دوستان چه تاثیری در زندگی نوجوانان دارند؟
تفاوت دوستی های نوجوانان دختر و پسر
دوستی های دختران نوجوان از برخی جهات با دوستی های پسران جوان تفاوت دارد. دختران نوجوان دوستان را افراد قابل اعتمادی می دانند که می توانند با آنان درد دل کنند، نگرانی، اضطراب و اسرار زندگی خود را بگویند. از مد لباس، نحوه آرایش موی سر، مهمانی و… صحبت کنند.
در حالیکه پسران دوستان را همدم خوبی می دانند که با هم فوتبال بازی می کنند، جوک تعریف می کنند و موسیقی گوش می کنند. پسرها کمتر با هم صمیمی می شوند. با هم فوتبال، تنیس بازی می کنند و سرگرمی مشترک دارند.
در میان دختران نوجوان که با هم صمیمی هستند، رقابت و حسادت بیش از پسران دیده می شود. دختران نسبت به از دست دادن دوستان صمیمی آسیب پذیرند و از این امر ناراحت می شوند.1
نقش دوستان در رشد نوجوان
ابراز وجود
یکی از نیازهایی که در سن نوجوانی فرد را به سمت دوستانش میکشاند این است که میخواهد خود را نشان دهد و هویت اجتماعی خود را در جامعه پیدا کند. زمانی که فرزند از جانب دوستانش مورد تایید قرار میگیرد بر اعتماد به نفس او تاثیر میگذارد. همینطور بر قدرت تصمیم گیری او نقش زیادی دارد. دوستیها در ابتدا بسیار سطحی و ناپخته است، اما به تدریج معقولتر میشود و این روند باعث پختگی فکری فرزندانمان میشود.
همچنین اگر فرزند در جمع دوستان بود و مورد تایید دوستانش قرار بگیرد از اعتماد بنفس کافی برخوردار میشود و میتواند در جمع و گروههای دیگر به راحتی ابراز وجود کند. ترس از ابراز خود در بسیاری از موارد ناشی از نبودن یا ضعف معاشرت با دوستان در دوران کودکی و نوجوانی است.
نقش دوستان در ابراز خود تاثیرزیادی بر زندگی فرد میگذارد اینکه دوستانش در مورد او چه فکری میکنند در سن نوجوانی بسیار اهمیت دارد و فرد سعی میکند که رفتارهای درست را انجام دهد. همینطور در جمع دوستان میتواند احساساتش را بیان کند و این خود از بروز اختلالاتی مانند افسردگی جلوگیری میکند.
تاثیر دوستان در تصمیم گیری نوجوان
دوران نوجوانی دوران آشفتگی فکر برای یک نوجوان است. تصمیمات لحظهای از تاثیرات دوران نوجوانی میباشد. اضطراب و پرخاشگری نتیجه همین آشفتگیهای نوجوان است. دوستان نقش مهمی در تصمیم گیری فرزندان دارند. ممکن است نوجوان تصمیمی بگیرد که از طرف گروه دوستان مورد تایید قرار نگیرد و او تصمیمش را عوض کند.
نوجوان در نوع آراستن خود از گروه دوستان، تقلید میکند. مثلا مدل مو و لباس نوجوان بیشتر تحت تاثیر دوستانش هست و والدین شاهد این هستند که فرزند آنها مدام در حال تغییر ظاهر خود میباشد. همینطور این تصمیمات در آینده آنها هم نقش دارد. اینکه در چه رشتهای تحصیل کند وبرای آینده اش چه هدفی دارد نیزمی تواند از دوستان تاثیر گرفته باشد.
رشد حس رقابت در نوجوان
نوجوان به نظر دوستان، در مورد خودش بسیار اهمیت میدهد. این باعث شناخت عمیقتر نسبت به خودش میشود، متوجه تفاوت بین خود و سایر دوستانش میشود و به نقاط قوت و ضعفش آشنایی پیدا میکند. گاهی با مقایسه خود با آنها باضعفهای خودش آشنا میشود و با توجه به حس جاه طلبی سعی میکند که با آنها رقابت کند و نقاط ضعف خود را تبدیل به نقاط قوت میکند.2
نمونههایی از تأثیرات گروه دوستان
برای آنکه از تأثیرات گروه دوستان بر نوجوانان بیشتر آشنا شوید در ادامه به چندین مثال در این باره اشاره کردهایم. نوجوانان تحت تأثیر رفاقتهای خود ممکن است رفتارهای زیر را از خود نشان دهند.
تقلید کردن از دوستان در نوع آراستن ظاهر خود. برای مثال داشتن مدل مو یا پوشیدن لباسهای مشابه با دوستانش.
گوش دادن به موسیقیها و برنامههای تلویزیونی که گروه همسالان به آنها علاقه دارند.
تغییر در لحن حرف زدن و یا استفاده از تیکه کلامهای رایج در بین جمع دوستان.
تمایل به انجام کارهای پرخطر و شکستن قوانین از تاثیر دوست در نوجوانان.
داشتن سطح تلاش و پشتکار تحصیلی مشابه با دوستان.
استفاده از سیگار یا مشروبات الکلی تحت تأثیر گروه دوستان.3
عوامل هشداردهنده در مورد تأثیرات مخرب گروه دوستان
مشاهده برخی تغییرات در رفتار، خلق یا الگوی خواب نوجوان میتواند در مورد روابط دوستی پرخطر به والدین هشدار دهد. از جمله این علائم میتوان به مشاهده احساس ناامیدی شدید در نوجوان، بروز رفتارهای پرخاشگرانه و ضد اجتماعی غیرمعمول، از دست دادن اشتها و ناتوانی در به خواب رفتن اشاره کرد.
بهتر است والدین در صورت مشاهده هرکدام از این موارد از یک روانشناس متخصص در حیطه نوجوان برای داشتن بهترین واکنش کمک بگیرند.
نکته
والدین باید توجه داشته باشند که اگر نوجوان اعتماد به نفس پایینی داشته باشد، دوستان کمی پیدا میکند و دستخوش آشفتگیهای روانی مختلفی میشوند و بیشتر از دیگران تحت تأثیر فشارهای منفی همسالان و دوستان خود قرار میگیرد.2
چگونه به فرزندان خود برای دوستیابی کمک کنیم؟
برای آنکه افراد بتوانند تأثیر و فشار گروه دوستان بر زندگی خود را مدیریت کنند باید بتوانند بین نیاز خود به تعلق و نیاز به داشتن فردیت و هویت شخصی مستقل توازن برقرار کنند. نکات زیر به شما کمک میکند تا بتوانید به فرزندتان در این مسیر کمک کنید.
به پرورش اعتماد به نفس در نوجوان کمک کنید
نوجوانانی که اعتماد به نفس بالاتری دارند بیش از دیگران میتوانند در برابر تأثیرات منفی گروه دوستان مقاومت کنند و فردیت خود را در مقابل آنها حفظ کنند. شما با تشویق کردن فرزندتان برای رسیدن به علائق خود با وجود همه سختیها و شکستهای احتمالی میتوانید به او کمک کنید تا اعتماد به نفس بالایی را در خود پرورش دهد و سریعاً در برابر هر چیزی تسلیم نشود.
همچنین شما میتوانید با پرورش اعتماد به نفس در خود الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید و به او کمک کنید تا با همانندسازی رفتاری با شما بتواند عزت نفس خود را افزایش دهد و اینگونه تاثیر منفی دوست در نوجوانان خود را کاهش دهید.
نه گفتن را به فرزندتان بیاموزید
برای آنکه فرزندتان بتواند در ارتباط با دوستانش بهتر و سالمتر عمل کند لازم است که مهارت جرات ورزی را به او آموزش داده و قدرت نه گفتن را در او پرورش دهید. این مهارت با افزایش اعتماد به نفس و احساس کارآمدی فرد کمک میکند تا بتواند استقلال خود را در برابر همسالانش حفظ کرده و در برابر پیشنهادهای ناسالم آنها مقاومت کند.
فرزندتان را تشویق کنید تا دایره دوستانش را گسترش دهد
اگر مجموعه گستردهای از افراد پیرامون فرزندتان باشند، با از دست دادن یک گروه از آنها احساس خلأ نمیکند و درنتیجه راحتتر میتواند در برابر خواستههای ناسالم آنها مقاومت کند. به همین خاطر لازم است که فرزندتان را تشویق کنید تا تنوع بیشتری در نوع گروه دوستان خود به وجود بیاورد تا برای دریافت حمایت اجتماعی تنها به تعداد بسیار محدودی از افراد وابسته نباشد.3
پینوشتها
1.www.vista.ir
2.www.yjc.ir
3.www.honarehzendegi.com