در متون ديني بعضي از اعمال باعث جهنمي شدن آدم مي شود مثل عاق والدين بعضي اعمال باعث بهشتي شدن آدم مي شود مثل کفالت يتيم يا شاد کردن يتيم حال شخصي كه هر دوي اين اعمال را انجام مي‌دهد عاق والدين را با نهايت شقاوت و كفالت يتيم را با نهايت اخلاص، تكليف او در جهان آخرت چيست؟

خداوند پيرامون پاداش اعمال انسان مي فرمايد: «فمن يعمل مثقال ذرة خيراً يره و من يعمل مثقال ذرةٍ شراً يره»[1]پس هر كسي كه هموزن ذره‌اي نيكي كند نتيجه آن را خواهد ديد، و هركه هموزن ذره‌اي بدي كند نتيجه آن را خواهد ديد.[2] طبق اين ديدگاه اگر كسي يتيمي را خالصانه و به قصد قربت سرپرستي و تربيت كند يا هر عمل خير ديگري انجام دهد ممكن است خداوند در آخرت براي او در مقابل عملش پاداش بدهد. و هم چنين به خاطر آزار و اذيت پدر و مادر و يا گناه ديگري عذاب شديدي خواهد ديد مگر اين كه توبه كند.
مسئله اعمال صالح و اعمال غير صالح و تأثير آن دو مسئله اي است كه ميان عقلا در اجتماعات انساني جريان دارد يعني اعمال صالح اثر و پاداش خود را دارد و اعمال خلاف اثر و كيفرهاي خاص خود را دارد و اين چنين نيست که عمل بد عمل خوب را خنثي کند مگر برخي از گناهان كه رابطة ميان مولي و بنده به کلي قطع گردد در اين گونه از معاصي حبط عمل ممكن است يعني عمل معصيت سبب خنثي كردن عمل صالح انسان مي‌شود. وگرنه در بسياري از اعمال ديگر هر كدام از اعمال صالح و غير صالح اثر خود را دارد.
نكته ديگر آن است برابر آيات متعدد عمل نيك سبب پوشيده شدن عمل بد مي‌شود كه اين را اصطلاحاً تكفير مي‌گويند «يعني پوشانده شدن عمل بد» و در مجموع آنچه از آيات قرآن بدست مي‌آيد يكي آن است به مجرد انجام عمل، فرد مستحق نتيجة آن مي شود لكن اين نتيجه قبل از مرگ قابل تغيير است مثلاً‌ بوسيله توبه و طلب حلاليت. دوم اعمالي نظير كفر و ارتداد كه سبب قطع رابطه مولويت و عبوديت انسان مي‌شود و اثري که روي اعمال دارد اين است که تمام حسنات انسان را از بين مي‌برد يعني در واقع عمل را بي‌اثر مي‌كند. از اين رو معلوم مي‌شود كه اعمالي نظير عاق والدين و كفالت يتيم از اموري نيست كه موجب خنثي کردن و بي اثر کردن همديگر شود به گونه اي که عاق والدين بر کفالت يتيم اثر کند يا بر عکس بلكه اعمالي هستند كه هر كدام برابر عمل پاداش و كيفر دارد. مگر اين كه قبل از مرگ توبه كند و يا مثلاً پدر و مادرش را راضي نمايد. که در اين صورت کيفر عاق والدين هم از او برداشته مي شود.
نتيجه آن كه در جهان آخرت، مجموعة اعمال انسان با هم سنجيده مي‌شوند، و به حساب فرد رسيدگي مي‌شود.و محاسبه اعمالي كه حالت ركن و پايه دارند مقدم است مثل ايمان و نماز و … ودر مرتبه بعد ساير اعمال مورد رسيدگي قرار مي‌گيرند. و رواياتي كه برخي از اعمال را باعث جهنمي و يا بهشتي شدن انسان معرفي مي‌كنند. در واقع بيان‌گر تأثير آن اعمال در سنگيني كفه ترازوي اعمال انسان مي‌باشد نه آن كه يك عمل به تنهايي فرد را به جهنم و يا بهشت ببرد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1 . الميزان، ج 18، ص 308، چ 8، ص 247، نشر مؤسسه اعلمي بيروت، 1403 ق.
2 . آيت الله سبحاني، جعفر، الالهيات، ج 4، ص 363، نشر مؤسسه امام صادق، قم، 1417 ق.
3 . امام خميني، چهل حديث، نشر مؤسسه آثار امام، چاپ 20، 1387 ش.
4 . آيت الله دستغيب، گناهان كبيره.
5 . كشف المراد شرح تجريد الاعتقاد (شرح فارسي شعراني) نشر مؤسسه كتاب‌فروشي اسلامي تهران، بي تا.
6 . مطهري، آزادي معنوي، نشر صدرا، چاپ 19، سال 1378 ش.
 
پي نوشت ها:
[1]  . زلزله/ 8.
[2]  . شعراني، شرح فارسي كشف المراد، شرح تجريد الاعتقاد، تهران، نشر كتاب فروشي اسلامي، 1376 ش، ص 579 و 580.