل بهشت همه (مرد و زن) جوان محشور مي شوند (و در بين آنها پير مرد و پير زن وجود ندارد).
در روايات ديگري مساله مشخص تر بيان شده، پيامبر اسلام فرمود: كه مردان بهشتي در سن 33 سالگي و حوريه و زنان بهشتي در سن 16 سالگي مي باشند[24]. اين روايت ظاهرش عموميت دارد، شامل همه ساكنين در بهشت مي شود.
ولي پيرامون سن اهل جهنم در آيات قرآن تصريحي نشده است و در متون روايي هم مطلب خاصي در اين باره يافت نشد.
در نتيجه جواب سؤال اين شد كه مردم در روز محشر و قيامت با همان سني كه از دنيا رفته اند محشور مي شوند، و اما به استناد آيات و روايات بهشتي ها جوان (مردان در سن 33 سالگي و زنان و حوريه ها در سن 16) هستند.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. معاد، محسن قرائتي، انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين، تمام كتاب.
2. زندگي جاويد، استاد مطهري، انتشارات صدرا، تمام كتاب.
3. معاد از نظر روح و جسم، محمد تقي فلسفي، هيأت نشر معارف اسلامي، بخش دوم.
4. معاد، آية الله دستغيب، انتشارات جزائري، ص141.
5. سراي ديگر، آية الله دستغيب، انتشارات جزائري.
6. معاد و جهان پس از مرگ، استاد ناصر مكارم شيرازي، مطبوعات هدف، ص338 به بعد.
 
پي نوشت ها:
[1] . اسراء/71.
[2] . معراج/44.
[3] . قمر/8.
[4]. حج/3.
[5]. ق/20.
[6]. طارق/9.
[7]. حج/1.
[8]. مرسلات/35.
[9]. قرائتي، محسن، معاد، ص396.
[10]. عبس/38.
[11]. قيامت/22.
[12]. اينكه گفته شد مردم در آخرين سني كه از دنيا رفته اند محشور مي شود در صورتي است كه به صورت انسان محشور شوند چون عداي در روز قيامت صورت انساني ندارند، چنانكه در ذيل آيه 18 سوره نباء كه مي فرمايد: «مردم بطور فوج فوج وارد محشر مي شوند»، حديثي نقل شده است كه شخصي از پيامبر (ص) در مورد اين آيه سؤال كرد، رسول خدا گريست و فرمود: سؤال مهمي كردي سپس چنين ادامه داد، مردم در قيامت ده گونه محشور مي شوند.
1ـ شايعه سازان، به صورت ميمون.
2ـ حرام خوران به صورت خوك.
3ـ ربا خواران واژگون.
4ـ قاضي ناحق كور.
5ـ خود خواهان مغرور به صورت كر و لال.
6ـ عالم بي عمل، در حال جويدن زبان خود.
7ـ همسايه آزار دست و پا بريده.
8ـ خبر چين آويخته به شاخه هاي آتش.
9ـ عياشان، بدبوتر از مردار.
10ـ مستكبران در پوششي از آتش محشور مي شوند.
(تفسير صافي، ج5، ص275، منشورات مؤسسه الاعلمي للمطبوعات و مجمع البيان ذيل آيه 18 نباء).
[13]. يس/51.
[14]. حج/7.
[15]. مُزّمل/17.
[16]. معارج/4.
[17]. ر.ك: مطهري، مرتضي، راههاي اثبات وجود خدا، انجمن اسلامي دانشجويان، چاپ اول، 1363، ص216.
[18] .مجليسي، محمد باقر، بحار الأنوار، چاپ بيروت، ج 79، ص 123، ح 15.
7 کليني ، محمد ، الکافي ، 3/249 دارالکتب الاسلاميه ، طهران ، 1367ش .
[20]. مكارم شيرازي، ناصر، معاد و جهان پس از مرگ، مطبوعات هدف، ص338.
[21]. فاطر/34.
[22]. الشباب جمع شاب و كذلك الشبان و الشباب الحداثه الصحاح، ج1، ص151.
[23]. احتجاج علي طبرسي، ناشر انتشارات اسوه، ج2، ص478.
[24]. دستغيب، معاد، ص141.