در مورد فرد محتضر چه كارهايي واجب و چه كارهايي مستحب است؟

بر اساس دستورات دين مبين اسلام براي شخصي كه در حال احتضار(مرگ) است احكام واجب و مستحبي وجود دارد كه به برخي از آن ها اشاره مي شود:

واجبات:

مسلمانى را كه محتضر است يعنى در حال جان دادن مى‌باشد مرد باشد يا زن، بزرگ باشد يا كوچك، بايد به پشت بخوابانند به طورى كه كف پاهايش به طرف قبله باشد و اگر خواباندن او كاملًا به اين طور ممكن نيست بنا بر احتياط واجب تا اندازه‌اى كه ممكن است بايد به اين دستور عمل كنند و چنانچه خواباندن او به هيچ قسم ممكن نباشد به قصد احتياط او را رو به قبله بنشانند و اگر آن هم نشود،باز به قصد احتياط او را به پهلوى راست يا به پهلوى چپ، رو به قبله بخوابانند. احتياط واجب آن است كه تا وقتى او را از محل احتضار حركت نداده‌اند رو به قبله باشد و بعد از حركت دادن، اين احتياط واجب نيست .

مستحبات:

مستحبّ است شهادتين و اقرار به دوازده امام عليهم السلام و ساير عقايد حقّه را، به كسى كه در حال جان دادن است طورى تلقين كنند كه بفهمد و نيز مستحبّ است چيزهايى را كه گفته شد تا وقت مرگ تكرار كنند. مستحبّ است اين دعاها را طورى به محتضر تلقين كنند كه بفهمد: اللّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الْكَثيرَ مِنْ مَعاصِيكَ وَ اقْبَلْ مِنِّي الْيَسِيرَ مِنْ طٰاعَتِكَ يٰا مَنْ يَقْبَلُ الْيَسيرَ وَ يَعْفُو عَنِ الْكَثِير اقْبَلْ مِنِّي الْيَسيرَ و اعْفُ عَنِّي الْكَثيرَ انَّك انْتَ الْعَفُوُّ الْغَفُورُ اللّٰهُمَّ ارْحَمْنى فَانَّكَ رَحيمٌ. مستحبّ است كسى را كه سخت جان مى‌دهد، اگر ناراحت نمى‌شود به جايى كه نماز مى‌خوانده ببرند. مستحبّ است براى راحت شدن محتضر بر بالين او سوره مباركۀ «يس، و الصّافات و احزاب» و «آية الكرسى» و آيۀ پنجاه و چهارم از سورۀ «اعراف» و سه آيۀ آخر سورۀ «بقره» بلكه هر چه از قرآن ممكن است بخوانند.

مكروهات:

تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چيز سنگين روى شكم او و بودن جُنُب و حائض نزد او و هم چنين حرف زدن زياد و گريه كردن و تنها گذاشتن زنها نزد او مكروه است.

پي نوشت:

توضيح المسائل مراجع؛ ج‌1، ص 312