کنگره فشار خواهد آورد – تا مطابق قانون INARA – دولت «برجام» را تسلیم کنگره کند تا پس از یک بررسی حداقل ۳۰ روزه در مورد توافق رأیگیری کند. در این ۳۰ روز هم دولت نباید نسبت به لغو تحریمها یا دادن معافیت اقدام کند
در پایان دورهٔ «بررسی» (Review) کنگره میتواند یک «قطعنامه عدم تأیید» به تصویب برساند تا مانع رفع تحریمها شود. به همین دلیل هم تندروهای کنگره و لابیهای ضد برجام از هماکنون تلاش میکنند «برجام» مجدداً به کنگره تسلیم شود.
این قانون در سال ۲۰۱۵ در زمان انعقاد برجام اجرا شد، اما دولت اوباما موفق شد با ترفندهای آئیننامهای از رأیگیری جلوگیری کند. الزام گزارشدهی ۹۰ روزه در مورد پایبندی ایران به تعهدات برجامی خود هم یکی از شروطی است که در این قانون قید شده.
البته دولت بایدن و موافقان برجام استدلالهای محکمی برای عدم ارائهٔ مجدد برجام به کنگره – یا دور زدن برخی الزامات آن – دارند. اما در هر حال، در صورت توافق برای بازگشت طرفین به برجام، این دعوای حقوقی و سیاسی و رسانهای در واشنگتن شروع خواهد خورد.
اگر بنا شود دولت بایدن هم دفعاً به برجام بازگردد، احتمالاً این دعوا بالا خواهد گرفت. حال اینکه بازگشت گام به گام و رفع تدریجی تحریمها – هرچند مورد پسند ایران نیست – ممکن است کنگره را در عمل انجام شده قرار دهد. یعنی در عمل الزام تسلیم متن به کنگره و تعلیق حداقل۳۰ روزه لغو تحریمها تا زمان رایگیری را بلا موضوع سازد. معتقدم این موضوعی است که لازم است مقامات و تصمیمگیران ارشد در تدوین استراتژی ایران مد نظر قرار دهند.
رضا نصری